History of Polish Literature (Positivism) WH-FP-I-3-HLPPozyt-C
Course content:
Polish literature after 1863 seen through the prism of its representative texts. Authors’ esthetics, poetics, and styles; characteristic esthetics. poetics, and styles of individual literary generations (first and second generation of Polish positivists), trends and currents. Political context of post-January literature (trauma of the January Uprising, expression of slavery stress), restriction of freedom of speech (censorship, autocensorship, and Aesopian speech), literary certified experience of Siberia. Influence of Western concepts and doctrines (literature and philosophy, esthetics, ethics); expansion of natural and social sciences and their methodology. Literature and acceleration of civilization - the notion of modernity and its expression: anthropological aspect of the phenomenon, its individual and social costs (psychological and stressful). Antynomies in terms of outlook characteristic for the epoch; discussions about opposition: nature and culture, tradition and progress. Technical progress and its influence on culture - acceleration of information circulation expansion of mass media; mass culture and popular literature. Languages of post-January literature, its esthetics, poetics, and codes - bias (tendentiousness), realism, naturalism, symbolism, impressionism, loftiness, irony, caricature, grotesque.
Genological paradigms of literature of positivism.
Methods of assessment
Active participation in the classes and papers are the basis for receiving semester credit; the knowledge of the epoch (characteristic
phenomenons and processes) obtained during the classes and the knowledge acquired during self-studying; the competence of
synthesizing, systematizing, and evaluation.
The degree of advance in understanding the texts and the skill of contextual interpretation.
|
Term 2021/22_Z:
None |
Term 2022/23_Z:
None |
Term 2023/24_Z:
None |
(in Polish) E-Learning
Term 2023/24_Z: (in Polish) E-Learning (pełny kurs) | Term 2020/21_Z: (in Polish) E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | Term 2022/23_Z: (in Polish) E-Learning (pełny kurs) | Term 2021/22_Z: (in Polish) E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy |
(in Polish) Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
(in Polish) Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Term 2023/24_Z: (in Polish) 3 pkt. ECTS., w tym:
1 pkt. ECTS. - obecność na zajęciach
2 pkt. ECTS - samodzielne przygotowywanie się do zajęć (lektura utworów z epoki oraz opracowań, przygotowywanie się do kolokwiów) | Term 2022/23_Z: (in Polish) 3 pkt. ECTS.
1 pkt. ECTS. - obecność na zajęciach
2 pkt. ECTS - samodzielne przygotowywanie się do zajęć (lektura utworów z epoki oraz opracowań, przygotowywanie się do kolokwiów) |
Subject level
Learning outcome code/codes
Type of subject
Preliminary Requirements
Course coordinators
Term 2020/21_Z: | Term 2019/20_Z: | Term 2023/24_Z: | Term 2022/23_Z: | Term 2021/22_Z: |
Bibliography
Literatura:
1.Realistyczna powieść dziewiętnastowieczna – człowiek, miasto, pieniądz – kilka uwag o początkach nowoczesności: Honoriusz Balzac, Stracone złudzenia György Lukács, „Stracone złudzenia” Balzaca, w: Antropologia twórczości słownej… Ewa Paczoska, Latarnia czarnoksięska, czyli dziewiętnastowieczność i nowoczesność, w: E. Paczoska, Prawdziwy koniec XIX wieku. Śladami nowoczesności, Warszawa 2010, s. 13-27; J. Parvi, Powieść o dziennikarzach i pisarzach: „Stracone złudzenia”, [w:] tegoż: Rzeczywistość i fantazja. Szkice o literaturze francuskiej XIX wieku, Warszawa 19893.
2.Polskie mitologie i demitologizacje – czyli jak i dlaczego tkwimy w XIX wieku: Józef Ignacy Kraszewski, Dziecię Starego Miasta; Bolesław Prus, Omyłka; M. Woźniakiewicz-Dziadosz, Powieści powstańcze Bolesławity, w: Zdziwienia Kraszewskim, red. M. Zielińska, Wrocław 1990; J. Maciejewski, Powstanie styczniowe a przełom kulturowy połowy wieku, w: Literatura południa wieku, Warszawa 1992
3.Nowe głosy – „młodzi” w literaturze. Manifesty pokolenia. J. Supiński, Szkoła polska gospodarstwa społecznego [Praca]; L. Powidaj, Polacy i Indianie; A. Świętochowski, Praca u podstaw. Ogólne jej pojęcie; Praca organiczna; F. Ehrenfeucht, O prawdzie w literaturze, w: Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka-Saloni Wrocław 1985 oraz Publicystyka okresu pozytywizmu. Antologia, oprac. S. Fita, Warszawa 2002.
4.Najulubieńsza powieść młodych – o literaturze tendencyjnej: Sienkiewicz, Humoreski z teki Worszyłły; E. Orzeszkowa, Kilka uwag nad powieścią oraz P. Chmielowski, Utylitaryzm w literaturze, w: Programy i dyskusje literackie okresu pozytywizmu, oprac. J. Kulczycka-Saloni, Wrocław 1985; M. Żmigrodzka, Strategia powieści tendencyjnej, w: tejże: Młodość pozytywizmu, Warszawa 1965;
5.Jak napisać idealną powieść pozytywistyczną – E. Orzeszkowa, Nad Niemnem; S. Eile, Ideał powieści pozytywistycznej, „Pamiętnik Literacki” 1974 z. 1; G. Borkowska, O „centrum” powieściowego świata w „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej, w: Nowe stulecie trójcy powieściopisarzy, red. A. Z. Makowiecki, Warszawa 1992, s. 283 – 294;
6.Naturalizm i naturaliści. E. Zola, Germinal; A. Sygietyński, Współczesna powieść we Francji, w: tegoż: Pisma krytycznoliterackie, oprac. T. Weiss, Kraków 1971; H. Suwała, Emil Zola, Warszawa 1968; H. Suwała, O kilku technikach narracyjnych naturalizmu, „Przegląd Humanistyczny” 1992, z. 6;
7.Szyfrowany język pozytywistów – czym jest mowa ezopowa: E. Orzeszkowa, Siteczko; E. Orzeszkowa, Śmierć domu; E. Orzeszkowa, Panna Róża; H. Sienkiewicz, Legenda żeglarska; H. Sienkiewicz, HKT; A. Martuszewska, Pozytywistyczna mowa ezopowa w kontekście literackich kategorii dotyczących milczenia i przemilczenia, w: Z domu niewoli. Sytuacja polityczna a kultura literacka w drugiej połowie XIX wieku, red. J. Maciejewski, Wrocław 1989;
8.Mistrzowie małej formy – różne oblicza pozytywistycznej nowelistyki: H. Sienkiewicz, Jamioł; H. Sienkiewicz, Sąd Ozyrysa; M. Konopnicka, Martwa natura; B. Prus, Cienie; B. Prus, Pleśń świata; B. Prus, Sen; A. Martuszewska, Pozytywistyczne parabole, Gdańsk 1997; B. Bobrowska, Małe narracje Prusa, Gdańsk 2004.
9.Powieść-synteza: B. Prus, Lalka, oprac. J. Bachórz, Wrocław 1998 (BN I 262); E. Paczoska, „Lalka” czyli rozpad świata, Warszawa 2008; Świat „Lalki”. 15 studiów, red. J. A. Malik, Lublin 2005 (wybrane teksty).
10. M. Konopnicka, Madonna (cykl); W. Olkusz, Szczęśliwy mariaż literatury z malarstwem. Rzecz o fascynacjach estetycznych Marii Konopnickiej, Opole 1984; J. Sztachelska, Pejzaże tęsknoty. Wiersze Marii Konopnickiej okresu „emigracyjnego”, w: Miejsca Konopnickiej. Przeżycia–pejzaż–pamięć, red. T. Budrewicz, M. Zięba, Kraków 2002
11. Powieść kobieca – niejednoznaczność powieści realistycznej, E. Orzeszkowa, Cham; G. Borkowska, Wstęp, w: E. Orzeszkowa, Cham, Kraków 1999; M. Gloger, Aryman nad brzegami Niemna. „Cham” E. Orzeszkowej jako manichejska parabola, w: Literatura i sztuka drugiej połowy XIX wieku. Światopoglądy – postawy – tradycje, red. B. Bobrowska, S. Fita, J. A. Malik, Lublin 2004; E. Paczoska, Prawdziwy koniec XIX wieku, Warszawa 2010, rozdz.: Granice i ograniczenia. Koniec XIX wieku na kresach; E. Kraskowska, Kilka uwag na temat powieści kobiecej, „Teksty Drugie” 1993, nr 4-5-6;
12.Polska szkoła nowoczesnej sztuki – w kręgu „Wędrowca”. Program polskiego naturalizmu, Antoni Sygietyński, Na skałach Calvados, Kraków 1956. Adolf Dygasiński, Co się dzieje w gniazdach?, w: tegoż: Pisma wybrane, red. B. Horodyski, t. 9, Warszawa 1950; H. Sienkiewicz, O naturalizmie w powieści, w: tegoż: Dzieła, red. J. Krzyżanowskiego; S. Witkiewicz, Malarstwo i krytyka u nas, w: tegoż: Sztuka i krytyka u nas, t. 1, oprac. J. Z. Jakubowski, M. Olszaniecka, Kraków 1971 E. Paczoska, Antoni Sygietyński – teoretyk w laboratorium naturalizmu, w: J. Kulczycka-Saloni, D. Knysz-Rudzka, E. Paczoska, Naturalizm i naturaliści w Polsce. Doświadczenia, poszukiwania, kreacje, Warszawa 1992, Warszawa1992; E. Paczoska, Adolf Dygasiński – drogi i bezdroża naturalizmu, w: Naturalizm i naturaliści w Polsce;
13.Pierwsza powieść dekadencka – Sienkiewicz, Bez dogmatu; E. Owczarz, „Na piedestale tragiczności” – „Bez dogmatu” Sienkiewicza, w: Problemy tragedii i tragizmu, red. H. Krukowska, J. Ławski, Białystok 2005; M. Gloger, Sienkiewicz nowoczesny, Bydgoszcz 2010 (tu: rozdział II); R. Koziołek, Martwe kobiety, w: Sienkiewicz dzisiaj. Eseje o twórczości autora „Trylogii”, Warszawa 2016, s. 305-320
14.Prus historiozoficzny czy nowoczesny: B. Prus, Faraon; Z legend dawnego Egiptu (nowela); L. Szaruga, Faraon jako powieść o państwie, „Teksty” 1975, nr 5; G. Leszczyński, „Przemija postać tego świata”. Stulecie Faraona, w: Trzy pokolenia. Pamięci Profesor Janiny Kulczyckiej-Saloni, Warszawa 1998; J. Tomkowski, Geniusz i miliony, w: tegoż: Mój pozytywizm, Warszawa 1993; A. Martuszewska, Stracone złudzenia młodego faraona, w: Prus i inni. Prace ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Ficie, red. J. A. Malik, E. Paczoska, Lublin 2003, s. 151-171
|
Term 2021/22_Z:
None |
Term 2022/23_Z:
None |
Term 2023/24_Z:
None |
Notes
|
Term 2021/22_Z:
None |
Term 2022/23_Z:
None |
Term 2023/24_Z:
None |
Additional information
Information on level of this course, year of study and semester when the course unit is delivered, types and amount of class hours - can be found in course structure diagrams of apropriate study programmes. This course is related to the following study programmes:
Additional information (registration calendar, class conductors, localization and schedules of classes), might be available in the USOSweb system: