Profilaktyka społeczna i terapia uzależnień WSR-NR-2-PSTUx
Przedmiot "Profilaktyka Społeczna i Terapia Uzależnień" stanowi kompleksowy cykl wykładów w formule częściowo konwersatoryjnej, skupia się na kluczowych zagadnieniach związanych z profilaktyką społeczną oraz terapią uzależnień. Celem tych zajęć jest dostarczenie interdyscyplinarnej wiedzy na temat skutecznych działań zapobiegawczych na różnych poziomach oraz analiza skuteczności i efektywności tych interwencji, ze szczególnym uwzględnieniem społeczno-pedagogicznego punktu widzenia.
W trakcie zajęć omawiane są podstawowe definicje i założenia dotyczące (psycho)profilaktyki społecznej, obejmujące różnorodne poziomy profilaktyki, rodzaje działań oraz grupy docelowe. Wykłady poruszają temat wybranych modeli oddziaływań profilaktycznych, skupiając się na modelowaniu pożądanych zachowań, modyfikowaniu oczekiwań oraz budowaniu więzi społecznych.
Młodzież jako grupa wysokiego ryzyka staje się istotnym obszarem analizy, ukazując uwarunkowania środowiskowe i strategie oddziaływań prewencyjnych. Wykłady skierowane są również na obszar (psycho)profilaktyki w szkole, prezentując różnorodne strategie, możliwości oraz uwarunkowania ramowe związane z realizacją programów edukacyjnych.
Kolejne zagadnienia obejmują znaczenie rozwoju osobistego, przyjmując perspektywę poznawczo-behawioralną w profilaktyce. Skupiając się na kontrolowaniu poznawczym, prezentowane są strategie promocji pozytywnego rozwoju osobistego. Skuteczność działań psychoprofilaktycznych jest oceniana na podstawie wniosków i rezultatów ewaluacji programów profilaktycznych.
Część wykładów poświęcona jest uzależnieniom, analizując definicje, mechanizmy i przebieg uzależnień. Różne podejścia, teorie i koncepcje wyjaśniające uzależnienia stanowią przedmiot dociekań naukowych, prezentowany jest także podział uzależnień od substancji psychoaktywnych oraz charakterystyka uzależnienia od alkoholu.
Zajęcia kładą nacisk na uzależnienia czynnościowe, obejmujące definiowanie, klasyfikację, wyjaśnianie i znaczenie. Na przykładzie uzależnienia od Internetu analizowane są nowe formy uzależnień, ich charakterystyka, uwarunkowania, rozpoznanie i diagnoza.
W ramach tych wykładów studenci zdobywają wiedzę niezbędną do analizy oraz projektowania skutecznych działań profilaktycznych w obszarze uzależnień, co stanowi istotny element edukacji w dziedzinie nauk o rodzinie.
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W_1 Student w stopniu zaawansowanym posiada interdyscyplinarną wiedzę dotyczącą profilaktyki społecznej, umożliwiającą zrozumienie różnorodnych oddziaływań zapobiegawczych na różnych poziomach społeczeństwa. Potrafi analizować i oceniać skuteczność działań profilaktycznych w kontekście zmieniających się potrzeb społecznych.
W_2 Student w stopniu zaawansowanym ma zaawansowaną wiedzę na temat mechanizmów uzależnień, umożliwiającą zrozumienie ich natury i wpływu na jednostki oraz społeczeństwo. Potrafi analizować różne formy uzależnień, diagnozować ich skutki oraz oceniać metody terapeutyczne.
U_1 Student potrafi krytycznie analizować klasyfikacje uzależnień, uwzględniając różnorodność czynników wpływających na ich kształtowanie. Jest zdolny do oceny i porównywania różnych podejść teoretycznych do klasyfikacji uzależnień oraz identyfikowania ich implikacji praktycznych, ze szczególnym uwzględnieniem społęczno-pedagogicznych modeli wyjaśniających.
U_2 Student w stopniu zaawansowanym potrafi integrować zdobytą wiedzę z zakresu pedagogiki, nauk o rodzinie oraz problematyki uzależnień. Jego umiejętność analizy, diagnozowania i projektowania rozwiązań praktycznych pozwala na skuteczne podejmowanie działań wspierających małżeństwo i rodzinę w kontekście problematyki uzależnień.
K_1 Student w stopniu zaawansowanym jest gotów do inspiracji i organizowania różnorodnych przedsięwzięć wsparcia związanych z problematyką uzależnień. Potrafi nie tylko analizować i diagnozować sytuacje związane z uzależnieniami, ale także aktywnie angażować się w inicjowanie oraz organizowanie działań mających na celu wsparcie małżeństw, rodzin i osób dotkniętych problemem uzależnień.
Kryteria oceniania
Metody realizacji i weryfikacji:
Efekty wiedzy:
Realizacja: metody dydaktyczne – wykład informacyjny, prezentacja multimedialna, indywidualna lektura literatury przedmiotu
weryfikacja: egzamin, przygotowanie do kolejnych wykładów oraz aktywny w nich udział
Efekty umiejętności:
Realizacja: metody dydaktyczne – wykład, dyskusja moderowana, lektura literatury przedmiotu
weryfikacja - obserwacja pracy i aktywności studentów podczas zajęć, egzamin
Efekty kompetencji społecznych:
Realizacja: metody dydaktyczne – dyskusja, lektura literatury przedmiotu
weryfikacja – obserwacja pracy i aktywności studentów podczas zajęć, bieżąca informacja zwrotna
Zaliczenie wymaga:
1. Aktywnego uczestnictwa w zajęciach i przygotowania na zajęcia
2. Pozytywnej oceny egzaminu w formie testu wielokrotnego wyboru (min. 50% punktów)
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest
(1) Pozytywna ocena aktywności podczas zajęć (kryteria: obecność, przygotowanie się, częstość i trafność wypowiedzi, aktywność)
EGZAMIN FORMIE TESTOWEJ (min. 50% punktów ocena dostateczna (3,0)
60% - 3,5
70% - 4,0
80% - 4,5
85% - 5,0
Wiedza (W):
Ocena 2 (ndst) – student nie posiada podstawowej wiedzy z zakresu problematyki uzależnień w środowisku rodzinnym; nie potrafi projektować ścieżek rozwoju własnego w kontekście zagrożeń uzależnieniom; nie posiada podstawowej wiedzy w zakresie zdrowotnych i społecznych uwarunkowań uzależnień w rodzinie
Ocena 3 (dst) – student w ograniczoną wiedzę z zakresu problematyki uzależnień w środowisku rodzinnym; w ograniczony sposób potrafi projektować ścieżki rozwoju własnego w kontekście zagrożeń uzależnieniom; posiada ograniczoną wiedzę w zakresie zdrowotnych i społecznych uwarunkowań uzależnień w rodzinie.
Ocena 4 (db) – student posiada wiedzę z zakresu problematyki uzależnień w środowisku rodzinnym; w poprawny sposób potrafi projektować ścieżki rozwoju własnego w kontekście zagrożeń uzależnieniom; posiada dobrą wiedzę w zakresie zdrowotnych i społecznych uwarunkowań uzależnień w rodzinie.
Ocena 5 (bdb) – student posiada pełną wiedzę z zakresu problematyki uzależnień w środowisku rodzinnym; w wysokim stopniu potrafi projektować ścieżki rozwoju własnego w kontekście zagrożeń uzależnieniom; posiada uszczegółowioną wiedzę w zakresie zdrowotnych i społecznych uwarunkowań uzależnień w rodzinie.
Umiejętności (U):
Ocena 2 (ndst) – student nie posiada umiejętności integrowania i przetwarzania wiedzy w zakresie nauk o rodzinie w celu rozpoznawania, analizowania i interpretowania problemów małżeńskich i rodzinnych związanych z uzależnieniami; nie potrafi właściwie rozpoznawać sytuacji uzależnień w rodzinie i ich zagrożeń; nie potrafi planować działań profilaktycznych w odniesieniu do uzależnień w rodzinie
Ocena 3 (dst) – student w ograniczonym stopniu posiada umiejętności integrowania i przetwarzania wiedzy w zakresie nauk o rodzinie w celu rozpoznawania, analizowania i interpretowania problemów małżeńskich i rodzinnych związanych z uzależnieniami; potrafi częściowo rozpoznawać sytuacji uzależnień w rodzinie i ich zagrożeń; w podstawowy sposób potrafi planować działań profilaktycznych w odniesieniu do uzależnień w rodzinie.
Ocena 4 (db) – student posiada umiejętności integrowania i przetwarzania wiedzy w zakresie nauk o rodzinie w celu rozpoznawania, analizowania i interpretowania problemów małżeńskich i rodzinnych związanych z uzależnieniami; potrafi poprawnie rozpoznawać sytuacji uzależnień w rodzinie i ich zagrożeń; poprawnie potrafi planować działań profilaktycznych w odniesieniu do uzależnień w rodzinie.
Ocena 5 (bdb) – student posiada zaawansowane umiejętności integrowania i przetwarzania wiedzy w zakresie nauk o rodzinie w celu rozpoznawania, analizowania i interpretowania problemów małżeńskich i rodzinnych związanych z uzależnieniami; potrafi dobrze rozpoznawać sytuacji uzależnień w rodzinie i ich zagrożeń; potrafi szczegółowo planować działania profilaktyczne w odniesieniu do uzależnień w rodzinie.
Kompetencje społeczne (EK 6-8):
Ocena 2 (ndst) – student nie posiada właściwego (pozytywnego) nastawienia do pogłębiania wiedzy i umiejętności zakresu profilaktyki i terapii uzależnień w rodzinie; nie dostrzega potrzeby pracy zespołowej w kontekście działań profilaktycznych w środowisku rodzinnym; nie posiada umiejętności projektowania i podejmowania działań indywidualnych i zespołowych na rzecz zapobieganiu sytuacjom uzależnień w rodzinie
Ocena 3 (dst) – student w ograniczonym stopniu wykazuje właściwe (pozytywne) nastawienie do pogłębiania wiedzy i umiejętności zakresu profilaktyki i terapii uzależnień w rodzinie; częściowo dostrzega potrzebę pracy zespołowej w kontekście działań profilaktycznych w środowisku rodzinnym; posiada podstawowe umiejętności projektowania i podejmowania działań indywidualnych i zespołowych na rzecz zapobieganiu sytuacjom uzależnień w rodzinie.
Ocena 4 (db) – student posiada właściwe (pozytywne) nastawienie do pogłębiania wiedzy i umiejętności zakresu profilaktyki i terapii uzależnień w rodzinie; dostrzega potrzebę pracy zespołowej w kontekście działań profilaktycznych w środowisku rodzinnym; posiada dobre umiejętności projektowania i podejmowania działań indywidualnych i zespołowych na rzecz zapobieganiu sytuacjom uzależnień w rodzinie.
Ocena 5 (bdb) – student posiada rozwinięte (pozytywne) nastawienie do pogłębiania wiedzy i umiejętności zakresu profilaktyki i terapii uzależnień w rodzinie; bardzo dobrze dostrzega potrzebę pracy zespołowej w kontekście działań profilaktycznych w środowisku rodzinnym; posiada bardzo dobre umiejętności projektowania i podejmowania działań indywidualnych i zespołowych na rzecz zapobieganiu sytuacjom uzależnień w rodzinie.
Literatura
• Gaś Z. (1993), Profilaktyka uzależnień. Warszawa: WSiP.
• Gaś Z. (1995), Pomoc psychologiczna dzieci i młodzieży. Warszawa: WSiP, 1995
• Urban, B. Stanik, J. M. (2007), Uzależnienia - alkoholizm, narkomania, palenie tytoniu. Profilaktyka, terapia i resocjalizacja. [w]: Resocjalizacja : teoria i praktyka pedagogiczna. T. 2 / red. nauk. Bronisław Urban, Jan M. Stanik. - Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, 2007. - S. 20-56 :
• Ostrowska K.; Tatarowicz, J. (1996), Zanim w szkole będzie źle - profilaktyka zagrożeń. Warszawa: CMPPP.
• Jedrzejko, M. (red.) (2009), Narkomania. Spojrzenie wieloaspektowe. Pułtusk – Warszawa: AH im. A. Gieysztora.
• Jędrzejko, M., Kowalski M., Rosik P. (2014), Uzależnienia behawioralne. Konteksty medyczno–socjologiczno–pedagogiczne. Radom: Karan.
• Jedrzejko, M. (red.) (2009) Współczesne teorie i praktyka profilaktyki uzależnień chemicznych i nie chemicznych. Warszawa: Fundacja Pedagogium.
• Kulesza M., Surzykiewicz J. (Red.) (2013) Coaching społeczny. Innowacyjne techniki i narzędzia wsparcia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Warszawa, Difin 2013.
• Kulesza M., Surzykiewicz J. (2013). Coaching społeczny. W poszukiwaniu efektyw-nych form wsparcia osób w trudnych sytuacjach życiowych. Warszawa: Difin 2013.
• Ostaszewski K. (2003), Skuteczność profilaktyki używania substancji psychoaktywnych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• Lalak D., Pilch T. (1999) Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej. Warszawa: Żak. Hasła: "Profilaktyka społeczna", "Promocja zdrowia", "Wsparcie społeczne", "Środowisko/środowisko lokalne".
• Zajączkowski K. (2003), Uzależnienia od substancji psychoaktywnych.WSiP, Warszawa 2003.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: