Kategoryzacja poznawcza i stereopizacja w kontekście etykiet (anty)semickich WS-SO-KSSKESa
"Kategoryzacja poznawcza i stereotypizacja w kontekście etykiet (anty)semickich" jest wykładem monograficznym prezentującym współczesny stan nauki odnośnie złożonych kwestii z dziedziny socjologii języka/socjolingwistyki/językoznawstwa. W trakcie zajęć zaprezentowane zostaną pojęcia i terminy odnoszące się do następujących kwestii teoretycznych: kategoryzacja poznawcza (kategorie i ogólna definicja poznania, autokategoryzacja i ekonomika poznania), stereotypizacja (stereotypy, prototypy, uprzedzenia, przesądy, mity, dyskryminacja, delegitymizacja itp.), labeling społeczny (naznaczanie, etykiety, piętno i stygmat społeczny, ceremonie degradacji statusu społecznego, kozioł ofiarny), antysemityzm (antyjudaizm, mordy rytualne, antypolonizm, konspiracjonizm). Pojęcia wysnute z zaprezentowanych teorii zostaną następnie porównane z istniejącymi badaniami socjologicznymi odnośnie antysemityzmu, a w dalszej kolejności z autorskimi badaniami własnymi, które opierały się na ukazaniu stereotypizacji w języku warszawskich seniorów. Celem wykładu jest prezentacja złożonych kwestii językowych, zawierających odwołania do kreacji lingiwstycznej a także specyfiki samej leksyki. Ukazany zostanie panoramiczny obraz zjawiska antysemityzmu i towarzyszących mu kwestii, takich jak odwołanie się do teorii spiskowych czy także antypolonizmu.
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
Definiowanie teoretycznych ujęć kategoryzacji, stereotypizacji (stereotypy, socjotypy, uprzedzenia, przesądy, mity, dyskryminacja). Pojęcia piętna i stygmatu społecznego nabytych na drodze poznania teorii naznaczania społecznego (labelingu). Procesy tworzenia i modyfikacji postaw antysemickich w kontekście globalnym oraz polskim. Ukazanie przypadków spiskowej teorii dziejów. Poznanie kwerendy badań zastanych nad antysemityzmem i wizerunkiem żydowskim (etykietą) w kulturze.
Umiejętności:
Interpretacja zmian w kształtowaniu postaw opartych na kategoryzacji oraz stereotypizacji (rodzaje, formy przekształceń, podmioty sprawcze). Rozumienie i analizowanie przykładów wnioskowania opartego na stereotypach oraz uprzedzeniach. Wykorzystanie wiedzy teoretycznej do analizowania podobieństw i różnic w postrzeganiu kategorii odmiennych (obcych).
Kompetencje społeczne:
Samoświadomość socjologiczna, uwzględnianie posiadanej wiedzy w eksperckich dyskusjach oraz prywatnych rozważaniach, wpływ na otwartość horyzontów myślowych – brak „zniewolonego umysłu”. Potrzeba i zrozumienie idei long-life learning. Świadomość istnienia kategoryzacji i stereotypizacji w myśleniu potocznym.
ECTS: 1 ECTS = 15 godzin pracy studenta
udział w wykładach - 20
konsultacje - 2
lektura i analiza tekstów - 13
przygotowanie do egzaminu - 10
SUMA GODZIN 45 [45:15=3]
LICZBA ECTS = 3
Kryteria oceniania
=> obecność na wykładzie teoretycznie nie jest obowiązkowa. Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia jest 50% obecność. UWAGA! – za wszystkie obecności premia 2 pkt. do punktacji
=> możliwość udziału w dyskusji podczas prezentacji najbardziej ważkich tematów z zakresu stereotypizacji;
=> sprawdzanie listy imiennej na każdych zajęciach (!)
=> egzamin w formie testowo-opisowej, jednokrotny wybór, poprawki w formie ustnej
Skala punktowa ocen:
Bdb 18 - 20
Db+ 17 – 17,5
Db 15 – 16,5
Dst+ 14 – 14,5
Dst 12 – 13,5
Ndst < 12
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Allport G.W. (1979), The nature of prejudice (25 Anniversary Edition), Addison-Wesley Publishing Company, London.
Bartmiński J., Panasiuk J. (2010), Stereotypy językowe, [w:] Współczesny język polski, wyd. 3., (red.) J. Bartmiński, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 371-395.
Bogardus E.S. (1950), Stereotypes versus sociotypes, “Sociology and Social Research”, vol. 34, s. 286-291.
Chlewiński Z. (1997), Kategoryzacja, [w:] Psychologia pamięci, Z. Chlewiński, A. Hankała, M. Jagodzińska, B. Mazurek, Wiedza Powszechna, Warszawa, s. 58.
Cichońska M. (2009), O (nie)stabilności kategorii językowych, [w:] Kategorie w języku, język w kategoriach, (red.) M. Cichońska, Wydawnictwo UŚ, Katowice, s. 32-40.
Goffman E. (2007), Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości (tł. A. Dzierżyńska, J. Tokarska-Bakir), GWP, Gdańsk.
Grzegorczykowa R. (1996), Filozoficzne aspekty kategoryzacji, [w:] Językowa kategoryzacja świata, (red.) R. Grzegorczykowa, A. Pajdzińska, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 11-26.
Kojder A. (1980), Co to jest teoria naznaczania społecznego?, „Studia Socjologiczne”, nr 3(78), s. 45-65.
Kwiatkowska A. (1994), O funkcjach podziałów na swoich i obcych: tożsamościowe uwarunkowania społecznych kategoryzacji, [w:] Poza egocentryczną perspektywą widzenia siebie i świata, (red.) M. Jarymowicz, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa, s. 37-59.
Kwiatkowska A. (1999), Tożsamość a społeczne kategoryzacje, Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN, Warszawa.
Kwiatkowska A. (2009), Kategoryzacje społeczne skrzyżowane: o tym, czy „prawie my” znaczy tyle samo, co „my”, a „niezupełnie oni” to samo, co „oni” oraz o innych osobliwościach kategoryzacji społecznych, [w:] Psychologia poznania społecznego. Nowe idee, (red.) M. Kossowska, M. Kofta, PWN, Warszawa, s. 295-310.
Lippmann W. (1965), Public opinion, The Free Press, A Division of Macmillan Publishing, New York.
Mudyń K. (2002), Stereotyp, [w:] Encyklopedia Socjologii t.4., (red.) W. Kwaśniewicz, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 119-123.
Pawlica B. (2001), Mechanizmy naznaczania społecznego. Socjologiczne studium teoretyczno-empiryczne, Wydawnictwo WSP, Częstochowa.
Schaff A. (1981), Stereotypy a działanie ludzkie, Wydawnictwo „Książka i Wiedza”, Warszawa.
Tajfel H. (1982), Stereotypy społeczne i grupy społeczne (tł. R. Zawadzki), „Studia Psychologiczne”, t. 20, nr 2, s. 5-25.
Welcz Z. (1985), Powstanie i rozwój teorii naznaczania społecznego, „Studia Socjologiczne” nr 1(96), s. 65-86.
Zamecka J. (1999), Naznaczanie społeczne, [w:] Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, (red.) D. Lalak, T. Pilch, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa, s. 151-153.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: