Prawo międzynarodowe WP-SM-PM(p)

W ramach wykładu dotyczącego prawa międzynarodowego analizuje się podstawowe ogólne instytucje tego prawa, lokując je w środowisku międzynarodowym (wspólnota międzynarodowa, stosunki międzynarodowe) z jednej strony, i w kontekście praktyki działania tego prawa (praktyka państw, orzecznictwo sądów międzynarodowych i arbitrażu międzynarodowego) z drugiej. W toku wykładów przedstawia się zatem strukturę wspólnoty międzynarodowej, pokazuje tendencje w zakresie jej przemian, charakteryzuje się wspólnotę powszechną i wspólnoty partykularne. Omawia się też czynniki kształtujące stan i przeobrażenia tych wspólnot jako społeczności wytwarzających prawo międzynarodowe oraz inne systemy normatywne. Rozpatruje się stopień instytucjonalizacji wspólnoty. Analizuje się także pojęcie prawa międzynarodowego w różnych jego kontekstach i funkcjach, w jakich występuje w praktyce międzynarodowej i krajowej. Przedstawia się także prawo międzynarodowe jako system prawny z jego "częścią ogólną oraz częścią szczegółową, pojmowaną jako działy prawa międzynarodowego.
Tematyka wykładu obejmuje również zagadnienia związane ze źródłami prawa międzynarodowego. W szczególności porusza się problematykę traktatów i prawa zwyczajowego, pokazując najnowsze tendencje oraz odwołując się do orzecznictwa międzynarodowego, przede wszystkim MTS. Ponadto wskazuje się na rosnace znaczenie źródeł niesformalizowanych, jak zasad ogólnych prawa czy tzw. soft law. Analizuje się też relacje między źródłami.
Kolejnym zagadnieniem są normy prawa międzynarodowego. Omawia się ich pojmowanie, w tym definicję i klasyfikacje. Ponadto przedstawia się relacje między poszczególnymi normami, a także stosunek pojęciowy norm do źródeł i standardów traktowania. W tym kontekście przedstawia się również kwestię stosunku prawa międzynarodowego do prawa krajowego, łącznie z tzw. pluralizmem porządków prawnych.
Następnym problemem są podmioty prawa międzynarodowego. Wyjaśnia się istnienie w tym prawie tzw. międzynarodowego prawa osobowego, kryteria kwalifikacji aktorów jako podmiotów prawa międzynarodowego. Szczególną uwagę koncentruje się na państwach jako głównych podmiotach prawa międzynarodowego. Analizowane jest rozumienie państwa na potrzeby tego prawa, kategorie państw, powstawanie i upadek państw, w szczególności samostanowienie ludów. Omawia się atrybuty i funkcje państwa z perspektywy międzynarodowej. Rozpatrywane są składniki państwa, tj. ludność, terytorium i władza oraz zdolność do działania w sferze międzynarodowej. W ostatnim zakresie poruszana jest kwestia organów krajowych i zagranicznych państwa uczestniczących w obrocie prawnomiędzynarodowym, łącznie z elementami prawa dyplomatycznego i konsularnego. Ponadto wskazuje się instrumenty działania państwa w stosunkach międzynarodowych, w tym traktaty, akty jednostronne i inne działania jednostronne, opieka dyplomatyczna i konsularna, działania kolektywne. Omawiane są zasady chroniące państwo, w szczególności suwerenność i, integralność terytorialna i nienaruszalność granic oraz nieingerencja w sprawy wewnętrzne.
Ponadto prezentowane są inne podmioty prawa międzynarodowego, w szczególności międzyrządowe organizacje międzynarodowe, oraz
aktorzy aspirujący do statusu podmiotu prawa, jak korporacje czy jednostki.
Kwestia zmian podmiotowych, tj. sukcesji, to kolejne zagadnienie poruszane na wykładzie. Chodzi przede wszystkim o sukcesję państw, w mniejszym stopniu także międzyrządowych organizacji międzynarodowych.
Jedną z ważniejszych materii poruszanych w ramach wykładu prawa międzynarodowego są zobowiązania międzynarodowe z kluczową zasadą wykonywania tych zobowiązań w dobrej wierze. Pokazywane są tutaj źródła zobowiązań, pojęcie zobowiązania, w tym jego definicja i rodzaje, swoboda zaciągania zobowiązań i jej ograniczenia, pojędzie i standardy wykonywania zobowiązań, kwestia ciągłości i stabilności wykonywania zobowiązań. Dopełnieniem jest problematyka odpowiedzialności międzynarodowej za naruszenie zobowiązań międzynarodowych.
Część ogólną prawa międzynarodowego kończą dwa zagadnienia: rozwiązywanie sporów (metody pozasądowe i sądowe) oraz egzekwowanie prawa międzynarodowego (indywidualne, kolektywne, niezbrojne, zbrojne).
Na część szczegółową składa się prezentacja podstawowych dziedzin materialnego prawa międzynarodowego według określonego schematu.
Do podstawowych działów zalicza się: prawo przeciwwojenne (rozumiane jako ius contra bellum, w tym zakaz użycia siły zbrojnej, sankcje, operacje pokojowe, wspólna akcja zbrojna), konfliktów zbrojnych (międzynarodowych, niemiędzynarodowych), praw człowieka (łącznie z ochroną mniejszości), międzynarodowe karne (prawo międzynarodowej współpracy karnej oraz międzynarodowe prawo karne s.s., tj. dotyczące ścigania i karania zbrodni międzynarodowych), zasobów dzielonych (międzynarodowe prawo rzeczne i jezior, wody podziemne, ale także zasoby i bogactwa naturalne - z zasadą stałej suwerenności nad zasobami i bogactwami naturalnymi na czele), prawo morza (także powiązania z międzynarodowym prawem morskim), ochrony środowiska (łacznie z prawem zmian klimatycznych), lotnicze, kosmiczne, gospodarcze, ze szczególnym uwzględnieniem prawa handlu międzynarodowego, międzynarodowego finansowego i międzynarodowego inwestycyjnego.
Schemat każdego z tych działów obejmuje następujące elementy: 1. Rys historyczny; 2. Konteksty pozaprawne; 3. Ogólna charakterystyka reżimu prawnego (lex specialis; struktura wewnętrzna działu); 4. Charakterystyka źródeł prawa (w tym uniwersalizm/regionalizm; znaczenie uzgodnień bilateralnych); 5. Normy i standardy; 6. Charakterystyka ogólna zobowiązań. Odpowiedzialność. Lex specialis
7. Rozwiązywanie sporów międzynarodowych; 8. Podstawowe instytucje prawa materialnego; 9. Aspekty polskie, ew. porównawcze
10. Tendencje rozwojowe w określonej dziedzinie.