Współczesna rodzina polska WSR-NR-2-WRPx

Podstawowym celem przedmiotu jest zapoznanie studentów/ek z problematyką przemian, jakich doświadcza współczesna rodzina polska na poziomie analizy socjologicznej. W czasie zajęć omówione zostaną tematy dotyczące sposobów socjologicznego (jako odrębnego od pedagogicznego) definiowania rodziny, jej funkcji, rodzajów, przemian w sposobach definiowania, zmian w strukturze i nastawieniu natalistycznym, nowych form życia małżeńsko-rodzinnego, powiązaniu życia rodzinnego z różnego rodzaju strukturami społecznymi i instytucjami życia społecznego związanego ze wsparciem małżeństwa i rodziny.
Ujęcia teoretyczne uzupełnione zostają wynikami badań empirycznych w poszczególnych segmentach życia rodzinnego, diagnozami oraz proponowanymi w ramach narzędzi polityki społecznej, formami wsparcia. Podczas każdych zajęć przewidziana jest praca w grupie dyskusyjnej/grupach, a następnie prowadzona jest dyskusja ogólna dotycząca omawianej w grupach problematyki i zróżnicowanych stanowisk.

Na pierwszych zajeciach odbywa sie demokratyczna korekta zagadnień na konwersacje. Wóbór zależny jest od zainteresowań naukowych i problemowych studentów/ek oraz toku przebytych studiów I stopnia.

W cyklu 2023/24_Z:

1. Rodzina, życie rodzinne - trudności definicyjne i sposoby definiowania
2. Przemiany życia rodzinnego
3. Alternatywne modele życia rodzinnego
4/5. Klasyczne i współczesne podejścia teoretyczne do badań nad rodziną
6. Rodzina - instytucja, grupa, funkcje społeczne
7. Miłość i rodzina w aksjologii młodzieży
8. Konstruowanie relacji w związku w oparciu o typy miłości
9. Demonstrowanie rodzinności (displaying families)
10. Intymność (w ujęciu A. Giddensa)
11. Przemoc w rodzinie: kobiety i mężczyźni jako obiekty przemocy
12. Podział prac domowych a równość ról w związku
13. Władza w rodzinie i wizerunek głowy domu
14. Panika moralna wobec związków nieheteroseksualnych
15. Utrudniona prokreacja

E-Learning

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych

nie dotyczy

Opis nakładu pracy studenta w ECTS

- 30 godz. - udział w konwersatorium - 40 godz. - przygotowanie do zajęć - 7 godz. - realizacja zadań przypisanych do zajęć.

Poziom przedmiotu

średnio-zaawansowany

Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się

NRM_W02: Student/ka zna i rozumie w stopniu pogłębionym źródła i usytuowanie pedagogiki w systemie nauk mających za przedmiot małżeństwo, życie rodzinne i wychowanie oraz jej relacje z innymi dyscyplinami nauki, szczególnie: naukami o rodzinie, psychologią, socjologią, polityką społeczną, demografią, prawem, a także: naukami o zdrowiu, naukami o kulturach i religiach, mikroekonomią, filozofią i teologią. NRM_W05: Student/ka zna i rozumie w stopniu pogłębionym terminologię polską i obcojęzyczną dotyczącą rodziny i życia rodzinnego stosowaną w naukach o rodzinie. NRM_U01: Student/ka potrafi w stopniu zaawansowanym obserwować różnorodne zjawiska społeczne związane z życiem rodzinnym; wyszukiwać, gromadzić, przetwarzać informacje na ich temat odwołując się do różnych źródeł i przyjmować różne kryteria ich interpretacji. NRM_U04: Student/ka potrafi w stopniu zaawansowanym dokonywać obserwacji rodzinnych sytuacji problemowych, konstruować diagnozy, proponować nowe rozwiązania problemów; formułować sądy odnoszące się do rzeczywistości społeczno-kulturowej, uwzględniając stosowne techniki, metody oraz odpowiednią perspektywę teoretyczną; analizować przyczyny, motywy, wzory zachowań i postaw. NRM_U08: Student/ka potrafi w stopniu zaawansowanym komunikować się z poszanowaniem potrzeb innych osób (z uwzględnieniem zasad etycznych), argumentować w sposób rzeczowy, bezpośredni i efektywny stosując odpowiednie narzędzia, techniki i style komunikacyjne; dokonywać skutecznej autoprezentacji, formułować sądy; komunikować się w zespole w zmiennych i nieprzewidywalnych warunkach. NRM_K01: Student/ka jest w stopniu zaawansowanym gotów do samodzielnego i krytycznego uzupełniania wiedzy i umiejętności, rozszerzonego o wymiar interdyscyplinarny z pedagogiki, nauk o rodzinie, psychologii, socjologii, prawa, polityki społecznej, demografii, nauk o zdrowiu, teologii i filozofii w odniesieniu do małżeństwa i życia rodzinnego.

Typ przedmiotu

obowiązkowy

Wymagania wstępne

Wiedza na temet życia społecznego i społeczeństwa na poziomie Socjologia dla nie-socjologów.

Koordynatorzy przedmiotu

Dariusz Tułowiecki

Efekty kształcenia

E_01_W: Student/ka potrafi nazywać zróżnicowane formy życia rodzinnego, uwarunkowania społeczne wybranych zagadnień życia rodzinnego, formować sądy o ich uwarunkowaniach, diagnozować przyczyny i proponować działania zaradcze.
E_02_U: Student/ka posługując się terminami społecznymi potrafi komunikować się w grupie w ramach wymiany poglądów i sądów, zachowywać kulturę dialogu szczególnie wobec wyrażających odmienne stanowiska i podejścia.
E_03_K: Student/ka potrafi dokonywać oceny źródeł wiedzy, odnosić się krytycznie do danych statystycznych, samodzielnie poszukiwać źródeł wiedzy.

Kryteria oceniania

1. Znajomość tekstów.
2. Aktywność w czasie zajęć - udział w dyskusji (merytoryczność wypowiedzi, jezyk naukowy, zdolność wyrazania sądów, kultura dialogu).
3. Krótkie raporty z zajęć (Moodle). [W sytuacji nazdwyczaj wysokiej oceny przygotowania i aktywności studentów prowadzacy może zwolnić poszczególnych uczesników dyskusji z zadania przypisanego do konkretnych zajęć].
4. W sytuacji nieobecności na zajeciach:
Szczególowy raport ze wskazanych lektur (Moodle).
5. W sytuacji zajęć odbywanych systemem zadaniowym.
Szczególowy raport ze wskazanych lektur (Moodle).

KRYTERIA OCENY ZADAŃ CZĄSTKOWYCH (zadań na Moodle):
WIEDZA:
1. Korzystanie z właściwej terminologii z zakresu socjologii rodziny
2. Stan wiedzy i zakres języka naukowego, który pozwala formować sądy o ich uwarunkowaniach, diagnozować przyczyny i proponować działania zaradcze
UMIEJĘTNOŚCI:
3. Posługiwanie się terminami społecznymi, umiejętność prezentacji wiedzy i własnych poglądów, zdolność do dialogu w sytuacji posiadania odmiennego stanowiska czy też podejścia badawczego.
4. Jasność, precyzyjność, naukowość języka.
KOMPETENCJE:
5. Ocena podejść teoretycznych, zdolność uzasadniania swoich poglądów i poszukiwań innych źródeł wiedzy.

OCENA KOŃCOWA:
jest wypadkową powyższych czynników wedle proporcji 33% / 33% / 33%
W sytuacji nazwyczaj dobrze ocenianej aktywności (wybitnie twórczego wkłądu w dyskusję), ocena moze byc podniesiona o 10 do 30 %.

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

T. Szlendak, Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
Obrazy życia rodzinnego i intymności. Książka dedykowana Profesor Annie Kwak, red. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł, Wydawnictwo UW, Warszawa 2020.
A. Rychłowska-Niesporek, Rodzina i życie intymne w procesie globalizacji, "Journal of Modern Science" 2023, nr 1 (50), s. 234-257.
F. Adamski, Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Wydawnictwo Petrus, Kraków 2021. [także poprzednie wydanie]
Co nam daje równość? Wpływ równości płci na jakość życia i rozwój społeczny w Polsce, red. E. Krzaklewska, Wydawnictwo UJ, Kraków 2018.
K. Szafraniec, Pokolenia i polskie zmiany. 45 lat badań wzdłuż czasu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2022.
A. Dembek, O obecności ideału romantycznej miłości we współczesnych związkach miłosnych, "Kultura i Społeczeństwo" 2011, nr 1, s. 147-166.
M. Gawrońska, M. Sikorska, Rodziny na widoku - koncepcja demonstrowania rodzinności jako narzędzie użyteczne do analizowania życia rodzinnego, "Studia Socjologiczne" 2022, nr 1 (244), s. 137-164.
M. Musiał, Poznań Intymność a kultura. Czysta relacja Giddensa w perspektywie społeczno-regulacyjnej koncepcji kultury, "Filo–Sofija" 2011, nr 1(12), s. 347-360.
F. Schmidt, Nieczyste relacje. Ambiwalencja i napięcia w dzisiejszych związkach intymnych - krytyczna analiza koncepcji Anthony'ego Giddensa, "Kultura i Społeczeństwo" 2011, nr 1 (55), s. 121-146.
A. Śniegulska, Przemoc wobec kobiet i osób starszych w środowisku rodziny, "Journal of Modern Science" 2016, nr 4(31), s. 101–124.
P. Bodzon, Mężczyzna - ofiara kobiecej przemocy, "Fides et Ratio" 2013, nr 2 (13), s. 153-159.
Z. Majchrzyk, Konsekwencje przemocy wobec kobiet. Kobiety – zabójczynie, w: Konferencja Rzecznika Praw Obywatelskich „Przeciw przemocy domowej. Ręce są do przytulania” zorganizowana 22 lutego 2010 r., Biuletyn RPO, Warszawa 2010, s. 69-111.
D. Duch-Krzystoszek, Kto rządzi w rodzinie. Socjologiczna analiza relacji w rodzinie, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2007.
Emocje a kultura i życie społeczne, red. P. Binder, H. Palska, W. Pawlik, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2009.
K. Walentynowicz-Moryl, Kobiety o doświadczeniu utrudnionej prokreacji, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2020.
D. Tułowiecki, Życie rodzinne w kulturze polskiej – trwałość i przemiany, w: Wsparcie i ochrona rodziny w ujęciu interdyscyplinarnym, red. B.M. Kałdon, B. Krajewska, J. Niewęgłowski, Sandomierz 2022, s. 89-135.
T. Szlendak, Rodzina, w: Encyklopedia socjologii. T. 2, red. H. Domański i in., Warszawa 1999, s. 312-321.
Role rodzinne. Między przystosowaniem a kreacją, red. I. Przybył, A. Żurek, Poznań 2016, s. 77-96.
J. Mizielińska, Odmienne czy zwyczajne? Rodziny z wyboru w Polsce, Warszawa 2017.
K. Slany, Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Zakład Naukowy Nomos, Warszawa 2002.
Co nam daje równość? Wpływ równości płci na jakość życia i rozwój społeczny w Polsce, red. E. Krzaklewska, Wydawnictwo UJ, Kraków 2018.

W cyklu 2023/24_Z:

1.
T. Szlendak, Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Warszawa 2010.
K. Slany, Różnorodnośc typów rodzin, zróznicowanie praktyk w rodzinach, w: Obrazy życia rodzinnego i intymności. Książka dedykowana Profesor Annie Kwak, red. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł, Wydawnictwo UW, Warszawa 2020, s. 19-29.
2.
A. Rychłowska-Niesporek, Rodzina i życie intymne w procesie globalizacji, "Journal of Modern Science" 2023, nr 1 (50), s. 234-257.
Z. Melosik, Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróznicowanie, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 361-403.
3.
Z. Melosik, Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróznicowanie, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 457-502.
4.
F. Adamski, Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Wydawnictwo Petrus, Kraków 2021, s. 67-76.
Z. Melosik, Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróznicowanie, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 108-114.
K. Slany, A. Ratecka, Równość płci w rodzinach - praktyki, ekonomia, jakość życia, w: Co nam daje równość? Wpływ równości płci na jakość życia i rozwój społeczny w Polsce, red. E. Krzaklewska, Wydawnictwo UJ, Kraków 2018, s. 93-114.
5.
F. Adamski, Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Wydawnictwo petrus, Kraków 2021, s. 34-54.
6.
K. Szafraniec, Pokolenia i polskie zmiany. 45 lat badań wzdłuż czasu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2022, s. 128-159.
7.
A. Dembek, O obecności ideału romantycznej miłości we współczesnych związkach miłosnych, "Kultura i Społeczeństwo" 2011, nr 1, s. 147-166.
8.
M. Gawrońska, M. Sikorska, Rodziny na widoku - koncepcja demonstrowania rodzinności jako narzędzie użyteczne do analizowania życia rodzinnego, "Studia Socjologiczne" 2022, nr 1 (244), s. 137-164.
9.
M. Musiał, Poznań Intymność a kultura. Czysta relacja Giddensa w perspektywie społeczno-regulacyjnej koncepcji kultury, "Filo–Sofija" 2011, nr 1(12), s. 347-360.
F. Schmidt, Nieczyste relacje. Ambiwalencja i napięcia w dzisiejszych związkach intymnych - krytyczna analiza koncepcji Anthony'ego Giddensa, "Kultura i Społeczeństwo" 2011, nr 1 (55), s. 121-146.
10.
I. Zielińska-Poćwiardowska, P. Sosnowska-Buxton, Przemoc domowa w Polsce: zaproszenie do podjęcia socjologicznej analizy zjawiska, "Studia Socjologiczne" 2023, nr 2(249), s. 131-154.
A. Śniegulska, Przemoc wobec kobiet i osób starszych w środowisku rodziny, "Journal of Modern Science" 2016, nr 4(31), s. 101–124.
P. Bodzon, Mężczyzna - ofiara kobiecej przemocy, "Fides et ratio" 2013, nr 2 (13), s. 153-159.
Z. Majchrzyk, Konsekwencje przemocy wobec kobiet. Kobiety – zabójczynie, w: Konferencja Rzecznika Praw Obywatelskich „Przeciw przemocy domowej. Ręce są do przytulania” zorganizowana 22 lutego 2010 r., Biuletyn RPO, Warszawa 2010, s. 69-111.
11.
D. Duch-Krzystoszek, Kto rządzi w rodzinie. Socjologiczna analiza relacji w rodzinie, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2007, s. 127-174.
12.
D. Duch-Krzystoszek, Kto rządzi w rodzinie. Socjologiczna analiza relacji w rodzinie, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2007, s. 81-126. 175-198.
13.
I. Zielińska, Panika moralna, mniejszości seksualne i mowa nienawiści, w: Emocje a kultura i życie społeczne, red. P. Binder, H. Palska, W. Pawlik, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2009, s. 187-200.
14.
K. Walentynowicz-Moryl, Kobiety o doświadczeniu utrudnionej prokreacji, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2020, s. 108-202.

Literatura uzupełniajaca:
1.
J.J. Macionis, L.M. Gerber, Sociology, Toronto 2011.
T. Szlendak, Rodzina, w: Encyklopedia socjologii. T. 2, red. H. Domański i in., Warszawa 1999, s. 312-321.
D. Tułowiecki, Rodzina jako wartość we współczesnym społeczeństwie polskim, w: Zadania rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym. 30. rocznica Familiaris consortio, red. Z. Struzik, Warszawa 2012, s. 177-213.
2.
I. Taranowicz, O rodzinie współczesnej i jej kształtowaniu słow kilka, w: Obrazy życia rodzinnego i intymności. Książka dedykowana Profesor Annie Kwak, red. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł, Wydawnictwo UW, Warszawa 2020, s. 31-41.
R. Boguszewski, Wspołczesne znaczenie i rozumienie rodziny w Polsce, "Zeszyty Naukowe KUL" 2015, nr 4 (232), s.127-148.
M, Naldini, The Sociology of Families, in: The Cambridge Handbook of Sociology, ed. K.O. Korgen, Cambridge 2017, pp. 297-304. [on-line]
3.
K. Slany, Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego w ponowoczesnym świecie, Zakład Naukowy Nomos, Warszawa 2002.
4.
Z. Melosik, Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróznicowanie, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 98-106.
Z. Melosik, Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróznicowanie, Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2010, s. 263-270.
5.
M. Pawlus, Funkcje rodziny, "Fides et Ratio" 2020, nr 3(27), s/ 179-192.
S. Sassler, A.J. Miller, Assessing the deinstitutionalization of marriage thesis: Changes in the meaning of cohabitation over the relationship life course, "Journal of Marriage and Family" 2023, Vol. 85, Issue 2, pp. 370-390. [on-line]
6.
R. Boguszewski, Rodzina – jej znaczenie i rozumienie. Raport z badań CBOS, Warszawa, luty 2019.
7.
J. Czarnecka, Znaki miłości - praktyki tworzenia związku intymnego, "Kultura i Społeczeństwo" 2020, nr 4, s. 115-135.
M. Dąbrowski, Czy miłość romantyczna jest emocją?, "Kultura i Społeczeństwo" 2020, nr 4, s. 137-151.
8.
J.C. Walsh, Displaying Families: exploring the significance of ‘display’ in a city that is increasingly culturally diverse, 2015, pp. 21-30. [on-line]
K. Dzwonkowska-Godula, Tradycyjnie czy nowocześnie? Wzory macierzyństwa i ojcostwa w Polsce, Łódź 2015.
9.
A. Giddens, Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
10.
I. Zielińska-Poćwiardowska, P. Sosnowska-Buxton, Przemoc domowa w Polsce: zaproszenie do podjęcia socjologicznej analizy zjawiska, "Studia Socjologiczne" 2023, nr 2(249), s. 131-154.
TNS OBOP, Diagnoza zjawiska przemocy w rodzinie w Polsce wobec kobiet i wobec mężczyzn. Część I - Raport z badań ogólnopolskich. Wyniki badań TNS OBOP dla Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej Listopad 2010 r., Warszawa 2010.
11.
K. Kuryś-Szyncel, B. Jankowiak, Współczesne związki intymne – w poszukiwaniu nowych wzorców relacji, w: Role rodzinne. Między przystosowaniem a kreacją, red. I. Przybył, A. Żurek, Poznań 2016, s. 63-73.
A. Kotlarska-Michalska, Role rodzinne a więzi w rodzinie. Więziotwórczy charakter ról rodzinnych, w: Role rodzinne. Między przystosowaniem a kreacją, red. I. Przybył, A. Żurek, Poznań 2016, s. 49-62.
12.
K. Dzwonkowska-Godula, Tradycyjnie czy nowocześnie? Wzory macierzyństwa i ojcostwa w Polsce, Łódź 2015, s. 35-66.
K. Slany, E. Krzaklewska, M. Warat, Wzory życia rodzinnego w kontekście równości płci – między tradycją a partnerstwem, w: Role rodzinne. Między przystosowaniem a kreacją, red. I. Przybył, A. Żurek, Poznań 2016, s. 77-96.
13.
J. Mizielińska, Odmienne czy zwyczajne? Rodziny z wyboru w Polsce, Warszawa 2017.
M. Ukleja, Rodziny z wyboru - homoseksualny związek jako współczesna alternatywa rodziny. Anazliza zjawiska, "Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologiga" 2014, nr 51, s. 117-133.
14.
M. Bieńkowska, Rodzicielstwo adopcyjne – doświadczanie skrajnych emocji w fazie decyzji o adopcji, "Miscellanea Anthropologica et Sociologica" 2016, nr 4(17), s. 11-26.
A.M. Kola, Dziecięce zabawy, "Zadra. Pismo feministyczne" 2012, nr 3-4, s. 22-25.
M. Mynarska, A. Matosiak, A. Rybińska, Którędy do bezdzietnosci? Analiza ścieżek życia kobiet, które nigdy nie zostały matkami, w: Nowe wzorce formatowania i rozwoju rodziny w Polsce. Przyczyny oraz wpływ na zadowolenie z życia, red. A. Matysiak, Warszawa 2014, s. 105-131.

Uwagi

W cyklu 2023/24_Z:

Zajęcia prowadzone w systemie stacjonarnym, za zgodą dziekana - kierownika kierunku w sytuacjach wskazanych przez wykłacowcę: MS Teams lub Moodle.

Prace umieszczane i archiwizowane na Moodle.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu WSR-NR-2-WRPx w USOSweb