Wstęp do badań historycznych WS-NH-HI-WBH1
Treści merytoryczne:
a) Historia: zakres pojęciowy, ewolucja terminu, przedmiot nauk historycznych, problem obiektywizmu w procesie badawczym, problem prawdy w historii, cel i zadania historii, kierunki badań historycznych.
b) Studia historyczne: cel i organizacja, zajęcia dydaktyczne, rodzaje studiów historycznych.
c) Nauka historyczna w Polsce: Organizacja nauki historycznej, towarzystwa naukowe historyczne i regionalne, naukowe środowiska historyczne w Polsce.
d) Heurystyka: pojęcie historiografii, rodzaje pisarstwa historycznego, literatura popularnonaukowa, rodzaje wydawnictw pomocniczych, wydawnictwa ogólne, encyklopedie i wydawnictwa encyklopedyczne, słowniki, informatory, repetytoria, bibliografie, podręczniki, czasopisma historyczne.
e) Biblioteka: Zadanie bibliotek, największe biblioteki światowe i polskie, zasady korzystania z księgozbioru.
f) Źródła historyczne: pojęcie źródła historycznego, podział źródeł historycznych, wydawnictwa źródłowe, wiedza źródłowa, wiedza pozaźródłowa.
g) Archiwa: cel i zadania archiwów, organizacja archiwów państwowych w Polsce, wykaz archiwów państwowych, archiwa kościelne.
h) Muzeum: cel i zadania, ważniejsze muzea w Polsce i na świecie.
i) Nauki pomocnicze historii i nauki wspomagające.
j) Periodyzacja dziejów.
k) Postępowanie badawcze:
• zbieranie i porządkowanie materiału badawczego,
• hipotezy pytania, odpowiedzi,
• krytyka źródeł, krytyka zewnętrzna,
• krytyka wewnętrzna źródeł,
• ustalanie faktów z przeszłości,
• fakt historyczny, źródłowy i historiograficzny,
• kompozycja i narracja dzieła historycznego.
Metody oceny: Zaliczenie na podstawie ćwiczeń praktycznych w zakresie warsztatu badań historycznych i znajomości podstawowych metod badawczych.
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Punkty ECTS
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu historii w systemie nauk oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej; zna podstawową terminologię następujących dyscyplin: historia, historia sztuki, antropologia kultury, archeologia, filozofia. Zna podstawową terminologię z zakresu: archiwistyka, bibliotekoznawstwo, historia religii i teologii, historia Kościoła, historia wojskowości, a także – zależnie od specjalności – muzykologia, patrologia grecka i łacińska. Ma podstawową wiedzę z zakresu nauk pomocniczych historii z uwzględnieniem poszczególnych okresów historii powszechnej, Polski i Kościoła. Posiada na poziomie operacyjnym wiedzę o warsztacie naukowym historyka, w tym na temat: najważniejsze czasopisma naukowe, repertoria bibliograficzne, inwentarze archiwalne i biblioteczne, informatyczne zbiory danych. Posiada elementarną wiedzę z zakresu metodologii historii. Posiada wiedzę o możliwościach interpretacji faktów historycznych determinowanych różnym podłożem narodowym i religijnym i kulturowym. Posiada wiedzę o ogólnej diachronicznej strukturze dziejów. Ma podstawą wiedzę o związkach historii z innymi dziedzinami nauk oraz dyscyplinami nauk humanistycznych. Zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury (źródła historyczne, dzieła literackie, muzyczne) właściwe dla wybranych tradycji, teorii oraz szkół badawczych w zakresie historii, z uwzględnieniem specyfiki specjalności. Zna zasady korzystania z produktów informatycznych. Ma podstawową wiedzę o instytucjach kultury i nauki oraz orientację we współczesnym życiu naukowym i kulturalnym. Zna najważniejsze wydawnictwa naukowe z zakresu dziejów kultury europejskiej i polskiej i jej twórców. Zna najważniejsze archiwa, muzea i biblioteki w Polsce oraz profil ich zasobów. Potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować oraz uogólniać informacje z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów. Potrafi posługiwać się krytyką zewnętrzną i wewnętrzną źródeł historycznych. Potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury właściwych dla historii i jej studiowanej specjalności, z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczenia, oddziaływania społecznego oraz miejsca w procesie historyczno-kulturowym. Umie samodzielnie zdobywać widzę i rozwijać umiejętności badawcze, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego. Posiada umiejętności przygotowania typowych prac pisemnych w zakresie historii, dotyczących zagadnień ogólnych i szczegółowych. Posiada umiejętność przygotowania wystąpień ustnych, dotyczących zagadnień ogólnych i szczegółowych. Ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności. Rozumie potrzebę ciągłego samokształcenia. Ma przekonanie o sensie, wartości i potrzebie realizacji misji historyka w społeczeństwie. Jest gotowy do podejmowania wyzwań zawodowych i społecznych. Prawidłowo identyfikuje i rozstrzyga dylematy związane z misją historyka.
Kryteria oceniania
Zajęcia są obowiązkowe. Warunkiem zaliczenia jest pozytywne wypełnienie testu zaliczeniowego.
Literatura
Drozdowski Z., Topolski J., Wrzosek W., Swoistość poznania historycznego, Poznań 1990.
Handelsman M., Historyka. Zasady metodologii i teorii poznania historycznego, Zamość 1921 i nn.
Miśkiewicz B., Wstęp do badań historycznych, Warszawa 1985.
Topolski J., Wolność i przymus w tworzeniu historii, Warszawa 1990.
Topolski J., Wprowadzenie do historii, Poznań 2009.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: