Aparat bezpieczeństwa Polski „ludowej” - wybrane zagadnienia WSE-BWZ-ABPL
Zagadnienia tematyczne
1. Dokumentacja aparatu bezpieczeństwa jako źródło historyczne
2. Struktury i najważniejsi funkcjonariusze aparatu bezpieczeństwa 1970-1989
3. Środki pracy operacyjnej SB
4. Teoria pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa
5. SB w czasie kryzysu Grudnia 1970 r.
6. Działania aparatu bezpieczeństwa wobec Kościoła w latach siedemdziesiątych XX w.: stare cele, nowe metody
7. Inwigilacja i przeciwdziałanie aktywności zorganizowanych środowisk opozycji 1976-1980
8. Aparat bezpieczeństwa wobec pielgrzymek Jana Pawła II do Ojczyzny
9. Rewolucja Solidarności- wybrane działania SB
10. Działalność aparatu bezpieczeństwa w czasie stanu wojennego
11. Działania SB wobec Kościoła w latach osiemdziesiątych XX w.- wybrane przykłady
12. Funkcjonowanie MSW w latach 1983-1989
13. Patologie w działalności SB 1970-1989
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Zna główne fakty z zakresu działalności aparatu bezpieczeństwa;
rozumie ich uwarunkowania i wpływ na rzeczywistość społeczną
Punktacja ECTS. Uczestnicząc w zajęciach w semestrze letnim student ma możliwość uzyskania 4 pkt ECTS, na który składa się: 2 pkt 30 godzin - udział w zajęciach. 2 pkt. przygotowanie do egzaminu.
Kryteria oceniania
- na ocenę 2 (ndst..): nie umie wykorzystywać podstawowych informacji i faktów z przeszłości;
- na ocenę 3 (dst.): na poziomie dostatecznym umie analizować wydarzenia z przeszłości;
- na ocenę 4 (db.): poprawnie analizuje procesy historyczne i odczytuję sposoby działalności wywiadu
- na ocenę 5 (bdb.): potrafi właściwie analizować przedstawione na zajęciach oraz z podręczników wydarzenia i samodzielnie wyciągać wnioski.
Literatura
Literatura podstawowa
1. Filip Musiał, Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970–1989),wydanie II, Kraków 2015
2. Ryszard Terlecki, Miecz i tarcza komunizmu. Historia aparatu bezpieczeństwa w Polsce 1944-1990, Kraków 2013
3. Wokół teczek bezpieki. Zagadnienia metodologiczno-źródłoznawcze, red. Filip Musiał, wydanie II, Kraków 2015. Teksty: Filipa Musiała, Zamiast wprowadzenia: archiwalia komunistycznego aparatu represji; Marka Jana Chodakiewicza, Wędrówki historyka. Kilka słów o metodologii, Antoniego Dudka i Zdzisława Zblewskiego, Materiały operacyjne służb specjalnych PRL jako źródło historyczne. Uwagi metodologiczne, Wojciecha Frazika i Filipa Musiała, Akta agenturalne w pracy historyka; Łukasza Kamińskiego, Lingua securitatis.
4. Plany pracy Departamentu IV MSW na lata 1972–1979, wstęp P. Tomasik, wybór i opracowanie M. Biełaszko, A. K. Piekarska, P. Tomasik, C. Wilanowski, Warszawa 2007,
5. Daniel Wicenty, Zgniłe jabłka, zepsute skrzynki i złe powietrze. Dysfunkcje w Służbie Bezpieczeństwa w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX wieku, Gdańsk – Warszawa 2018
6. Grzegorz Majchrzak, „Solidarność” na celowniku. Wybrane operacje SB przeciwko związkowi i jego działaczom, Poznań 2016
7. Grzegorz Majchrzak, Tajemnice stanu wojennego, Warszawa 2016
Literatura uzupełniająca:
1. Instrukcje pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa, oprac. Tadeusz Ruzikowski, Warszawa 2004.
2. Osobowe środki pracy operacyjnej – zagadnienia źródłoznawcze, red. Filip Musiał, Kraków 2013
3. Raport Rokity. Sprawozdanie Sejmowej Komisji Nadzwyczajnej do Zbadania Działalności MSW, wstęp J. Rokita, oprac. A. Dudek, Kraków 2005.
4. Roman Graczyk, Jak czytać teczki?, Kraków 2007.
5. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, Księża wobec bezpieki. Na przykładzie archidiecezji krakowskiej, Kraków 2007.
6. Instrukcje, wytyczne, pisma Departamentu IV Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z lat 1962–1989. Wybór dokumentów, red. i oprac. Adam Dziurok, Filip Musiał, seria: „Normatywy Aparatu Represji”, t. V, Kraków–Katowice 2017.
7. Metody pracy operacyjnej aparatu bezpieczeństwa wobec Kościołów i związków wyznaniowych, red. A. Dziurok, Warszawa 2004.
8. Ku prawdzie i wolności. Komunistyczna bezpieka wobec kard. Karola Wojtyły, red. ks. Józef Marecki, Filip Musiał, Kraków 2009
9. W służbie Boga i Polski. Komunistyczna bezpieka wobec kardynała Stefana Wyszyńskiego, red. ks. Józef Marecki, Filip Musiał; oprac. ks. Józef Marecki, ks. Piotr Nitecki, Roksana Szczypta-Szczęch, Kraków 2014
10. Marek Lasota, Donos na Wojtyłę, Kraków 2006
11. Pielgrzymki Jana Pawła II do Krakowa w oczach SB. Wybór dokumentów, oprac. Rafał Łatka, Kraków 2012
12. Rafał Łatka, Polityka władz PRL wobec Kościoła katolickiego w województwie krakowskim w latach 1980–1989, Instytut Pamięci Narodowej, Wydawnictwo Dante, Kraków 2016
13. Grzegorz Waligóra, Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela 1977–1981, Warszawa 2006
14. Kryptonim „Wasale”. Służba Bezpieczeństwa wobec Studenckich Komitetów Solidarności 1977–1980, wybór, wstęp i opracowanie Łukasz Kamiński i Grzegorz Waligóra, Warszawa 2007,
15. Kryptonim „Gracze”. Służba Bezpieczeństwa wobec Komitetu Obrony Robotników i Komitetu Samoobrony Społecznej „KOR” (1976–1981), wybór, wstęp i opracowanie Łukasz Kamiński i Grzegorz Waligóra, Warszawa 2010
16. Solidarność Walcząca w dokumentach. T.1: W oczach SB, oprac. Ł. Kamiński, W. Sawicki, G. Waligóra, Warszawa 2007.
17. Andrzej Friszke, Czas KOR-u. Jacek Kuroń a geneza Solidarności, Kraków 2011
18. Andrzej Friszke, Rewolucja Solidarności 1980-1981, Kraków 2014
19. Stan wojenny w dokumentach władz PRL (1980-1983), oprac. B. Kopka, G. Majchrzak, Warszawa 2003.
20. Stan wojenny w Polsce 1981-1983, red. A. Dudek, Warszawa 2003.
21. Antoni Dudek, Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988-1990, Kraków 2014
22. Afera Żelazo w dokumentach MSW i PZPR, wybór, wstęp i opracowanie Witold Bagieński, Piotr Gontarczyk, Warszawa 2013,
23. „Dialog należy kontynuować…”. Rozmowy operacyjne Służby Bezpieczeństwa z ks. Henrykiem Gulbinowiczem 1969–1985. Studium przypadku, wybór, wstęp, oprac., Rafał Łatka, Filip Musiał, Warszawa–Kraków 2020
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: