Wstęp do prawoznawstwa WP-PR-WDP
1. Pojecie nauki i przedmiot nauki i sztuki prawa. Nauki pomocnicze. Relacja nauki i sztuki prawa. Pojęcie sprawiedliwości i analiza zasady sprawiedliwości, rola prawników i znaczenie prawa w realizowaniu sprawiedliwości,
2. Podstawowe pojęcia i definicja prawa – z uwzględnieniem podstawowych koncepcji filozoficznoprawnych: John Austin, Herbert Hart i powstanie, ewolucja oraz schyłek pozytywizmu, Ronald Dworkin i antypozytywistyczny zwrot, Gustaw Radbruch i pojęcie rażącego bezprawia, Tomasz z Akwinu i szkoła prawa naturalnego, funkcjonalizm amerykański i prawo w działaniu.
3. funkcje i rola prawa w państwie (koordynacja działań na rzecz dobra wspólnego, rozdział dóbr i ciężarów, kontrola zachowań, regulacja konfliktów), różne systemy normatywne (prawo, moralność, obyczaj), relacje prawa do innych systemów normatywnych.
4. Pojęcie normy, przepisu prawnego, abstrakcyjny i generalny charakter norm prawnych, elementy normy prawnej: hipoteza, dyspozycja i sankcja, koncepcje budowy normy prawnej, rodzaje przepisów.
5. Obowiązywanie prawa – pojęcie obowiązywania prawa, koncepcje obowiązywania norm prawnych, omówienie poszczególnych reguł walidacyjnych, kryteria obowiązywania prawa – pod względem czasu, miejsca, osób.
6. Źródła prawa – podstawowe formy powstawania prawa: zwyczaje i prawo zwyczajowe, precedensy, umowa jako źródło prawa, prawo stanowione, podstawowe rodzaje aktów normatywnych i ich hierarchia.
7. System prawny - typów systemów prawnych (common law, civil law) i ich konwergencja, uporządkowanie pionowe i poziome systemów prawnych, zasada niesprzeczności systemu prawnego, rodzaje sprzeczności i sposoby ich usuwania, reguły kolizyjne, zasada zupełności systemów prawnych oraz luki w prawie i sposoby ich usuwania.
8. Podstawowe zagadnienia stosowania i wykładni prawa, modele i etapy stosowania prawa, ewolucja poglądów na stosowanie prawa; przestrzeganie prawa, odpowiedzialność prawna.
9. Wykładnia prawa: rodzaje ze względu na podmiot, zakres i moc wiążącą wykładni. Wykładnia językowa, systemowa i funkcjonalna.
10. Wnioskowania prawnicze: z analogii, z przeciwieństwa, a fortiori, z instrumentalnego nakazu i zakazu. Elementy teorii argumentacji, podstawowe toposy prawnicze.
11. Stosunek prawny – fakty prawne, podmiot, przedmiot, treść stosunku prawnego i typologia uprawnień i obowiązków.
12. Zasada państwa prawnego, ochrony godności osoby, dobra wspólnego, zasada sprawiedliwości a zasada słuszności i ich rola w państwie i społeczeństwie, gwarancje praworządności.
E-Learning
W cyklu 2023/24_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2019/20_Z: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2021/22_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2020/21_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2022/23_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2024/25_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy |
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Punkty ECTS
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
PR_W01 Absolwent zna i rozumie charakter i znaczenie nauk prawnych oraz ich relację do innych nauk oraz sposób definiowania pojęć i instytucji właściwych dla prawa
PR_W02 Absolwent zna i rozumie źródła i charakter norm prawa publicznego/prywatnego/międzynarodowego, w aspekcie historycznym i współczesnym w odniesieniu do przedmiotów znajdujących się w programie studiów
Opis ECTS:
3 pkty ECTS:
Udział w wykładzie: 30h
Przygotowanie do egzaminu: 40h
SUMA GODZIN: 70 = ok. 3 ECTS
Kryteria oceniania
Efekty kształcenia z zakresu wiedzy osiągane są za pomocą metod dydaktycznych: wykład informacyjny, wykład problemowy.
Efekty kształcenia z zakresu wiedzy weryfikowane są poprzez egzamin pisemny, egzamin ustny, ocenianie ciągłe.
Kryteria oceniania:
Na ocenę 2 student:
EK1 Nie potrafi wskazać przedmiotu nauki prawa i nie zna jej miejsca w systemie nauk oraz nie rozróżnia typów nauk prawnych.
EK2 Nie potrafi zdefiniować podstawowych pojęć z zakresu prawoznawstwa.
EK3 Nie potrafi wyliczyć i scharakteryzować innych systemów normatywnych, nie zna pochodzenia, powstawania i charakteru źródeł systemu prawa oraz nie potrafi zidentyfikować obowiązujących norm prawnych.
EK4 Nie potrafi wyliczyć cech charakterystycznych dla systemu prawnego i nie potrafi klasyfikować systemów prawnych, identyfikować sprzeczności i luki w systemie prawnym.
EK5 Nie zna elementów procesu stosowania prawa.
EK6 Nie zna rodzajów i elementów stosunków prawnych w społeczeństwie i nie potrafi dokonywać ich identyfikacji oraz analizy z punktu widzenia praw i obowiązków podmiotów prawnych.
EK7 Nie zna wnioskowań i toposów prawniczych i podstawowych zasad prawa.
Na ocenę 3 student:
EK1 Identyfikuje przedmiot nauki prawa wśród innych nauk społecznych, wylicza podstawowe podziały nauk i główne typy nauk prawnych.
EK2 Podaje jedną definicję podstawowych pojęć z zakresu prawoznawstwa.
EK3 Wylicza inne niż prawo systemy normatywne, zna pochodzenie, powstawanie i charakter typów źródeł systemu prawa oraz wylicza reguły walidacyjne norm prawnych.
EK4 Wylicza cechy charakterystyczne dla systemu prawnego, dokonuje podstawowych klasyfikacji systemów prawnych na common i civil law, prawo publiczne i prywatne oraz wskazuje kilka podstawowych gałęzi prawa, wylicza rodzaje sprzeczności i luk w systemie prawnym.
EK5 Wymienia i charakteryzuje co najmniej podstawowe reguły wykładni prawa, reguły kolizyjne oraz wyjaśnia proces subsumpcji.
EK6 Rozróżnia podstawowe rodzaje i wylicza elementy stosunków prawnych w społeczeństwie i wylicza podstawowe typy uprawnień.
EK7 Wylicza wszystkie i charakteryzuje co najmniej dwie reguły wnioskowań prawniczych, wylicza kilka toposów prawniczych i wskazuje podstawowe zasady prawa.
Na ocenę 4 student:
EK1 Charakteryzuje ogólne ramy przedmiotu nauki prawa, identyfikuje podstawowe różnice metodologiczne między naukami społecznymi i przyrodniczymi, teoretycznymi i praktycznymi oraz empirycznymi i formalnymi, charakteryzuje główne cechy filozofii prawa, dogmatyk prawniczych i nauk historyczno-prawnych.
EK2 Podaje co najmniej po dwie definicje podstawowych pojęć z zakresu prawoznawstwa.
EK3 Wylicza cechy innych niż prawo systemów normatywnych, zna pochodzenie, powstawanie i charakter typów źródeł systemu prawa i charakter poszczególnych typów aktów normatywnych oraz opisuje reguły walidacyjne norm prawnych.
EK4 Wylicza i charakteryzuje główne elementy cech systemu prawnego, charakteryzuje cechy systemów – typów common i civil law, charakteryzuje kryteria podziału na prawo publiczne i prywatne oraz wskazuje i charakteryzuje przedmiot oraz metodę regulacji podstawowych gałęzi prawa, wylicza i charakteryzuje rodzaje sprzeczności i luk w systemie prawnym.
EK5 Wymienia i charakteryzuje cechy wszystkich elementów procesu stosowania prawa.
EK6 Rozróżnia rodzaje i szczegółowo charakteryzuje elementy stosunków prawnych, wylicza i charakteryzuje kilka typów uprawnień.
EK7 Wylicza i charakteryzuje konstrukcję wszystkich reguł wnioskowań prawniczych, wylicza i charakteryzuje kilka toposów prawniczych i charakteryzuje elementy konstytutywne podstawowych zasad prawa.
Na ocenę 5 student:
EK1 charakteryzuje szczegółowo przedmiot nauki prawa podając przykłady z polskiego systemu prawnego, identyfikuje szczegółowo różnice metodologiczne między naukami społecznymi i przyrodniczymi, teoretycznymi i praktycznymi oraz empirycznymi i formalnymi wskazując relacje między tymi klasyfikacjami, charakteryzuje cechy filozofii prawa, dogmatyk prawniczych i nauk historyczno-prawnych w perspektywie ich historycznego kształtowania się.
EK2 Podaje kilka definicji podstawowych pojęć z zakresu prawoznawstwa i wskazuje relacje między nimi.
EK3 Wylicza cechy innych niż prawo systemów normatywnych wskazując na związki między nimi; zna pochodzenie, powstawanie i charakter typów źródeł systemu prawa w aspekcie komparatystycznym oraz charakteryzuje poszczególne typy aktów normatywnych jako takie oraz w polskim systemie prawnym oraz opisuje i szczegółowo charakteryzuje reguły walidacyjne norm prawnych wskazując na rozbieżności w poglądach doktryny w tym zakresie.
EK4 Wylicza i szczegółowo scharakteryzuje cechy systemu prawnego, wskazując ich typologiczny charakter; charakteryzuje cechy systemów – typów common i civil law opisując współczesne trendy ich rozwoju, charakteryzuje kryteria podziału na prawo publiczne i prywatne opisując cechy procesu publicyzacji prawa oraz wskazuje i charakteryzuje przedmiot, metodę regulacji oraz podstawowe instytucje podstawowych gałęzi i dziedzin prawa, wylicza i charakteryzuje rodzaje sprzeczności i luk w systemie prawnym oraz ilustruje je przykładami z praktyki.
EK5 Wymienia i charakteryzuje cechy wszystkich elementów procesu stosowania prawa i ilustruje je przykładami z praktyki oraz wskazuje podstawowe spory doktrynalne w tym zakresie.
EK6 Rozróżnia rodzaje i szczegółowo charakteryzuje elementy stosunków prawnych podając charakterystykę podmiotów, przedmiotów i faktów prawnych na podstawie polskich regulacji prawnych; wylicza i charakteryzuje typy uprawnień wskazując na relacje między różnymi typologiami oraz na ujęcie historyczne poglądów na temat uprawnień i obowiązków.
EK7 Wylicza i charakteryzuje konstrukcję wszystkich reguł wnioskowań prawniczych, ilustruje je przykładami z praktyki oraz wskazuje podstawowe problemy ich stosowania, charakteryzuje toposy prawnicze z uwzględnieniem elementów tradycji prawa rzymskiego, szczegółowo charakteryzuje zasady prawa i wskazuje podstawowe różnice w ich interpretacji.
Literatura
Literatura podstawowa:
Do wyboru podręcznik:
1.Kaleta K., Kotowski A., Podstawy prawoznawstwa, Warszawa 2016 (wyd. I) / Warszawa 2019 (rekomendowane wyd. II)
2.Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2013
3.Chauvin T, Stawecki T, Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa. Warszawa, min. wyd. 9.
Literatura uzupełniająca:
1.G.Radbruch, Ustawa i prawo (http://www.law.uj.edu.pl/users/kprz/docs/radbruch%20ustawa_i_prawo.pdf)
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: