Teologia narodu w nauczaniu Prymasa Tysiąclecia WT-P-O-TAT1
Treść wykładu bierze pod uwagę, że w swojej teologii narodu Prymas Tysiąclecia wskazywał najpierw na najbardziej zagrożone czynniki trwania narodu: podkopywanie jego życia religijnego, rozrywanie więzi z Kościołem, zagrożenia biologiczne (legalizację aborcji, spadek urodzeń),przymusową ateizację polityczną, moralną degradację, osłabienie pamięci chrześcijańskiej i polskiej. Stwierdzał, iż naród nieświadomy swego dziedzictwa jest narodem tragicznym, skazującym się dobrowolnie na śmierć.
Rozeznawszy zagrożenia, sformułował plan działania i realizował go w działalności duszpasterskiej, a nie politycznej. Państwo jest polityczną organizacją narodu. Przymiotami pozytywnymi narodu pol. są: umiłowanie wolności i ojczyzny, szlachetność, inteligencja, gościnność, hojność, pracowitość na swoim (szczególnie na roli) i religijność. Dostrzegał też wady w życiu narodowym Polaków i piętnował je.
Na pierwszym miejscu Prymas stawiał troskę o dobro każdego człowieka. Stanowczo przypominał, że troska o każdą bez wyjątku osobę ludzką jest zadaniem Kościoła i państwa w zakresie własnych kompetencji, autonomii i środków, jakimi dysponują. Przypominał, że Kościół dysponuje uniwersalną prawdą o godności naturalnej i nadprzyrodzonej, uwzględniającej prawa osoby ludzkiej, której nie można dzielić na homo oeconomicus, homo politicus, homo religiosus czy też catholicus.
Prymas Tysiąclecia podkreślał wreszcie współdziałanie Kościoła i Państwa w realizacji dobra wspólnego bez względu na ustroje społeczno-polityczne czy gospodarcze, w których przychodzi mu prowadzać działalność ewangelizacyjną. Prawa i obowiązki Kościoła nie są warunkowane ustrojowo, lecz są mu nadane przez jego założyciela Jezusa Chrystusa; te same osoby ludzkie są członkami obu instytucji: Kościoła i państwa; ich współdziałanie jest sankcjonowane międzynarodowym prawem zwyczajowym, które jest podstawą prawa stanowionego przez konkordat (1925), przy czym Państwo Polskie konstytuował chrzest Mieszka I w 966, który był równocześnie wielkim aktem politycznym.
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Kolokwium ustne
1) Ek_1: potrafi kompetentnie korzystać z terminologii i zna zagadnienia poruszane w ramach wykładu
- na ocenę 2 (ndst) nie zna podstawowych terminów i systematyzacji
- na ocenę 3 (dost) poprawnie wykorzystuje podstawowe terminy i przedstawia podstawowe zagadnienia, stanowiące treść wykładu
- na ocenę 4 (db) potrafi przedstawić podstawowe problemy zawarte w wykładzie z uwzględnieniem przyjętych systematyzacji i kontekstu historycznego
- na ocenę 5 (bdb) potrafi wykorzystywać zdobyte pojęcia i wiedzę dla oceny rożnych współczesnych problemów narodu
2) Ek-2: potrafi prezentować i dyskutować treści zawarte w wykładzie;
- na ocenę 2 (ndst) nie potrafi w najprostszy sposób odnieść się do treści zawartych w wykładzie
- na ocenę 3 (dost) poprawnie prezentuje podstawowe problemy zawarte w wykładzie
na ocenę 4 (db) efektywnie prezentuje zdobytą wiedzę, dokonuje analiz i porównań
na ocenę 5 (bdb) - potrafi efektywnie prezentować i analizować zdobytą wiedzę
3) EK-3
na ocenę 2 (ndst) nie widzi wpływu zagadnień teologicznych zawartych w wykładzie na sposób rozumienia narodu
na ocenę 3 (dost) pobieżnie analizuje problemy trynitarno-kreatologiczne, często odwołując się do wiedzy popularnej, przytaczając funkcjonujące w społeczeństwie schematy myślowe o narodzie
na ocenę 4(db) dostrzega zachodzące procesy społeczne i w ich kontekście potrafi korzystać ze zdobytej wiedzy, podejmuje sensowne, świadome decyzje.
na ocenę 5 (bdb.) uważnie śledzi zachodzące zmiany w teologicznym rozumieniu narodu, formułuje wnioski i samodzielne hipotezy.
Literatura
S. Wyszyński, W światłach tysiąclecia, Kraków 1961.
S. Wyszyński, Wielka Nowenna Tysiąclecia, Paryż 1962.
S. Wyszyński, Z gniazda orląt, Rzym 1972;
S. Wyszyński, Kościół w służbie Narodu, Poznań – Warszawa 1981.
S. Wyszyński, Miłość i sprawiedliwość społeczna. Rozważania społeczne, Poznań 1993.
S. Wyszyński, Na szlaku tysiąclecia. Wybór kazań, Warszawa 1996.
Cz. S. Bartnik, Chrześcijańska nauka o narodzie według prymasa Stefana Wyszyńskiego, Lublin 1982.
Cz. S. Bartnik, Teologia narodu, Częstochowa 1999.
Cz. S. Bartnik, Pedagogia narodowa Prymasa Stefana Wyszyńskiego, Lublin 2001.
J. Lewandowski, Naród w dziejach zbawienia, Warszawa 2001.
Wspaniały to patron, red. E. Wolnicz-Pawłowska, Warszawa 2001
M. Okońska, Wszystko postawił na Maryję, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2001.
P. Skibiński, Naród oczami przyszłego prymasa. Rozważania ks. Stefana Wyszyńskiego w książce Miłość i sprawiedliwość społeczna, Teologia Polityczna 4(2006–2007), s. 270-282.
J. Lewandowski, Teologia rzeczywistości ziemskich w kerygmacie Stefana Kardynała Wyszyńskiego, Studia Prymasowskie 1(2007), s. 165-198.
Sz. Z. Jabłoński, Eklezjalny wymiar nawiedzenia Maryi w znaku jasnogórskiego obrazu, Studia Prymasowskie 2(2008), s. 59-97.
M. Kindziuk, Prymas Tysiąclecia, wyd. Ringier Axel Springer Polska, Warszawa 2011.
E. Sienkiewicz, Naród według prymasa Wyszyńskiego w kontekście
jubileuszu chrztu Polski, Studia Paradyskie, t. 24, 2014, s. 231–246.
1966. Milenium chrztu Polski prymasa Stefana Wyszyńskiego: perspektywa teologiczno-społeczna, red. E.K. Czaczkowska, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2016.
M. Kowalczyk, Znaczenie i aktualność nauki Prymasa Stefana Wyszyńskiego o podmiotowości narodu, Teologia w Polsce 12,2 (2018), s. 117-127.
P. Stefaniak, Kard. Stefan Wyszyński Człowiek, który poprowadził Kościół i Naród ku wolności, wyd. Arystoteles, Warszawa 2020.
Cz. Ryszka, Prymas Ojciec Ojczyzny. Biografia, wyd. Biały Kruk, Kraków 2020.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: