Bioindykacja jako narzędzie oceny stanu środowiska WF-OB-BIND
Treść programowa
1. Tolerancja organizmów na działanie czynników środowiskowych. Zasada tolerancji ekologicznej.
2. Zakres tolerancji w stosunku do różnych czynników abiotycznych. Współzależności biotyczne a ich skutki ekologiczne.
3. Definicja bioindykacji. Cechy dobrego bioindykatora. Klasyfikacja bioindykatorów.
4. Stosowanie metod bioindykacyjnych w ocenie stanu środowiska zarówno w warunkach naturalnych przekształceń jak i w warunkach oddziaływań antropogenicznych.
5. Glony, porosty i mchy jako indykatory zanieczyszczeń środowiska.
6. Bioindykacyjne znaczenie bezkręgowców glebowych (nicienie, roztocze, dżdżownice)
7. Owady jako biowskaźniki
8. Ryby jako biowskaźniki.
9. Płazy jako biowskaźniki.
10. Gady jako biowskaźniki.
11. Ptaki jako wskaźniki zmian środowiska.
12. Rośliny jako bioindykatory.
13. Zastosowanie bioindykatorów w ocenie stopnia zanieczyszczenia powietrza.
14. Zastosowanie bioindykatorów w ocenie stopnia zanieczyszczenia wód. Wskaźniki biologiczne czystości i natlenienia wód.
15. Zastosowanie bioindykatorów w ocenie stopnia zanieczyszczenia gleb
Dyscyplina naukowa, do której odnoszą się efekty uczenia się
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA
EK1 - student potrafi zdefiniować podstawowe pojęcia: bioindykacja, bioindykator, ocena jakości środowiska
EK2 - student charakteryzuje wpływ różnych czynników abiotycznych na organizmy
EK3 - student orientuje się w tematyce tolerancji ekologicznej i bioindykacyjnej roli organizmów żywych
EK4 - student wymienia bioindykatory z różnych grup taksonomicznych roślin i zwierząt
EK5 - wskazuje na powiązania badań bioindykacyjnych z innymi metodami oceny stanu środowiska
UMIEJĘTNOŚCI
EK6 - student posiada umiejętność pozyskiwania danych o środowisku naturalnym i przekształconym w oparciu o różne źródła informacji.
EK7 - analizuje relacje między organizmami żywymi a środowiskiem nieożywionym
EK8 - dobiera odpowiednich bioindykatorów i uzasadnia ich zastosowania do oceny stanu środowiska w konkretnej sytuacji
KOMPETENCJE
EK 9 - wykazuje postawę proekologiczną w życiu codziennym
EK10 - postrzega relacje pomiędzy organizmami żywymi a środowiskiem nieożywionym
EK11 - wykazuje się aktywnością badawczą w poszukiwaniu przyczyn problemów ekologicznych,
EK12 - student potrafi efektywnie pracować indywidualne lub współdziałać w zespole, pełniąc w nim różne role
EK13 – pełni rolę moderatora dyskusji i/lub bierze udział w dyskusjach, formułując własne wypowiedzi oraz konstruktywne uwagi krytyczne
ECTS [1 ECTS = 30(25) godz.]:
udział w zajęciach: 30 godz.
przygotowanie się do dyskusji na wcześniej zadane tematy: 10 godz.
przygotowanie do egzaminu końcowego:20 godz.
[60/30(25)= 2 ]liczba ECTS: 2
Kryteria oceniania
Ocena końcowa na podstawie:
- oceny z końcowego testu sprawdzającego w sesji egzaminacyjnej z całego zakresu tematycznego wykładu (70%)
- oceny z aktywności podczas zorganizowanych dyskusji na wcześniej zadane przez prowadzącego tematy (30%)
Ocena na podstawie sumarycznej liczby punktów (max. 100 pkt):
60-64 – 3
65-69 – 3.5
70-79 – 4
80-89 – 4.5
Powyżej 90 – 5
Literatura
Dynowska M., Ciecierska H., (red.) Biologiczne metody oceny stanu środowiska, Tom I, Ekosystemy lądowe Podręcznik metodyczny, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 2013.
Ciecierska H., Dynowska M. (red.) Biologiczne metody oceny stanu środowiska, Tom II, Ekosystemy wodne Podręcznik metodyczny, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 2013.
Zimny H. Ekologiczna ocena stanu środowiska: bioindykacja i biomonitoring. ARW Grzegorczyk, Warszawa, 2006.
Wysocki C., Sikorski P. Fitosocjologia stosowana. Wyd. SGGW, 449 str. 2002.
Zimny H. Ekologia ogólna. ARW Grzegorczyk, Warszawa, 217 str. 2002.
Roo-Zielińska E. Fitoindykacja jako narzędzie oceny środowiska fizycznogeograficznego. Podstawy teoretyczne i analiza porównawcza stosowanych metod. Prace geograficzne 199. IGiPZ PAN, Warszawa, 2004.
Zarzycki K., Trzcińska-Tacik H., Różański W., Szeląg Z., Wołek J., Korzeniak U. Ekologiczne liczby wskaźnikowe roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN, Kraków, 2002.
Krawczyk J., Letachowicz B., Klink A., Krawczyk A. Wykorzystanie wybranych gatunkow roślin i porostów do oceny zanieczyszczenia środowiska metalami ciężkimi. Zesz. Probl. Post. Nauk Roln. 501, 227-234. 2004
Chudzicka E., Skibińska E. Monitoring and role of terrestrial invertebrates in bioindicatory evaluation of environment condition and changes. Memorabilia Zool.
51: 3-12. 1998.
Paoletti M.G. Invertebrate biodiversity as bioindicators of sustainable landscapes: practical use of invertebrates to assess sustainable land use. Elsevier, 446 str. 1999.
Jankowski W. Zastosowanie bioindykacji w praktyce monitoringu środowiska na przykładzie północno - wschodniej Polski, Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska, Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, 1994.
Fałtynowicz W. Wykorzystanie porostów do oceny zanieczyszczeń powietrza. Centrum Edukacji Ekologicznej Wsi, Krosno,1997.
|
W cyklu 2021/22_Z:
Dynowska M., Ciecierska H., (red.) Biologiczne metody oceny stanu środowiska, Tom I, Ekosystemy lądowe Podręcznik metodyczny, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 2013. |
W cyklu 2022/23_Z:
Dynowska M., Ciecierska H., (red.) Biologiczne metody oceny stanu środowiska, Tom I, Ekosystemy lądowe Podręcznik metodyczny, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 2013. |
W cyklu 2023/24_Z:
Dynowska M., Ciecierska H., (red.) Biologiczne metody oceny stanu środowiska, Tom I, Ekosystemy lądowe Podręcznik metodyczny, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 2013. |
W cyklu 2024/25_Z:
Dynowska M., Ciecierska H., (red.) Biologiczne metody oceny stanu środowiska, Tom I, Ekosystemy lądowe Podręcznik metodyczny, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, 2013. |
Uwagi
|
W cyklu 2021/22_Z:
podstawowa wiedza biologii i ekologii |
W cyklu 2022/23_Z:
podstawowa wiedza biologii i ekologii |
W cyklu 2023/24_Z:
podstawowa wiedza biologii i ekologii |
W cyklu 2024/25_Z:
podstawowa wiedza biologii i ekologii |
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: