Historia w muzeum (wstęp do metodologii badań) WH-MU-I-1-HisMuMe-Z

Podstawowym celem przedmiotu jest przybliżenie studentkom i studentom historii jako dyscypliny naukowej, mieszczącej się w dziedzinie nauk humanistycznych; biorąc zaś pod uwagę kontekst kierunku studiów (MUZEOLOGIA), celem dodatkowym jest przybliżenie działania muzeów jako instytucji, w których historia uprawiana jest jako nauka (w ramach działalności naukowej tych instytucji) oraz/lub udostępniana jako wiedza o przeszłości.
Muzeum należy do grupy podmiotów, które integrują w swej działalności wiele specjalizacji. Odwiedzając muzea, bądź poszukując w nich zatrudnienia, można spotkać osoby reprezentujące różne nauki humanistyczne, w tym historię. Skuteczna praca zespołowa, umiejętność interpretowania wielonurtowej instytucji, wymaga rozeznania specyfiki poszczególnych nauk. Jedną za takich dyscyplin jest historia, szczególnie obecna w muzeach historycznych, w tym też w rozwijającej się w Polsce i na świecie kategorii muzeów zwanych narracyjnymi (np. Muzeum Powstania Warszawskiego, Muzeum II Wojny Światowej). Historia może być również użyteczna w życiu publicznym, aktywności obywatelskiej, gdyż pomaga zrozumieć współczesny świat, odpowiedzieć na pytania o zbiorową oraz indywidualną tożsamość. Wiedza o przeszłości pozwala na afirmację dokonań naszych przodków, dając również szansę na korygowanie błędów, popełnianych przez minione generacje.
Zagadnienia szczegółowe:
1) Społeczne rozumienie i odbiór historii.
2) Zagadnienia metodologiczne:
a) historia (rozumienie pojęcia);
b) historia jako dyscyplina naukowa (dziedzina nauk humanistycznych, nauki pomocnicze);
c) przedmiot/podmiot badań historii;
d) warsztat badawczy:
- chronologia,
- związki przyczyn i skutków,
- źródła: dziedzictwo materialne/niematerialne,
- krytyka źródeł: zewnętrzna (autentyczność) i wewnętrzna (wiarygodność),
- reprezentatywność źródeł: kryteria selekcji, doświadczenie badawcze,
- fakt historyczny a prawda historyczna (interpretacja, etyka zawodowa).
3) Muzeum jako jedna z instytucji gromadzących źródła historyczne oraz edukująca o przeszłości:
a) rola muzeów w polskim doświadczeniu dziejowym;
b) muzea współczesne, w których obszarze działalności znajduje się historia jako nauka oraz/lub opowieść o przeszłości (np. Zamek Królewski w Warszawie, Muzeum Powstania Warszawskiego).
4) Kategoria „polityki historycznej” i rozważania o sposobie prezentowania historii w muzeach.

Podstawowym celem przedmiotu jest przybliżenie studentkom i studentom historii jako dyscypliny naukowej, mieszczącej się w dziedzinie nauk humanistycznych; biorąc zaś pod uwagę kontekst kierunku studiów (MUZEOLOGIA), celem dodatkowym jest przybliżenie działania muzeów jako instytucji, w których historia uprawiana jest jako nauka (w ramach działalności naukowej tych instytucji) oraz/lub udostępniana jako wiedza o przeszłości.

Muzeum należy do grupy podmiotów, które integrują w swej działalności wiele specjalizacji. Odwiedzając muzea, bądź poszukując w nich zatrudnienia, można spotkać osoby reprezentujące różne nauki humanistyczne, w tym historię. Skuteczna praca zespołowa, umiejętność interpretowania wielonurtowej instytucji, wymaga rozeznania specyfiki poszczególnych nauk. Jedną za takich dyscyplin jest historia, szczególnie obecna w muzeach historycznych, w tym też w rozwijającej się w Polsce i na świecie kategorii muzeów zwanych narracyjnymi (np. Muzeum Powstania Warszawskiego, Muzeum II Wojny Światowej).

Historia może być również użyteczna w życiu publicznym, aktywności obywatelskiej, gdyż pomaga zrozumieć współczesny świat, odpowiedzieć na pytania o zbiorową oraz indywidualną tożsamość. Wiedza o przeszłości pozwala na afirmację dokonań naszych przodków, dając również szansę na korygowanie błędów, popełnianych przez minione generacje.

Zagadnienia szczegółowe:
1) Społeczne rozumienie i odbiór historii.
2) Zagadnienia metodologiczne:
a) historia (rozumienie pojęcia);
b) historia jako dyscyplina naukowa (dziedzina nauk humanistycznych, nauki pomocnicze);
c) przedmiot/podmiot badań historii;
d) warsztat badawczy:
- chronologia,
- związki przyczyn i skutków,
- źródła: dziedzictwo materialne/niematerialne,
- krytyka źródeł: zewnętrzna (autentyczność) i wewnętrzna (wiarygodność),
- reprezentatywność źródeł: kryteria selekcji, doświadczenie badawcze,
- fakt historyczny a prawda historyczna (interpretacja, etyka zawodowa).
3) Muzeum jako jedna z instytucji gromadzących źródła historyczne oraz edukująca o przeszłości:
a) rola muzeów w polskim doświadczeniu dziejowym;
b) muzea współczesne, w których obszarze działalności znajduje się historia jako nauka oraz/lub opowieść o przeszłości (np. Zamek Królewski w Warszawie, Muzeum Powstania Warszawskiego).
4) Kategoria „polityki historycznej” i rozważania o sposobie prezentowania historii w muzeach.

Literatura:
1) Badanie roli dziedzictwa kulturowego w budowaniu (narodowej) tożsamości w sytuacjach pokonfliktowych, Programming Initiative in Cultural Heritage and Global Change, koordynacja projektu P. Majewski, Warszawa 2019.
2) Historia z bliska. Magazyn projektu Historia: Poszukaj, opieka meryt. J. Bracisiewicz, Warszawa 2015.
3) Laboratorium muzeum. Pamięć, red. A. Banaś, A. Janus, Warszawa 2018.
4) Losy muzeów narracyjnych, red. P. Kowal, K. Wolska–Pabian, Kraków–Warszawa 2019.
5) P. Majewski, Muzealna twarz Klio (wybór tekstów z lat 1999-2019), Warszawa 2020.
6) Muzeum. Formy i środki prezentacji I. Historia w muzeum, red. nauk. M.F. Woźniak, Bydgoszcz 2013.
7) Muzeum. Formy i środki prezentacji IV. Historia w muzeum 2, red. nauk. M.F. Woźniak, Bydgoszcz 2019.
8) Muzeum a pamięć. Forma, produkcja, miejsce, red. T.F.de Rosset, Warszawa 2018.
9) Muzeum etyczne. Księga dedykowana Profesorowi Stanisławowi Waltosiowi w 85. rocznicę urodzin, red. D. Folga-Januszewska, Warszawa 2017.
10) Społeczeństwo polskie dziś: samoświadomość–uznanie–edukacja, red. M. Saganiak, M. Werner, M. Woźniewska–Działak, Ł. Kucharczyk, Warszawa 2018.
11) A. Ziębińska-Witek, Jak przedstawiać historię w muzeach?, https://dzieje.pl/aktualnosci/jak-nalezy-przedstawiac-historie-w-muzeach-debata-podczas-xx-powszechnego-zjazdu.
12) Literatura przedmiotu podawana przez prowadzącego zgodnie z zindywidualizowanym zakresem tematycznym.

Materiały dydaktyczne do nauczania asynchronicznego zostały umieszczone na platformie Moodle.

1) Badanie roli dziedzictwa kulturowego w budowaniu (narodowej) tożsamości w sytuacjach pokonfliktowych, Warszawa 2019.
2) D. Folga-Januszewska, 1000 muzeów w Polsce. Przewodnik, Olszanica 2011.
3) Historia z bliska. Magazyn projektu Historia: Poszukaj, Warszawa 2015.
4) Laboratorium muzeum. Pamięć, red. A. Banaś, A. Janus, Warszawa 2018.
5) Losy muzeów narracyjnych, red. P. Kowal, K. Wolska–Pabian, Kraków–Warszawa 2019.
6) P. Majewski, Muzealna twarz Klio (wybór tekstów z lat 1999-2019), Warszawa 2020.
7) P. Majewski, Twarze polskiej Klio. Szkice z dziejów nowożytnych i najnowszych, Warszawa 2013.
8) Muzeum. Formy i środki prezentacji I. Historia w muzeum, red. nauk. M.F. Woźniak, Bydgoszcz 2013.
9) Muzeum. Formy i środki prezentacji IV. Historia w muzeum 2, red. nauk. M.F. Woźniak, Bydgoszcz 2019.
10) Muzeum a pamięć. Forma, produkcja, miejsce, red. T. F. de Rosset, Warszawa 2018.
11) Muzeum etyczne, red. D. Folga-Januszewska, Warszawa 2017.
12) Podjąć wyzwanie! II Rzeczpospolita na drodze do nowoczesności, red. M. Olkuśnik, Warszawa 2019.
13) Społeczeństwo polskie dziś: samoświadomość–uznanie–edukacja, red. M. Saganiak, M. Werner, M. Woźniewska–Działak, Ł. Kucharczyk, Warszawa 2018.

link do dyżuru:
https://teams.microsoft.com/l/team/19%3a21e4de2e9c1c4b098f9eaf6ced5b2038%40thread.tacv2/conversations?groupId=84c920f8-23c8-4486-86f2-c7148436fc47&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3