Conducted in terms: 2021/22_L, 2023/24_L

Erasmus code: 08.2

ECTS credits: 4

Language: Polish

Organized by: Institute of General Theology

Dogmatic Theology - Grace, Eschatology WT-FW-DŁE

Eschatology:
Course contents:

1. Postulates of theological doing of eschatology

2. Biblical eschatology

3. Eschatology in creeds

4. Eschatology in the statements of the Church’s Magisterium

5. Types of eschatology

6. Problematisc of man’s death

7. Problem of the immortality of the soul

8. Participation of man in the paschal mystery of Christ

9. Particular and last judgments

10. Perfect joy of the saved in heaven

11. Hell as God lost forever

12. Development of the teaching on the purgatory (errors and statements of the Church’s Magisterium)

13. Purgatory as cleansing love

14. Parousia

15. Renewal of the world and realization of the kingdom of God

Theology of grace:
Course content:

1. The notion and division of grace

2. Grace in the biblical revelation

3. Gnostic and Pelagian errors (response of the Church’s Magisterium)

4. Fathers’ and Doctors of the Church’s teaching about grace

5. Errors of Protestantism and their influence on Baius, Jansenius, and Quesnel

6. Free and supernatural character of grace in the historic tradition of the Church

7. Grace and free will ((Congregationes de Auxiliis Divinae Gratiae)

8. Contemporary perspectives on the teaching about grace

9. Grace in the life of a sinner (the existence and nature of actual grace)

10. The Council of Trent’s definition of justification (sanctifying grace)

11. Nature, features, causes and results (aspects) of justification

12. Gifts received in justification (faith, hope, love)

13. Grace in the life of a justified human

14. Conditions and the object of a meritorious act

15. Universality of the free distribution of grace

(in Polish) E-Learning

(in Polish) E-Learning z podziałem na grupy

(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych

(in Polish) nie dotyczy

Subject level

elementary

Learning outcome code/codes

TMA_W15; TMA_U05; TMA_K01; TMA_K08

Type of subject

obligatory

Course coordinators

Izabella Smentek

Learning outcomes

The lecture aims to familiarize students with the issues concerning eschatology in a biblical perspective, in tradition, and in the statements of the Church’s Magisterium, as well as in the contemporary theological publications.
The lecture about grace concerns the truth dealing with the Catholic teaching on grace, beginning with the biblical perspective, through the development of the dogma, to the contemporary points of view. The systematic part stresses the grace in a sinner’s life, justification and grace in justified man. It also covers the issue of meritorious acts and universality of the free distribution of grace.

Assessment criteria

Assessment methods:

Oral examinations.

Practical placement

Doesn't concern.

Bibliography

Eschatology:
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu

DOKUMENTY KOŚCIOŁA

1. Breviarium fidei, pr. zb. pod red. St. Głowy i I. Biedy, Poznań 1989;

1.1. Wyznanie wiary Michała Paleologa, BF VIII, 106;

1.2. Sobór Florencki, Dekret dla Greków, BF VIII, 112;

1.3. Sobór Trydencki, Dekret o czyśćcu, BF VIII, 117.

2. Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań: Pallottinum 1994; punkty 988- 1065.

3. Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań: Pallottinum 1968, Konstytucja Lumen gentium r. VII, Konstytucja Gaudium et spes p. 39.

4. Kongregacja Nauki Wiary, List do biskupów o niektórych zagadnieniach dotyczących eschatologii, 17 maja 1979 r.

Inne

1. Bokwa Ignacy, Eschatologia znaczy pełnia, Sandomierz 2003.

2. Norwid Cyprian, wiersze - Bliscy, Śmierć

3. Ratzinger Joseph, Opera omnia, red. K. Góźdź, M. Górecka, t. X: Zmartwychwstanie i życie wieczne. Studia o eschatologii i teologii nadziei, tł. J. Kobienia, Lublin 2014, s. 598.

4. Ratzinger Joseph Eschatologia – śmierć i życie wieczne, Poznań 1984.

5. Stasiak Sławomir, Eschatologia w listach pasterskich, Legnica, 1999.

6. Tatarkiewicz Władysław, O szczęściu,Warszawa 2004.

Czyściec

1. Bot Jean – Marc, Czyściec. Brama do pełni życia (Le temps du Purgatoire. La porte au seuil de diamant), przeł. Marie Cofta, Poznań 2011, ss. 159.

2. Santorski Andrzej, Nasze ostateczne przeznaczenie. Traktat eschatologiczny, (Św. Katarzyna z Genui, "Traktat o czyśćcu"), Warszawa 2003.

3. Skwierczyński Antoni, Miłość oczyszczająca. Współczesna interpretacja katolickiej nauki o czyśćcu, Warszawa 1992.

W. Hryniewicz, Nadzieja zbawienia dla wszystkich, Lublin 1989

J. Finkenzeller, Eschatologia, Kraków 2000

J. Buxakowski, Wieczność i człowiek. Eschatologia, Pelplin 2001

L. Balter, Eschatologia końca XX wieku, Siedlce 2001

Cz. Rychlicki, Wiara, nadzieja, miłość wobec wieczności:

z zagadnień współczesnej eschatologii, Płock 2001

Ch. Schönborn OP, Przebóstwienie, życie i śmierć, przeł. W. Szymona OP, W drodze, Poznań 2001

J. Salij OP, Śmierć, zmartwychwstanie, życie wieczne,

W drodze, Poznań 2001, Kairos Kraków 2001

Cz-S. Bartnik, Myśl eschatologiczna, Lublin 2002

B. Sesboüé, Zmartwychwstanie i życie: krótki traktat o rzeczach ostatecznych, przeł. M. Żerańska,W drodze, Poznań 2002

J. Decyk, Eschata w Oficjum za zmarłych Liturgii godzin, UKSW, Warszawa 2003

P. Góralczyk SAC, Sens życia, sens śmierci: w pełni osobowe spotkanie z Chrystusem, Apostolicum, Ząbki 2003

H. SZMULEWICZ, Po tamtej stronie życia. Zarys eschatologii, Tarnów 2003

Alice K. Turner, Historia piekła, Gdańsk 2004

M. Bierdiajew, Zarys metafizyki eschatologicznej: twórczość i uprzedmiotowienie, Antyk, Kęty 2004

R. Guardini, O rzeczach ostatecznych: chrześcijańska nauka

o śmierci, oczyszczeniu po śmierci, zmartwychwstaniu,sądzie i wieczności; przekł. T. Grodecki, WAM, Kraków 2004

Z.J. Kijas, Odpowiedzi na 101 pytań o rzeczy ostateczne,WAM, Kraków 2004

A. Sarwa, Syn zatracenia : zaświaty w wierzeniach Kościołów tradycji katolickiej, Sandomierz 2006

Z. Danielewicz, Traktat o rzeczywistości ostatecznej, Dogmatyka, t. VI, podręczniki Więzi, Warszawa 2007

J. Naumowicz, Cztery przyjścia Pana W drodze, Poznań 2007

Hans Urs von Balthasar, Eschatologia w naszych czasach,przekł. W. Szymona WAM, Kraków 2008

W. Hryniewicz, Abym nie utracił nikogo...: w kręgu eschatologii nadziei, Verbinum, Warszawa 2008.

Szczerba W. "A Bóg będzie wszystkim we wszystkim...". Apokatastaza Grzegorza z Nyssy. Tło, źródła, kształt koncepcji, WAM, Kraków 2008

Theology of grace:
Literatura podstawowa

- W. Granat, Dogmatyka katolicka, t. V: O łasce Bożej udzielonej przez Chrystusa Odkupiciela, Lublin 1959;

- C. Baumgartner, Łaska Chrystusowa, w: Tajemnica Chrystusa, red. B. Bejze, Poznań-Warszawa-Lublin 1969, s. 311-566;

- R. Guardini, Świat i osoba: próby ujęcia chrześcijańskiej nauki o człowieku, Znak, Kraków 1969;

- Augustyn św., Łaska, wiara, przeznaczenie, przeł. i oprac. W. Eborowicz, Księarnia św. Wojciecha, Poznań; Warszawa; Lublin 1971;

- Z. Kijas, Łaska, w: Dogmatyka, t. IV, red. E. Adamiak, A. Czaja, J. Majewski, wyd. Więź, Warszawa 2007, s. 463-514;

- A. Zuberbier, Relacja natura-nadprzyrodzoność, Warszawa 1973;

- R. Kostecki, Tajemnica życia nadprzyrodzonego: zagadnienie łaski uświęcającej, PAX, Warszawa 1975;

- H. de Lubac, O naturze i łasce, Kraków 1986;

- A. Santorski, Dar łaski, Warszawa 2011;

- A. Santorski, Tajemnica łaski, Warszawa 1988;

- Wspólna deklaracji na temat nauki o usprawiedliwieniu Kościoła katolickiego i Światowej Federacji Luterańskiej, 28 października 1999 r;

- Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, Łaska I-II, q 109 - 114.

Literatura uzupełniająca

- R. Guardini, Wolność, łaska, los. Rozważania o sensie istnienia, Kraków 1995;

- D. Oko, Łaska i wolność. Łaska w Biblii, nauczaniu Kościoła i teologii współczesnej, Kraków 1997;

- S. C. Napiórkowski, Usprawiedliwienie grzesznika, Kraków 1998;

- G. Kraus, Nauka o łasce - zbawienie jako łaska, Kraków 1999;

- Ph. Yancey, Zaskoczeni łaską, Wyd. Credo, Katowice 2003;

- W. Wołyniec, Personalistyczna interpretacja łaski na przykładzie teologii Macieja Józefa Scheebena i niemieckiej charytologii XIX wieku, PWT, Wrocław 2003;

- G. Greshake, Wprowadzenie do nauki o łasce, Wyd. WAM, Kraków 2005;

- B. Wójcik, Charyzmat i łaska w życiu, dziele i pismach bł. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, UW-M, Olsztyn 2008;

- M. Kowalczyk, Błogosławiona Matka Teresa z Kalkuty: Święta od nocy ciemnej, Communio 29 (2009), nr 4

- M. Kowalczyk, Słowo Boże jako przejaw refleksji nad wiarą Kościoła, w: Apostolat Słowa Bożego, red. M. Kowalczyk, wyd. UKSW, Warszawa 2010, s. 116-134.

- Kongregacja Nauki Wiary, List "Iuvenescit Ecclesia", 15. 05. 2016.

Literatura podstawowa