Teologia pastoralna: polskie znaki czasu i ich teologiczna interpretacja WT-FW-CTO6
Uczestnicy poznając najważniejsze dokumenty Kościoła powszechnego i Kościoła w Polsce prezentujące znaki czasu, uczą się ich identyfikowania, interpretowania i odpowiadania na nie w kontekście współczesności. Wpatrując się w procesy zmian życia społecznego, rozwój ludzkiej myśli i techniki, nowe wyzwania globalizacji i inne zjawiska obecne w Polsce starają się dostrzegać w nich zbawczą obecność Boga i odczytywać Jego zamysł. Perspektywa teologiczna znaków czasu poszerzona zostaje również o perspektywę socjologiczną (najnowsze badania GUS, ISKK), by ukazać aktualne wyzwania stojące przed Kościołem w naszej ojczyźnie.
Zakres tematów:
1. Kościół w Polsce – gregoriańskie Credo czy gitarowe śpiewki? Kontekst historyczny.
2. Kościół jutra, świadkiem wiary dzisiaj – czy Kościół w Polsce potrzebuje (nowej) ewangelizacji? Kontekst współczesności.
3. Wiara i religijność współczesnych Polaków.
4. Praktyki religijne w Polsce w procesie przemian.
5. Teologia znaków czasu i jej ożywienie po Vaticanum II w polskim Kościele.
6. Model katolickiej religijności.
7. Wspólnotowy wymiar religijności w Polsce.
8. Religia a sfera publiczna w opinii Polaków.
9. Analiza kondycji człowieka w świecie konsumpcji na przykładzie Polski.
10. Małżeństwo i rodzina w dobie przemian we współczesnej Polsce.
11. Między rodziną a życiem publicznym – ciągłość i zmiana orientacji na wartości dzisiaj.
12. Spadek powołań kapłańskich i zakonnych a religijność młodego pokolenia we współczesnej Polsce.
13. Zobojętnienie religijno-moralne jako wyzwanie nowej ewangelizacji dla Kościoła w Polsce.
14. Rekapitulacja i wizja przyszłości Kościoła w Polsce.
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
- posiada wiedzę dotyczącą nauczania Magisterium w zakresie problematyki znaków czasu;
- na podstawie Magisterium powszechnego i Kościoła w Polsce wyjaśnia istotę i zadania teologii pastoralnej we współczesnym świecie;
- ma podstawową wiedzę o zmianach społeczno-kulturalnych w życiu człowieka XXI wieku i ich wpływie na doświadczenie wiary i wynikających z nich postaw;
Umiejętności:
- potrafi na podstawie Magisterium wyprowadzać fundamentalne zasady pasterskiego zaangażowania Kościoła w Polsce;
- potrafi odczytywać i analizować znaki czasu oraz odpowiedzi jakie daje na nie Kościół polski;
- potrafi definiować i oceniać działalność Kościoła będącą odpowiedzią na palące problemy współczesności;
Kompetencje:
- docenia troskę Kościoła o współczesnego człowieka i jego interdyscyplinarne podejście do rozwiązywania nowych problemów;
- świadomy korzyści i zagrożeń wynikających z rozwoju ludzkiej myśli, życia społecznego i techniki, potrafi w kontekście globalizacji ukazać rolę i miejsce Kościoła, a w nim każdego chrześcijanina;
- podejmując namysł nad rzeczywistością potrafi krytycznie i zgodnie z nauczaniem Magisterium wybrać najlepsze metody i formy odpowiedzi jakie Kościół może dawać człowiekowi dzisiaj;
Kryteria oceniania
Ćwiczenia realizowane metodą podającą i problemową (wykład konwersatoryjny i problemowy) oraz metodami praktycznymi (praca z tekstem, praca w grupach z wykorzystaniem środków multimedialnych).
Podstawą do zaliczenia ćwiczeń stosownie do efektów kształcenia jest:
1. Obecność na ćwiczeniach;
2. Znajomość literatury obowiązkowej;
3. Odpowiedź ustna bądź przygotowanie prezentacji na jeden z 14 tematów znajdujących się w opisie pełnym / zakresie tematów.
Literatura
Obowiązkowa:
Konstytucja dogmatyczna o Kościele "Lumen gentium".
Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym "Gaudium et spes".
Adhortacja Apostolska "Evangelii Gaudium".
Apraecida. V ogólna konferencja Episkopatów Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Dokument końcowy, Kraków 2014.
Kairologia. Zarys nauki o Kościele w świecie współczesnym, A.L. Szafrański, Lublin 1990.
Teologia pastoralna. Tom I, Ryszard Kamiński, Lublin 2002.
Lubac Henri de, Medytacje o Kościele, Kraków 2019.
Uzupełniająca:
Balter L. (red.), Dramatyczne pytania naszego wieku, Kolekcja Communio, 17, 2006.
Bielecki S., Teologia znaków czasu, Kielce 2006.
Bielecki S., Znaki czasu, w: Leksykon teologii pastoralnej, R. Kamiński, W. Przygoda, M. Fiałkowski (red.), Lublin 2006.
Butler Ch., Teologia soboru watykańskiego drugiego, Znaki Czasu, Paryż, 1971.
Chenu M.D., Znaki czasu refleksja teologiczna, „Chrześcijanin w Świecie”, 1 (1969), nr 1, s. 47-68.
Fiałkowski M., Znaki czasu. Próba definicji w świetle polskich publikacji teologicznych po Soborze Watykańskim II, „Teologia Praktyczna”, 12 (2011), s. 195-204.
Garrone G., Orientacje Soboru, Znaki czasu, Paryż 1969
Gocko J., Kościół obecny w świecie – posłany do świata. Teologiczno-społeczne aspekty posłannictwa Kościoła w świecie po Soborze Watykańskim II, Lublin 2003.
Jan Paweł II, Duch a „znaki czasu”. Przemówienie na audiencji generalnej, 23.09.1998, OsRomPol, 20 (1999), nr 1, s. 46-47.
Jan XXIII, Konstytucja apostolska Humanae salutis, w: K. Rybacka (red.), Aby byli jedno… Wybór przemówień, Warszawa 1979, s. 58-62.
Kominek B., Kościół po soborze, Paryż 1969.
Korwin-Piotrowska K. , Kramer G., Wrzenie. Lewaczka, ksiądz i polski kocioł, Kraków 2019.
Kowalczuk P., Uwaga, prace na wysokości, Tygodnik Powszechny 40(3508), 2. 10. 2016.
Majka J., Metodologia nauk teologicznych, Wrocław 1981.
Majka J., Sens „znaków czasu”, „Chrześcijanin w Świecie”, 1973, nr 1, s. 3-12.
Mariański J., Religijność społeczeństwa polskiego w perspektywie europejskiej. Próba syntezy socjologicznej, Kraków 2004.
Zdaniewicz W., Zembrzuski T. (red.), Kościół i religijność́ Polaków, 1945-1999, Warszawa 2000.
Zdaniewicz W., Zaręba S. H. (red.), Kościół katolicki na początku trzeciego tysiąclecia w opinii Polaków, Warszawa 2004.
Mierzwiński B., Specyfika polskich znaków czasu, w: Duszpasterstwo a wyzwania XXI wieku. Materiały z Sympozjum Pastoralistów Polskich, 22–24 kwietnia 2001 r., Kielce 2001.
Napiórkowski S.C., Jak uprawiać teologię, wyd. II, Wrocław 1994.
Nitecki P., Rozpoznać znaki nowych czasów. Nad przesłaniem Jana Pawła II po Wielkim Jubileuszu chrześcijaństwa, Warszawa 2002.
Paweł VI, Przemówienie o odczytywaniu znaków czasu, 16.04.1969, „Miesięcznik Diecezji Gdańskiej”, 14 (1970), nr 12, s. 379-382.
Pawiński S., Święci jako „znaki czasu” dla Kościoła w Polsce. Nauczanie Jana Pawła II w czasie jego pielgrzymek do Polski, Opole 2003.
Pawlina K., Znaki czasu dla Kościoła w Polsce, Warszawa 2014.
Potarzyński G., „Znaki czasu” w Kościele soborowym, „Życie Katolickie”, 4 (1985), nr 6, s. 85-105.
Przybylski B., Znaki czasu, w: „Ateneum Kapłańskie”. T. 62: 1970 nr 366.
Ratzinger J., Ruchy kościelne i ich teologiczne miejsce, Communio 6(114)1999.
Ratzinger J., Kościół-ekumenizm-polityka, Poznań 1990.
Servais J., Czym jest wiara, Tygodnik Powszechny 14(3482), 3. 04. 2016.
Sieg J., Znaki czasu. Nowe spojrzenie Kościoła na świat, „Ateneum Kapłański”, 6 (1969), nr 364, s. 213-225.
Zarzycki S.T., Znaki czasu, w: Leksykon duchowości katolickiej, M. Chmielewski (red.), Lublin-Kraków 2002.
Zuberbier A., Znaki czasu, w: A. Zuberbier (red.), Słownik teologiczny, wyd. II, Katowice 1988, s. 691-692.
Żynel A., Znaki czasu, „Znak”, 21 (1969), nr 186, s. 1578-1593.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: