Elementy demografii WSR-NR-D-DEM
Celem jest poznanie podstawowych pojęć, źródeł i zakresów informacji na temat struktury społecznej. Rozeznanie problematyki rozmieszczenia ludności: małżeństwa, urodzenia, zgony, oraz procesu urbanizacji. Przedstawienie mobilności społecznej związanej z ruchem wędrówkowym zewnętrznym i wewnętrznym wskazując na jej rodzaje, przyczyny i skutki. Poznanie prognoz demograficznych.
Treści programowe:
I. Wyjaśnienie podstawowych pojęć
II. Subdyscypliny demografii
a. Demografia ogólna
b. demografia szczegółowa
III. Interdyscyplinarny charakter demografii
IV. Główne nurty teoretyczne demografii
a.populacjonizm
b. antypopulacjonizm
c. optimum zaludnienia
d. teoria ludności Malthusa
e. neomaltuzjanizm
f. teoria przejścia demograficznego
g. teorie płodności
h. teorie umieralności
i. teorie migracji
V. Metody analizy demograficznej
a. metoda - procedury badań
b. współczynniki demograficzne
c. współczynniki okresowe
d. współczynniki kohortowe
VI. Źródła danych w demografii
a. spisy ludności
b. ewidencja bieżąca ludności
c. badania reprezentacyjne
d. materiały wtórne
VII. Podstawowe zjawiska demograficzne
a. dzietność
b. rodność
c. małżeńskość
d. starzenie się populacji
VIII Ludność i jej struktury
a. historia ludności
b. rozmieszczenie ludności
c. prognoza ludności Polski i świata
IX Migracje
a. wewnętrzne i zewnętrzne
b. rodzaje , motywy, przyczyny
c. konsekwencje
X. Deskrypcja ostatniego Narodowego Spisu Społecznego 2011
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Efekty kształcenia
WIEDZA
EK_1 - student zna elementarną terminologię w demografii o rodzinie oraz jej zastosowania w obrębie pokrewnych dyscyplin naukowych,
EK_2 - ma elementarną wiedzę o projektowaniu i prowadzeniu badań, a w szczególności formułowaniu problemów badawczych, metodach, technikach i narzędziach badawczych
UMIEJĘTNOŚCI
EK_3 - potrafi dokonać obserwacji i interpretacji zjawisk społecznych, analizuje ich powiązania z różnymi obszarami działalności,
EK_4 - potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną z zakresu nauk o rodzinie oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizowania i interpretowania problemów małżeńskich i rodzinnych,
EK_5 - potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi w celu diagnozowania i prognozowania oraz analizowania strategii działań praktycznych w odniesieniu do różnych obszarów działalności na rzecz małżeństwa i rodziny,
EK_6 - potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejetnośsci, korzystając z różnych źródeł
KOMPETENCJE:
EK-7 - ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejetności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego (intelektualnego i religijno-duchowego),
EK_8 - dokonuje samooceny własnych kompetencji i doskonali umiejętności, wyznacza kierunki własnego rozwoju i kształcenia,
EK_9 - docenia znaczenie demografii dla tworzenia i rozwoju funkcjonalnej rodziny i odnosi zdobytą wiedzę do projektowania zadań osobistych i zawodowych
OGÓLNIE
Poznanie podstawowych pojęć, źródeł i zakresów informacji na temat struktury społecznej. Rozeznanie problematyki rozmieszczenia ludności: małżeństwa, urodzenia, zgony, oraz procesu urbanizacji. Przedstawienie mobilności społecznej związanej z ruchem wędrówkowym zewnętrznym i wewnętrznym wskazując na jej rodzaje, przyczyny i skutki. Poznanie prognoz demograficznych.
ETCS:
udział w wykładzie - 15 godzin
przygotowanie do przedmiotu, konsultacje - 15 godzin
razem 30 godzin - 1 ECTS
Kryteria oceniania
EFEKTY WIEDZY (1-2)
metoda dydaktyczna - wykład informacyjny, wykład problemowy, prezentacja multimedialna, lektura przedmiotu w zakresie omawianej teorii implikowana ocena pracy semestralnej, uczestnictwo w dyskusji
EFEKTY UMIEJĘTNOŚCI (3-6)
metoda dydaktyczna - wykład problemowy, konwersatorium, stosowanie metod dyskusji oraz oceny sytuacji
EFEKTY KOMPETENCJI (7-8)
metoda dydaktyczna - samodzielny rojów za pomocą lektury przedmiotu, ocena przygotowanej prezentacji jako pracy semestralnej, wykład konwersacyjny, opis problemów i sytuacji społecznych
weryfikacja za pomocą oceny pracy semestralnej oraz udział w zajęciach z dużą dozą aktywności
KRYTERIA OCENIANIA
WIEDZA (EK 1-3)
OCENA 2 (NDST) – student nie opanował podstawowych wiadomości z demografii w zakresie principiów: pojęcia, wskaźniki, współczynniki. Nie opanował wiedzy w zakresie teorii ludnościowych oraz źródeł danych, takich jak spis ludności czy ewidencja bieżąca. Nie potrafi opisać podstawowych zjawisk demograficznych oraz podać ich parametrów. Nie potrafi określić ani przedstawić w ujęciu teoretycznym migracji zewnętrznej i wewnętrznej. Test napisany na mniej niż 50 %
OCENA 3 (DST) – student w części (50 %) opanował teorie z zakresu podstawowych pojęć, subdyscyplin demografii. Potrafi wymienić główne nurty w demografii i opisać wybrany. Tylko części opanował metody analizy demograficznej. W miarę kompetentnie potrafi opisać źródła danych w demografii: spis powszechny i ewidencje bieżącą. W części opisuje podstawowe zjawiska demograficzne. Potrafi liczbowo opisać strukturę ludności w Polsce. Test napisany przynajmniej na 50 %
OCENA 4 (DB) – student w części (75 %) opanował teorie z zakresu podstawowych pojęć, subdyscyplin demografii. Potrafi wymienić główne nurty w demografii i opisać przynajmniej sześć z nich. Tylko części opanował metody analizy demograficznej (75%). W miarę potrafi opisać źródła danych w demografii: spis powszechny i ewidencje bieżącą oraz badania reprezentatywne. W części (75%) opisuje podstawowe zjawiska demograficzne. Potrafi liczbowo opisać strukturę ludności w Polsce. Jasno opisuje rodzaje migracji, ich motywy, przyczyny oraz konsekwencje. Test napisany na 80%
OCENA 5 (BDB) - student opanował podstawowe wiadomości z demografii w zakresie principiów : pojęcia, wskaźniki, współczynniki. Opanował wiedze w zakresie głównych nurtów demograficznych oraz źródeł danych, takich jak spis ludności, ewidencja bieżąca, badania reprezentatywne. Potrafi opisać podstawowe zjawiska demograficzne oraz podać ich parametry. Potrafi określić i przedstawić w ujęciu teoretycznym migracje zewnętrznej i wewnętrznej, ich rodzaje, zakres, skalę. Potrafi określić strukturę i historię ludności. Potrafi omówić Narodowy Spis Powszechny z 2011r. Test napisany na 95%
UMIEJĘTNOŚCI (EK 3-6)
OCENA 2 (NDST) – student nie potrafi zastosować zdobytej wiedzy w odniesieniu do podstawowych pojęć, nie potrafi określić pewnych paramentów procesów i zdarzeń demograficznych, nie potrafi znaleźć potrzebnych informacji w Rocznikach Demograficznych ani ich odczytać. Nie potrafi opisać oraz zastosować praktycznej wiedzy z zakresu migracji oraz zjawisk demograficznych
OCENA 3 (DST) -student w ograniczonym stopniu potrafi zastosować zdobytą wiedzę w odniesieniu do podstawowych pojęć, potrafi przynajmniej w części ½ określić parametry procesów i zdarzeń demograficznych, potrafi znaleźć potrzebne informacje w Rocznikach Demograficznych oraz je odczytać. Potrafi (w części) opisać oraz zastosować wiedze z zakresu migracji oraz zjawisk demograficznych
OCENA 4 (DB) – student właściwie posługuje się podstawowymi umiejętnościami z zakresu poznanej teorii, potrafi wykorzystać wiedze do zobrazowania sytuacji demograficznej w Polsce. Potrafi wykorzystać źródła danych do analizy niektórych zdarzeń demograficznych. Poprawnie wykazuje umiejętność posługiwania się i odczytywania danych w Rocznikach Demograficznych. Potrafi zastosować teorie migracji w procesie współczesnych wyzwań migracyjnych i mobilności społecznej jednostki, rodziny. Zdobył umiejętność sporządzenia kwestionariusza spisu powszechnego.
OCENA 5 (BDB) – student całkowicie potrafi korzystać z asymilowanej teorii. W ten sposób zdobył umiejętność analizowania procesów i zjawisk demograficznych. Potrafi szczegółowo analizować , prezentować i stosować uzyskane informacje dla zobrazowania cech demograficznych w Polsce. Umiejętnie korzysta z uzyskanej wiedzy w zakresie podejmowanych dyskusji. Opanował i wykazuje umiejętność posługiwania się i odczytywania danych w Rocznikach Demograficznych. Potrafi zastosować teorie migracji w procesie współczesnych wyzwań migracyjnych i mobilności społecznej jednostki, rodziny. Zdobył umiejętność sporządzenia kwestionariusza spisu powszechnego.
KOMPETENCJE SPOŁECZNE (EK 7-8)
OCENA 2 (NDST) – student nie potrafi zastosować wiedzy w zakresie uwarunkowań społecznych, nie docenia roli i potrzeby badan w zakresie opisu zdarzeń demograficznych. Nie potrafi zastosować uzyskanych informacji w dyskusji z innymi studentami oraz w społeczeństwie
OCENA 3 (DST) – student w ograniczonym stopniu potrafi zastosować wiedze w zakresie uwarunkowań społecznych, nie całkowicie docenia rolę i potrzebę badań w zakresie opisu zdarzeń demograficznych. W ograniczonym zakresie potrafi zastosować uzyskane informacje w dyskusji z innymi studentami oraz w społeczeństwie. Student docenia role badań , ale nie potrafi ich przewartościować na podstawowe zjawiska: rodność, śmiertelność, małżeńskość
OCENA 4 (DB) - student potrafi zastosować wiedze w zakresie uwarunkowań społecznych, docenia rolę i potrzebę badań w zakresie opisu zdarzeń demograficznych. W pewnym zakresie potrafi zastosować uzyskane informacje w dyskusji z innymi studentami oraz w społeczeństwie. Student docenia role badań , i potrafi w umiejętny sposób przewartościować je na podstawowe zjawiska: rodność, śmiertelność, małżeńskość
OCENA 5 (BDB) – student w pełni uznaje i potrafi zastosować wiedze w zakresie uwarunkowań społecznych, całkowicie docenia rolę i potrzebę badań w zakresie opisu zdarzeń demograficznych, potrafi zastosować uzyskane informacje w dyskusji z innymi studentami oraz w społeczeństwie. Student docenia role badań , i potrafi w umiejętny sposób przewartościować i zaimplementować podstawowe zjawiska: rodność, śmiertelność, małżeńskość. Angażuje się w dyskusje , formułuje własne wypowiedzi, jest krytyczny wobec niewłaściwych działań polityki demograficznej. Broni małżeństwa i rodziny poprzez dostosowanie własnych kompetencji na formom publicznym
Na ocenę końcową składają się
1.Obecność na zajęciach – dopuszczalne jedynie 1 nieobecność z przypadków losowych (czyli 90 min), pozostałe nieobecności musza być usprawiedliwione (L-4)
2.Ocena pracy semestralnej w punktach od 1-10
3.Test 100% 30 pkt
4.Aktywny udział w zajęciach
5 Ocenę końcową tworzą praca + test + suma 40 pkt
Literatura
LITERATURA PODSTAWOWA:
Okólski M., Demografia. Podstawowe pojęcia procesy i teorie encyklopedycznym zarysie. Warszawa 2004 (wyd 6)
Holzer J., Demografia, PWE, Warszawa 2003
Okólski M., Fihel A., Demografia. Współczesne zjawiska i teorie. Scholar, Warszawa 2012.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
Demografia. Metody analizy i prognozowania, M. Cieślak red, Warszawa 1992.
Grabowska-Lusińska, M. Okólski Emigracja ostatnia? Warszawa 2009. Kaczmarczyk P., Migracje zarobkowe Polaków w dobie przemian, Warszawa 2005.
Okólski M., Polityka demograficzna, Zagadnienia społeczno- ekonomiczne, Warszawa 1974.
Okólski M., Reprodukcja ludności a modernizacja społeczeństwa. Warszawa 1988.
Paleczny T., Migracje, w: Słownik społeczny, B. Slachta red., Kraków 2004.
Młyński J., Szewczyk W., Migracje zarobkowe Polaków, Biblos, Tarnów 2010.
Młyński J., Szewczyk W., Rodzina wobec dylematów migracji zarobkowej IPJPII, Warszawa 2012.
Młyński J., Szewczyk W., Rodzina a Migracja WKB, Kraków 2012.
Roczniki Demograficzne - kwartalnik.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: