Fizjologia i podstawy patofizjologii WMCM-LE-FiPP-2

Program wykładów (W), seminariów (S) i ćwiczeń (C):

1 TYDZIEŃ

W1. Wykład 1. Wykład inauguracyjny. Zarys przedmiotu, historia fizjologii: definicje, podstawowe pojęcia, wybrane sylwetki

wybitnych fizjologów polskich i zagranicznych, obecne miejsce fizjologii w nauce i nauczaniu medycyny.

S1, C1. Seminarium i Ćwiczenie 1.Fizjologia komórki. Struktury komórki, transport błonowy, cykl komórkowy, wzajemne

oddziaływania pomiędzy komórkami. Transdukcja sygnałów w komórce. Apoptoza komórki w fizjologii. Funkcja i klasyfikacja kanałów

jonowych. Pompa sodowo-potasowa. Równowaga Donnana. Geneza potencjału spoczynkowego. Potencjał równowagi dla jonów potasu.

Charakterystyka kanałów potasowych odpowiedzialnych za potencjał spoczynkowy. Potencjał progowy. Geneza potencjału

czynnościowego. Potencjał równowagi dla jonów sodu. Charakterystyka kanałów uczestniczących w różnych fazach potencjału

czynnościowego. Różnice pomiędzy potencjałem spoczynkowym i czynnościowym w komórkach pobudliwych.

2 TYDZIEŃ

W2. Wykład 2. Fizjologia komórki. Budowa komórki, procesy komórkowe, wymiana substancji z otoczeniem, odbiór i transmisja

sygnałów, podział komórki, starzenie się komórek, zaprogramowana śmierć komórki

S2, C2 Seminarium i Ćwiczenie 2 Układy neurotransmisyjne mózgu. Acetylocholina, aminy katecholowe, serotonina, aminokwasy

pobudzające i hamujące. Tlenek azotu - synteza i unieczynnienie. Lokalizacja neuronów wytwarzających dany typ neurotransmitera.

Projekcje powyższych neurotransmiterów w ośrodkowym układzie nerwowym. Kotransmitery. Receptory pre- i postsynaptyczne. Udział

neurotransmiterów w regulacji procesów fizjologicznych i stanów emocjonalnych. Wpływ substancji psychoaktywnych na szlaki

neurotransmisyjne. Autonomiczny układ nerwowy. Podział układu autonomicznego. Neuroprzekaźniki. Zwoje układu autonomicznego.

Przekazywanie pobudzenia i hamowania w zwojach autonomicznych. Plastyczność zwojów autonomicznych. Część współczulna - ośrodki

układu współczulnego, przedzwojowe neurony współczulne, zakończenia synaptyczne współczulne. Część przywspółczulna - ośrodki

układu przywspółczulnego, ośrodki części krzyżowej rdzenia kręgowego, przedzwojowe neurony przywspółczulne, zakończenia

synaptyczne przywspółczulne. Wpływ układu autonomicznego na poszczególne tkanki i narządy.

3 TYDZIEŃ

W3. Wykład 3. Fizjologia układu nerwowego. Komórka nerwowa. Neuron i jego właściwości. Czynnościowa i strukturalna klasyfikacja

neuronów. Definicje pojęć: bodziec, pobudliwość, pobudzenie, impuls nerwowy. Budowa nerwów obwodowych, rodzaje włókien

nerwowych i ich charakterystyka. Klasyfikacja włókien nerwowych. Mechanizm przekazywania pobudzenia wzdłuż włókien nerwowych.

Przewodnictwo ciągłe i skokowe. Czynniki wpływające na szybkość przewodzenia impulsu wzdłuż włókna nerwowego. Charakterystyka

sieci dendrytycznych i ich funkcja.

S3, C3. Seminarium i Ćwiczenie 3. Fizjologia układu nerwowego. Klasyfikacja synaps (elektryczne, chemiczne, pobudzające,

hamujące). Klasyfikacja synaps. Budowa i charakterystyka synaps elektrycznych. Budowa i charakterystyka synaps chemicznych.

Mechanizm uwalniania neurotransmitera - cykl pęcherzykowy. Plastyczność synaptyczna, obrót synaptyczny, czynniki regulujące proces

synaptogenezy. Regeneracja nerwów.

4 TYDZIEŃ

W.4. Wykład 4. Fizjologia układu sercowo-naczyniowego I. Hemodynamika serca. Budowa kardiomiocytów. Komórki szybko- i wolno

depolaryzujących się: charakterystyka czynnościowa, geneza potencjału czynnościowego, budowa i właściwości układu bodźcoprzewodzącego serca. Fazy cyklu sercowego. Ciśnienia w jamach serca w poszczególnych fazach cyklu. Tony i szmery serca.

S.4. C.4. Seminarium i Ćwiczenie 4. Fizjologia układu sercowo-naczyniowego I. Hemodynamika serca. Podstawowe parametry

hemodynamiczne serca (objętość późnorozkurczowa, objętość późnoskurczowa, objętość wyrzutowa, frakcja wyrzutowa, częstość

skurczów serca, pojemność minutowa). Regulacja siły skurczu mięśnia sercowego (pojęcie obciążenia wstępnego oraz następczego serca,

prawo Franka-Starlinga, kurczliwość mięśnia sercowego, wpływ obciążenia następczego na szybkość skracania mięśnia sercowego (prawo

Hilla). Zasady krążenia krwi (o zasada ciągłości przepływu, prawo Poiseuilla). Ciśnienie tętnicze - skurczowe, rozkurczowe, pulsacyjne,

średnie, całkowity opór obwodowy, tętno tętnicze i żylne, powrót żylny, Zależność pomiędzy ciśnieniem w przedsionku, pojemnością

minutową oraz powrotem żylnym.

5 TYDZIEŃ

W5. Wykład 5. Fizjologia układów sensorycznych. Czucie. Klasyfikacja bodźców czuciowych. Kodowanie sygnału czuciowego,

transdukcja bodźca czuciowego do sygnału elektrycznego. Pole recepcyjne neuronu czuciowego. Klasyfikacja włókien czuciowych. Czucie

somatyczne.

S5, C5. Seminarium i Ćwiczenie 5. Fizjologia układów sensorycznych. Ból. Definicja bólu i klasyfikacja. Ból receptorowy i

niereceptorowy. Receptory bólowe (nocyceptory). Włókna czuciowe przewodzące bodźce bólowe (ból szybko przewodzony i wolno

przewodzony). Drogi bólowe. Neurotransmitery i neuromodulatory biorące udział w przewodzeniu bólu na poziomie I, II i III neuronu.

Zstępujący układ antynocyceptywny - ośrodki mózgowe oraz główne układy neurotransmisyjne, biorące udział w modulacji informacji

bólowej. Receptory opioidowe. Hamowanie bólu na poziomie nocyceptorów. Hamowanie bólu na poziome rdzenia kręgowego (bramka

rdzeniowa). Ból patologiczny, sensytyzacja ośrodkowa i obwodowa. Analgezja wrodzona. Podstawy leczenia bólu: drabina analgetyczna.

Miejsce opioidów w leczeniu bólu ostrego i przewlekłego.

6 TYDZIEŃ

W.6. Wykład 6. Fizjologia układu sercowo-naczyniowego II. Ciśnienie tętnicze. Ciśnienie tętnicze. Struktury ośrodkowego układu

nerwowego warunkujące wartości ciśnienia tętniczego, Regulacja ciśnienia tętniczego krwi (regulacja krótkoterminowa – autonomiczny

układ nerwowy i odruchy krążeniowe, regulacja długoterminowa – nerka, osoczowy układ renina-angiotensyna-aldosteron, układ

wazopresynergiczny, układ peptydów natriuretycznych)

S.6. C.6. Seminarium i Ćwiczenie 6. Fizjologia układu sercowo-naczyniowego II. Nerwowa i humoralna regulacja czynności układu

sercowo- naczyniowego. Działanie ośrodkowe angiotensyny i wazopresyny. Odruchy krążeniowe: z baroreceptorów - reakcja

ortostatyczna, z mechanoreceptorów obszaru sercowo- płucnego - Bainbridge'a, krążeniowy z chemoreceptorów tętniczych, BezoldaJarischa, na nurkowanie, próba Valsalvy (etapy i znaczenie)

7 TYDZIEŃ

W.7. Wykład 7. Fizjologia narządów zmysłów. Słuch, węch i smak Budowa ucha zewnętrznego, środkowego i wewnętrznego.

Mechanizm przewodzenia dźwięków. Drogi słuchowe. Kora słuchowa. Metody badania słuchu (audiometria). Przyczyny i skutki ubytków

słuchu. Kodowanie informacji w uchu wewnętrznym rola komórek włosowatych warstwy wewnętrznej i zewnętrznej. Echo Kempa.

Słyszenie przestrzenne i mechanizmy z tym związane. Reprezentacje korowe i podkorowe słuchu. Węch i smak. Budowa i czynności

komórek węchowych. Białka receptorowe. Ośrodki węchowe podkorowe i korowe. Budowa i czynność komórek smakowych. Drogi czucia

smaku i ośrodki korowe czucia smaku..

S7. C7. Seminarium i Ćwiczenie 7. Fizjologia narządów zmysłów. Wzrok. Budowa oka, właściwości optyczne oka, pobudzenie

fotoreceptorów. Pola recepcyjne komórek zwojowych siatkówki (zdolność rozdzielcza oka). Adaptacja oka do świata i ciemność. Wady

refrakcji oka (krótkowzroczność, nadwzroczność, astygmatyzm). Zaburzenia ostrości wzroku oraz widzenia barw. Ubytki w polu widzenia.

Widzenie przestrzenne i zaburzenia widzenia stereoskopowego. Unerwienie wegetatywne oka (akomodacja oka, regulacja szerokości

źrenicy). Znaczenie w diagnostyce uszkodzeń OUN. Unerwienie ruchowe oka, mięśnie sterujące ruchami gałek ocznych. Znaczenie ruchu

gałek ocznych w diagnostyce uszkodzeń nerwów i OUN

8 TYDZIEŃ

W.8. Wykład 8. Podstawy elektrokardiografii . Podstawy elektrokardiografii. Odprowadzenia elektrokardiograficzne i osie

odprowadzeń kończynowych: dwubiegunowych, jednobiegunowych, przedsercowych. Załamki, odstępy i odcinki elektrokardiogramu -

mechanizm powstawania. Określenie rytmu serca - cechy rytmu zatokowego. Oś elektryczna serca.

S.8 C.8. Seminarium i Ćwiczenie 8. Patologiczne zapisy EKG: zaburzenia rytmu, zaburzenia przewodzenia, przerost lewej i prawej

komory, choroba wieńcowa serca, zaburzenia elektrolitowe, defibrylacja a kardiowersja.

9 TYDZIEŃ

W.9. Wykład 9.

S.9, C.9. Seminarium podsumowujące. Analiza przypadków klinicznych przez studentów.

10 TYDZIEŃ

W.10. Wykład 10. Kolokwium I

11TYDZIEŃ

W. 11. Wykład 11. Fizjologia układu sercowo-naczyniowego. Rola śródbłonka w regulacji światła naczyń. Regulacja krążenia w

poszczególnych narządach. Śródbłonek, jako narząd wydzielania (tlenek azotu -mechanizm działania, regulacja uwalniania, prostacyklina,

prostaglandyny, tromboksan, endotelina). Czynniki warunkujące wielkość średnicy naczyń tętniczych i żylnych (podstawowe napięcie

miogenne ściany naczyń; wpływ unerwienia na mięśnie gładkie naczyń; wpływ metabolitów na mięśnie gładkie naczyń).

S.11. C.11. Seminarium i Ćwiczenie 11. Fizjologia układu krążenia, wybrane zagadnienia

12 TYDZIEŃ

W.12. Wykład 12. Postawy anatomiczne i biofizyczne procesu oddychania. Funkcjonalna anatomia układu oddechowego – fizjologiczne

znaczenie poszczególnych przestrzeni anatomicznych. Sprzężenie krążeniowo-oddechowe. Budowa i funkcja drzewa oskrzelowego,

mięśnie oddechowe. Unerwienie dróg oddechowych. Struktura i funkcja pęcherzyka płucnego, wymiana gazowa. Jama opłucnej, geneza

ciśnienia w jamie opłucnej, zależność ciśnienia od fazy cyklu oddechowego – odma gazowa, wentylowa, pojęcie czynnościowej

pojemności zalegającej.

S. 12 C.12. Seminarium i Ćwiczenie 12. Podstawy anatomiczne i biofizyczne procesu oddychania. Biomechanika cyklu oddechowego.

Objętość i pojemność płuc. Przestrzeń martwa – fizjologiczna, anatomiczna. Wentylacja minutowa płuc, wentylacja przestrzeni martwej,

wentylacja pęcherzykowa, transport gazów. Opory układu oddechowego – sprężyste, niesprężyste, przepływu, podatność klatki piersiowej

i płuc. Napięcie powierzchniowe. Funkcja surfaktantu. Praca mięśni oddechowych. Przeciek płucny. Krążenie płucne. Budowa ściany

naczyń krążenia płucnego. Ciśnienie i opór przepływu w krążeniu płucnym. Regulacja światła naczyń płucnych, wpływ prężności tlenu na

mięśnie gładkie naczyń płucnych. Nerwowa i humoralna regulacja czynności układu oddechowego. Chemiczna i nerwowa regulacja

oddychania, powstawanie wzorca oddechowego – patologiczne wzorce oddechowe. Regulacja ośrodka oddechowego; receptory

ośrodkowe i obwodowe. Receptory dróg oddechowych i płuc oraz związane z nimi odruchy (kaszel, ziewanie, reakcja na wdychanie

substancji toksycznych).

13 TYDZIEŃ

W. 13. Wykład 13. Patofizjologia układu krążenia, wybrane zagadnienia Nadciśnienie tętnicze - definicja, podział, patogeneza, objawy.

Niewydolność krążenia - definicja, epidemiologia, etiologia i patogeneza, podziały niewydolności serca, obraz kliniczny, przebieg

naturalny, rozpoznawanie. Wady serca - stenoza aortalna, patogeneza różnych objawów podmiotowych i przedmiotowych układu krążenia

(obrzęki, sinica, duszność, cwał, szmer skurczowy..)

S. 13, C.13. Seminarium i Ćwiczenie 13. Patofizjologia układu krążenia - choroba niedokrwienna serca. Choroba wieńcowa a choroba

niedokrwienna serca, miażdżyca. Podział choroby wieńcowej na stabilną chorobę wieńcową i ostre zespoły wieńcowe, charakterystyka

obu, patogeneza objawów. Zawał serca z uniesieniem i bez uniesienia odcinka ST. Dławica Prinzmetala, kardiologiczny zespół X. Zmiany

w EKG.

14 TYDZIEŃ

W. 14. Wykład 14. Patofizjologia układu oddechowego. Ostra i przewlekła niewydolność oddechowa. Patofizjologia chorób zapalnych

układu oddechowego (zapalenie krtani, oskrzeli i płuc). Patofizjologia chorób obturacyjnych i restrykcyjnych układu oddechowego (astma

oskrzelowa, POCHP, rozedma, pylice). Covid-19. Mukowiscydoza. Zatorowość płucna. Patologiczne typy oddychania. Zespół bezdechu

śródsennego. Nikotynizm. Patofizjologia sztucznej wentylacji płuc.

S. 14. C.14. Seminarium i Ćwiczenie 14. Fizjologia kliniczna układu oddechowego. Podstawowe testy diagnostyczne układu

oddechowego

15. TYDZIEŃ

W.15. Wykład 15. Fizjologia układu ruchowego I. Fizjologia mięśni poprzecznie prążkowanych i gładkich. Klasyfikacja włókien

mięśniowych. Struktura włókna mięśniowego. Strukturalne różnice mięśni szkieletowych, gładkich i kardiomiocytów. Rodzaje kanalików

wapniowych. Rola jonów wapnia w skurczu mięśni różnych typów

S.15. C.15. Seminarium i Ćwiczenie 15. Fizjologia układu ruchowego I. Fizjologia mięśni gładkich i poprzecznie prążkowanych.

Mięśnie szkieletowe - jednostka motoryczna, budowa i funkcja synapsy nerwowomięśniowej, budowa sarkomeru, cykl mostka, sprężenie

elektro-mechaniczne. Skurcz pojedynczy i tężcowy, skurcz izotoniczny, izometryczny i auksotoniczny, Siła skurczu mięśnia. Prawo Hilla.

Regulacja siły skurczu mięśnia szkieletowego. Metabolizm energetyczny mięśnia szkieletowego. Podział metaboliczny mięśni

szkieletowych. Budowa mięśni gładkich, cykl mostka mięśnia gładkiego, mechanizm skurczu mięśni gładkich. Podział czynnościowy

mięśni gładkich. Elektromiografia. Kliniczne skutki upośledzenia czynności kurczliwej mięśni (porażenia, zaniki); wpływ na układ

oddechowy, krążenia oraz kostno-stawowy.

16 TYDZIEŃ

W.16. Wykład 16. Fizjologia układu ruchowego II. Regulacja napięcia mięśniowego Odruchy rdzeniowe. Ponadrdzeniowa kontrola

czynności ruchowych. Układ przedsionkowy. Opuszkowe, mostowe i śródmózgowiowe obszary kontrolujące ruch. Kora ruchowa. Zwoje

podstawy. Móżdżek Receptory mięśni szkieletowych. Czuciowe i ruchowe unerwienie włókien mięśni szkieletowych.

S.16. C.16. Seminarium i Ćwiczenie 16. Fizjologia układu ruchowego II. Odruchy rdzeniowe. Motoneurony rdzenia

kręgowego. Komórki Renshawa - hamowanie zwrotne motoneuronu. Odruchy rdzeniowe - odruch na rozciąganie, odruch z

narządów ścięgnistych Golgiego (odwrócony odruch na rozciąganie), odruch obronny (cofania). Kontrola napięcia

mięśniowego przez odruchy proprioceptywne.

Znaczenie motoneuronów gamma w regulacji napięcia mięśni szkieletowych. Wywoływanie odruchów rdzeniowych.

17 TYDZIEŃ

W.17. Wykład 17. Układ przedsionkowy. Opuszkowe, mostowe i śródmózgowe obszary kontrolujące ruch. Kora ruchowa. Zwoje

podstawy. Móżdżek. Budowa i funkcje aparatu przedsionkowego. Mechanizm przetwarzania sygnału w komórkach włosowych.

Przekazywanie pobudzenia do nerwu przedsionkowego. Funkcja kanałów półkolistych. Funkcja woreczka i łagiewki. Połączenia nerwowe

aparatu przedsionkowego. Jądra przedsionkowe. Układ przedsionkowo-rdzeniowy. Regulacja napięcia mięśniowego i równowagi ciała

przez układ przedsionkowy. Interakcja układu przedsionkowego z układem wzrokowym - odruch przedsionkowo-oczny, oczopląs

porotacyjny i lokomocyjny. Objawy kliniczne uszkodzenia układu przedsionka. Rola opuszki, mostu i śródmózgowia w regulacji czynności

ruchowych. Kora ruchowo-czuciowa. Organizacja neuronów kory motorycznej i połączenia z innymi obszarami kory mózgowej. Etapy

tworzenia ruchu. Zstępujące drogi ruchowe: drogi korowo-rdzeniowe, drogi ruchowe pochodzące z pnia mózgu. Regulacja czynności

motorycznej przez jądra podstawy (pętla skorupy, pętla jądra ogoniastego). Mechanizm planowania i wykonywania ruchów dowolnych.

Organizacja i czynność móżdżku. Podział czynnościowy móżdżku. Organizacja neuronalna kory móżdżku. Połączenia móżdżku. Rola

móżdżku w utrzymaniu postawy ciała, regulacji napięcia mięśniowego, koordynacji ruchów dowolnych.

S.17, C.17. Seminarium i Ćwiczenie 17. Czynność bioelektryczna mózgu (EEG). Rytmy biologiczne. Fizjologia snu i

czuwania. Organizacja struktur układu limbicznego. Czynność bioelektryczna mózgu (EEG). Organizacja układu

limbicznego. Fizjologia zachowania. Uczenie się i pamięć. Definicja i rodzaje rytmów biologicznych, synchronizator

biologiczny, zegar biologiczny. Neurofizjologiczny mechanizm sterowania rytmem okołodobowym czynności

fizjologicznych i psychicznych. Definicja snu. Dobowa rytmika snu i czuwania. Rola tworu siatkowanego w regulacji snu i

czuwania. Badanie czynności bioelektrycznej mózgu metodą elektroencefalografii (EEG). Fazy i okresy snu u człowieka.

Charakterystyka i znaczenie fizjologiczne snu REM i NREM. Funkcja kory przedczołowej. Zachowanie wrodzone: odruch

bezwarunkowy, instynkt, imprinting, popęd. Układ nagrody i kary. Regulacja nastroju. Pojęcie uczenia się i pamięci. Podział

i rodzaje pamięci. Poglądy na istotę śladu pamięciowego. Anatomia pamięci. Długotrwałe wzmocnienie i długotrwała

depresja synaptyczna. Metody oceny koncentracji uwagi i zapamiętywania

18 TYDZIEŃ

W.18. Wykład 18. Fizjologia krwi. Skład krwi. Białka krwi i ich funkcje. Rola erytropoetyny w regulacji erytropoezy. Budowa

erytrocytów. Funkcje erytrocytów. Klasyfikacja leukocytów. Funkcje leukocytów. Funkcje płytek krwi. Obrót żelaza. Hemoglobina -

rodzaje i właściwości, krzywa dysocjacji hemoglobiny.

S.18. C.18. Seminarium i Ćwiczenie 18. Fizjologia krwi. Zawartość gazów w powietrzu atmosferycznym, powietrzu pęcherzykowym

oraz we krwi tętniczej i żylnej. Całkowita zawartość tlenu we krwi, różnica tętniczo-żylna. Transport tlenu i dwutlenku węgla we krwi.

Podstawowe grupy krwi. Hemostaza - rola śródbłonka, płytek i czynników krzepnięcia. Układy zapobiegające spontanicznemu krzepnięciu.

Proces fibrynolizy. Kliniczne wskaźniki hemostazy - czas krwawienia, krzepnięcia, oraz protrombinowy. Podstawowe testy diagnostyczne

– odczyn Biernackiego, hematokryt, oporność hemolityczna krwinek czerwonych – zastosowanie. Układy grupowe krwi.

19 TYDZIEŃ

W. 19. Wykład 19. Fizjologia wysiłku fizycznego. Energetyka wysiłkowa. Źródła energii do pracy mięśni szkieletowych. Wykorzystanie

źródeł energii w zależności od rodzaju, czasu trwania i intensywności wysiłku. Spoczynkowe i wysiłkowe pochłanianie tlenu. Deficyt i

dług tlenowy. Równowaga czynnościowa podczas pracy fizycznej. Współczynnik oddechowy. Współczynnik pracy użytecznej.

Metody pomiaru wydolności i ich uzasadnienie fizjologiczne

S.19 C.19. Seminarium i Ćwiczenie 19. Fizjologia wysiłku fizycznego. Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Wydolność tlenowa: czynniki

decydujące o ilości tlenu dostarczanego do tkanek przez układ krążenia reguła Ficka. Adaptacja do dynamicznego i statycznego wysiłku

fizycznego (układu krążenia, układu oddechowego). Wpływ pozycji ciała na zmiany parametrów hemodynamicznych podczas wysiłków

fizycznych. Zmiany hormonalne w trakcie wysiłku. Wpływ regularnych wysiłków fizycznych na wydolność człowieka. Wpływ wieku,

płci i wydolności fizycznej na adaptację do wysiłku fizycznego. Adaptacja do wysiłku fizycznego osób z chorobami układu krążenia i

układu oddechowego. Tolerancja wysiłkowa osób po transplantacji serca. Przeciwwskazania do wykonywania wysiłków statycznych

lokalnych i ogólnych. Elektrokardiografia wysiłkowa: Wartość diagnostyczna elektrokardiografii wysiłkowej w chorobie niedokrwiennej

serca, nadciśnieniu tętniczym i zaburzeniach rytmu serca. Wskazania i przeciwwskazania do wykonania testu wysiłkowego. Korzystne

efekty treningu fizycznego w wybranych schorzeniach (choroby układu krążenia, cukrzyca, POCHP, astma oskrzelowa). Ujemne skutki

przetrenowania (zespół przetrenowania). Wykonanie elektrokardiograficznej próby wysiłkowej wraz z badaniem ergospirometrycznym.

20 TYDZIEŃ

W.20. Wykład 20. Kolokwium II

21 TYDZIEŃ

W.21. Wykład 21. Fizjologia układu moczowego. Anatomia czynnościowa nerek. Struktura i funkcja nefronu. Odrębności czynnościowe

i anatomiczne krążenia nerkowego. Mechanizm i regulacja powstawania moczu pierwotnego (filtracja kłębuszkowa: błona filtracyjna,

efektywne ciśnienie filtracyjne). Transport kanalikowy. Równowaga kłębuszkowo-kanalikowa. Zagęszczanie i rozcieńczanie moczu:

wzmacniacz i wymiennik przeciwprądowy, rola mocznika.

S.21 C.21. Seminarium i Ćwiczenie 21. Fizjologia układu moczowego. Regulacja przepływu nerkowego i transportu kanalikowego –

neurogenna (unerwienie nerek, odruchowa regulacja), hormonalna i humoralna (układ renina – angiotensyna – aldosteron, wazopresyna,

endoteliny, tlenek azotu, peptydy natriuretyczne, dopamina, adrenomodullina, cytokiny).Diureza presyjna. Inne przyczyny zmian diurezy.

Pojęcie klirensu nerkowego. Klirens kreatyniny – metody wyliczania (wzór Cockrofta - Gaulta i reguła MDRD), znaczenie kliniczne.

Analiza składu moczu ostatecznego, interpretacja badania ogólnego moczu. Regulacja gospodarki wapniowo- fosforanowej przez nerki.

Hormonalna funkcja nerek (erytropoetyna, witamina D). Rola nerek w regulacji ciśnienia tętniczego.

22 TYDZIEŃ

W.22. Wykład 22. Fizjologia i patofizjologia gospodarki wodno-elektrolitowej. Objętość i skład przestrzeni wodnych. Skład jonowy oraz

osmolarność płynów ustrojowych. Mechanizmy regulujące wewnątrzustrojowe przemieszczanie wody i elektrolitów. Regulacja objętości

komórek. Bilans wodny, sodowy, potasowy, wapniowo-fosforanowy. Rodzaje odwodnienia i przewodnienia - mechanizmy oraz skutki.

Zaburzenia gospodarki elektrolitowej – przyczyny i objawy (hiper- hiponatremia, hiper- hipokalemia, hiper- hipokalcemia, hiperhipormagnezemia).

S.22 C.22. Seminarium i Ćwiczenie 22. Fizjologia równowagi kwasowo-zasadowej. Kwasy lotne i nielotne. Układy buforowe zewnątrzwewnątrzkomórkowe. Rola nerek i układu oddechowego w utrzymaniu stałego pH. Metody oceny równowagi kwasowo-zasadowej.

Regulacja pH płynu mózgowo-rdzeniowego. Pierwotne i wtórne zaburzenia równowagi kwasowo–zasadowej: kwasica (oddechowa,

metaboliczna – przyczyny); zasadowica (oddechowa, metaboliczna – przyczyny), mechanizmy kompensacyjne w pierwotnych

zaburzeniach równowagi kwasowo–zasadowej (zasady kompensacji oddechowej i nerkowej), wpływ zaburzeń gospodarki kwasowozasadowej na gospodarkę elektrolitową. Wpływ treningu na równowagę kwasowo-zasadową.

23 TYDZIEŃ

W.23. Wykład 23. Neuroendokrynna regulacja głodu i sytości. Neuroendokrynna regulacja głodu i sytości. Układ oreksygeniczny i

anoreksygeniczny. Rola leptyny i insuliny. Hormony układu pokarmowego wpływające na pobór pokarmu.

S.23. C.23. Seminarium i Ćwiczenie 23. Fizjologia układu pokarmowego. Ogólna struktura układu pokarmowego człowieka.

Autonomiczny układ jelitowy. Motoryka przewodu pokarmowego. Czynności wydzielnicze gruczołów trawiennych i ich regulacja

(wydzielanie śliny, żołądkowe, trzustkowe, jelitowe). Trawienie i wchłanianie (wody, elektrolitów, witamin, węglowodanów, białek,

tłuszczów). Budowa i funkcje wątroby. Budowa i funkcje trzustki. Krążenie wątrobowe - odrębności czynnościowe i anatomiczne.

24 TYDZIEŃ

W. 24. Wykład 24. Oś podwzgórze - przysadka - tarczyca. Oś podwzgórze - przysadka - nadnercza. Systemy kontroli hormonalnejkoncepcja homeostazy: podwzgórzowe hormony uwalniające i hamujące, hormony przedniego płata przysadki, osie podwzgórzowoprzysadkowe i sprzężenie zwrotne. Gruczoł tarczowy: budowa tarczycy, rozmieszczenie i metabolizm jodu, biosynteza, uwalnianie i

transport hormonów tarczycy, regulacja wydzielania hormonów tarczycy, TRH i TSH, skutki fizjologiczne działania hormonów tarczycy,

nadczynność i niedoczynność tarczycy- przyczyny, efekty kliniczne. Kora nadnerczy: morfologia kory nadnerczy, biosynteza i struktura

hormonów kory nadnerczy, regulacja wydzielania CRH, ACTH i hormonów kory nadnerczy (kortyzolu ), transport do tkanek docelowych

i metabolizm hormonów kory nadnerczy, działanie glikokortykoidów, nadczynność i niedoczynność kory nadnerczy- przyczyny.

S.24. C.24. Seminarium i Ćwiczenie 24. Hormonalna regulacja wzrostu i metabolizmu - podstawy fizjologiczne. Zjawisko stresu.

Regulacja wydzielania i mechanizm działania hormonu wzrostu, specyfika i selektywność działania poszczególnych czynników wzrostu

w narządach i tkankach. Stres. Koncepcje stresu. Adaptacyjne znaczenie stresu. Hormony stresowe (oś przysadkowo podwzgórzowo

nadnerczowa, wazopresyna). Zmiany aktywności układów neurotransmisyjnych mózgu. Pobudzenie układu współczulnego. Reakcja

organizmu na stres ostry i przewlekły. Wpływ stresu na rozwój chorób psychicznych oraz układu sercowo naczyniowego. Pourazowe

zaburzenia stresowe.

25 TYDZIEŃ

W.25. Wykład 25. Regulacja hormonalna homeostazy ustrojowej wapnia. Hormonalna regulacja metabolizmu wapniowo-fosforanowego.

Osteoporoza. Definicja. Podział- pierwotna i wtórna. Czynniki ryzyka. Patomechanizmy. Objawy. Metody badań.

S.25. C. 25. Seminarium i Ćwiczenie 25. Energetyka spoczynkowa. Tkanka tłuszczowa jako źródło i miejsce docelowe działania

hormonów. Rzeczywista i należna masa ciała. Podstawowa i spoczynkowa przemiana materii. Bilans energetyczny organizmu. Zasady

prawidłowego żywienia. Metody pomiaru wydatku energetycznego u człowieka (kalorymetria bezpośrednia i pośrednia).

26TYDZIEŃ

Wykład 26. Czynność endokrynna trzustki. Insulina (biosynteza i budowa insuliny, neurogenna i hormonalna kontrola wydzielania

insuliny, rola układu autonomicznego, substratów i hormonów przewodu pokarmowego, mechanizm działania insuliny, receptory insuliny,

regulacja receptorów insuliny, wewnątrzkomórkowe przekaźniki działania insuliny, regulacja gospodarki węglowodanowej, lipidowej i

białkowej przez insulinę). Glukagon (neurogenna i hormonalna regulacja wydzielania glukagonu, mechanizm działania glukagonu,

regulacja gospodarki węglowodanowej i lipidowej przez glukagon).

S.26 C.26. Seminarium i Ćwiczenie 26. Czynność wewnątrzwydzielnicza trzustki. Cukrzyca. Typy cukrzycy. Patomechanizm cukrzycy.

Zaburzenia metabolizmu w cukrzycy. Skutki hiperglikemii i hiperlipidemii, oporność na insulinę. Cukrzyca a otyłość. Wyspiaki trzustki.

Hipoglikemia.

27TYDZIEŃ

W.27. Wykład 27. Fizjologia układu rozrodczego. Hormonalna regulacja funkcji rozrodczych. Znaczenie hormonów w życiu płodowym

w tworzeniu wewnętrznych i zewnętrznych narządów płciowych. Znaczenie hormonów w życiu płodowym w tworzeniu poczucia

psychicznego płci. Regulacja wydzielania i mechanizm działania hormonów płciowych u kobiet i mężczyzn.

S.27. C.27. Seminarium i Ćwiczenie 27. Fizjologia układu rozrodczego. Cykl miesiączkowy (zmiany poziomu hormonów, zmiany błony

śluzowej macicy i narządów płciowych). Okres dojrzewania i pokwitania. Menopauza. Andropauza. Ciąża. Poród. Laktacja.

28 TYDZIEŃ

Wykład 28. Termoregulacja. Drogi produkcji i wymiany ciepła między organizmem a otoczeniem. Bilans cieplny Temperatura

wewnętrzna ciała i temperatura skóry. Granice tolerancji zmian temperatury wewnętrznej. Mechanizm działania układu termoregulacji -

termoreceptory ośrodkowe i obwodowe, mózgowy ośrodek termoregulacji. Rola krążenia skórnego w termoregulacji. Regulacja

wydzielania potu. Reakcja organizmu człowieka na gorąco i zimno. Aklimatyzacja do wysokich i niskich temperatur otoczenia. Hipotermia.

Hipertermia (udar cieplny – mechanizm, rozpoznanie). Hipertermia złośliwa. Gorączka.

Seminarium i Ćwiczenie 28. Warunki ekstremalne. Mechanizmy adaptacji człowieka do warunków ekstremalnych. Oddychanie w

warunkach obniżonego ciśnienia atmosferycznego. Aklimatyzacja do niskiego ciśnienia parcjalnego tlenu. Wpływ podwyższonego

ciśnienia na organizm. Przebieg zmian adaptacyjnych w zakresie wydolności tlenowej w warunkach treningu wysokościowego. Wpływ

treningu wysokościowego na reakcje fizjologiczne w warunkach normobarycznej hipoksji. Ocena podatności zawodników na czynnik

hipoksyczny. Wpływ treningu i przebywania w różnych warunkach otoczenia na objętość osocza i całkowitą masę hemoglobiny. Fizjologia

i patofizjologia nurkowania.

29 TYDZIEŃ

W.29. Wykład 29. Fizjologia starzenia się. Czynniki sprzyjające starzeniu się- rodzaje stresu, teorie termodynamiczne, teoria

zaprogramowanego starzenia się. Wybrane aspekty starzenia się narządów.

S.29. C.29. Seminarium podsumowujące. Analiza przypadków klinicznych przez studentów.

30 TYDZIEŃ

Wykład 30. Kolokwium III – praktyczne.