Rzeczoznawstwo (metodologia badań) WH-KU-I-M-RMB
Zajęcia prowadzone w formie wykładu konwersatoryjnego (problemowego, dyskusyjnego) połączonego z aktywnym uczestnictwem studentów (rozmowa dotycząca przedstawianej problematyki oraz polecanej na bieżąco literatury przedmiotu).
W pierwszej części zajęć student zostanie zapoznany z historią, metodologią i terminologią dyscypliny. Zasadniczą część zajęć stanowić będzie wykład dotyczący funkcjonowania rynku sztuki w zakresie współpracy z muzeami, w ujęciu problemowym, połączony z przykładami praktycznego zastosowania metodologii badań właściwej dla prezentowanej dyscypliny.
Zakres tematyczny:
1) Zagadnienia wstępne, podstawowe pojęcia i zakres przedmiotowy.
2) Wprowadzenie w metodologię rzeczoznawstwa. Problematyka oryginalności dzieł sztuki i innych artefaktów (muzealiów)
3) Metody formalno-opisowe
4) Metoda ikonograficzno-ikonologiczna
5) Metoda pismoznawcza (badania sygnatury)
6) Metody historyczne
7) Metoda proweniencyjna
8) Badania proweniencji dzieł sztuki i przedmiotów kolekcjonerskich.
9) Metody optyczne (mikro i makroskopowe) i defektoskopowe. Badanie sygnatur
10) Naturalne i sztuczne starzenie obiektów (naturalna i sztuczna patyna)
11) Metody fizyko-chemiczne
12) Metody radiacyjne i dendrochronologiczne
13) Metody kryminalistyczne
14) Zawód eksperta – prawo, etyka.
15) Podsumowanie semestru
|
W cyklu 2024/25_Z:
Zajęcia prowadzone w formie wykładu konwersatoryjnego (problemowego, dyskusyjnego) połączonego z aktywnym uczestnictwem studentów (rozmowa dotycząca przedstawianej problematyki oraz polecanej na bieżąco literatury przedmiotu). W pierwszej części zajęć student zostanie zapoznany z historią, metodologią i terminologią dyscypliny. Zasadniczą część zajęć stanowić będzie wykład dotyczący funkcjonowania rynku sztuki w zakresie współpracy z muzeami, w ujęciu problemowym, połączony z przykładami praktycznego zastosowania metodologii badań właściwej dla prezentowanej dyscypliny. Zakres tematyczny: 1) Zagadnienia wstępne, podstawowe pojęcia i zakres przedmiotowy. |
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Dot. wiedzy - student:
1. Zna podstawową terminologię używaną w rzeczoznawstwie oraz rozumie jej zastosowania w obrębie nauk o sztuce. P6S_WG
2. Zna podstawowe kryteria oceny dzieł sztuki. P6S_WG
3. Zna procedurę analizy rzeczoznawczej dzieła sztuki. P6S_WG
4. Zna podstawowe techniki fałszowania dzieł sztuki. P6S_WG
5. Zna podstawowe kryteria wyceny dzieł sztuki. P6S_WG
6. Zna procedurę badań proweniencyjnych. P6S_WG
7. Zna podstawowe przepisy prawne regulujące pracę rzeczoznawcy oraz jego kompetencje zawodowe. P6S_WK
8. Zna zasady bezpiecznego obchodzenia się z dziełami sztuki. P6S_WG
Dot. umiejętności - student:
1. Potrafi samodzielnie zdiagnozować wymagający konsultacji z ekspertem problem dotyczący oceny dzieła sztuki, a także samodzielnie wyszukiwać materiał porównawczy oraz specjalistyczną literaturę i opracowania z zakresu historii sztuki i rzeczoznawstwa. P6S_UW
2. Posiada podstawy warsztatu pracy antykwariusza. P6S_UW
3. Potrafi wstępnie ocenić wartość artystyczną obiektu. P6S_UW
4. Potrafi rozpoznać podstawowe techniki fałszowania dzieł sztuki. P6S_UW
5. Umie analizując notowania aukcyjne podać przybliżoną wartość rynkową obiektu. P6S_UW
6. Umie wstępnie ocenić stan zachowania obiektu, wskazać widoczny podczas obserwacji wizualnej zakres konserwacji. P6S_UW
Dot. kompetencji społecznych - student:
1. Rozumie naturę wiedzy eksperckiej. P6S_KK
2. Rozumie potrzebę stałego pogłębiania posiadanej wiedzy i kompetencji. P6S_KK
3. Ma świadomość konieczności praktycznego podejścia w badaniach nad sztuką. P6S_KK
4. Posiada zdolność samodzielnego zdobywania wiedzy praktycznej. P6S_KK
5. Rozumie zagrożenia związane z obecnością falsyfikatów w handlu antykwarycznym. P7S_KR
6. Ma świadomość odpowiedzialności eksperta dokonującego oceny i wyceny dzieł sztuki. P7S_KR
7. Rozumie konieczność przestrzegania etyki zawodowej. P7S_KR
Kryteria oceniania
Sposoby weryfikacji efektów kształcenia:
- frekwencja, aktywność podczas zajęć, pozytywne wyniki z kolokwiów, zaliczenie ustne na koniec semestru.
Kryteria oceniania:
Na BDB
- Zna bardzo dobrze podstawową terminologię używaną w rzeczoznawstwie oraz bardzo dobrze rozumie jej zastosowania w obrębie nauk o sztuce.
- Zna bardzo dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) kryteria oceny i wyceny dzieł sztuki. Potrafi bardzo dobrze wyjaśnić na przykładach zależność między poszczególnymi czynnikami wpływającymi na wartość rynkową obiektu.
- Umie analizując notowania aukcyjne trafnie podać przybliżoną wartość rynkową obiektu bardzo dobrze uzasadniając swoją ocenę.
- Potrafi odróżnić obiekt bardziej wartościowy pod względem artystycznym od mniej wartościowego oraz rzeczowo omówić różnice między nimi.
- Potrafi dobrze ocenić ogólny stan zachowania obiektu. Bardzo dobrze uzasadnia swoje zdanie.
- Zna bardzo dobrze procedurę analizy rzeczoznawczej dzieła sztuki oraz badań proweniencyjnych.
- Zna bardzo dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) podstawowe techniki fałszowania dzieł sztuki, potrafi je omówić na przykładach, bardzo dobrze rozpoznaje cechy prymitywnego falsyfikatu.
- Zna bardzo dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) podstawowe przepisy prawne regulujące pracę rzeczoznawcy oraz jego kompetencje zawodowe.
- Rozumie naturę wiedzy eksperckiej, potrafi wskazać jej cechy oraz wyjaśnić zależność między wiedzą teoretyczną a praktyczną.
- Zna bardzo dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) zasady bezpiecznego obchodzenia się z dziełami sztuki.
Na DB
- Zna dobrze podstawową terminologię używaną w rzeczoznawstwie oraz dobrze rozumie jej zastosowania w obrębie nauk o sztuce.
- Zna dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) kryteria oceny i wyceny dzieł sztuki. W odpowiedzi na pytania naprowadzające potrafi dość dobrze wyjaśnić na przykładach zależność między poszczególnymi czynnikami wpływającymi na wartość rynkową obiektu.
- W odpowiedzi na pytania naprowadzające potrafi analizując notowania aukcyjne oszacować przybliżoną wartość rynkową obiektu. Dość dobrze uzasadnia swoją ocenę przy pomocy pytań pomocniczych.
- Potrafi dość dobrze odróżnić obiekt bardziej wartościowy pod względem artystycznym od mniej wartościowego. Dość dobrze omawia różnice między nimi przy pomocy pytań pomocniczych.
- Potrafi dość dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) ocenić ogólny stan zachowania obiektu. W odpowiedzi na pytania pomocnicze dobrze uzasadnia swoje zdanie.
- Zna dobrze procedurę analizy rzeczoznawczej dzieła sztuki oraz badań proweniencyjnych.
- Zna dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) podstawowe techniki fałszowania dzieł sztuki, potrafi je dość dobrze omówić na przykładach. W odpowiedzi na pytania naprowadzające dobrze rozpoznaje cechy prymitywnego falsyfikatu.
- Zna dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) podstawowe przepisy prawne regulujące pracę rzeczoznawcy oraz jego kompetencje zawodowe.
- Rozumie naturę wiedzy eksperckiej, w odpowiedzi na pytania naprowadzające potrafi wskazać jej cechy oraz wyjaśnić zależność między wiedzą teoretyczną a praktyczną.
- Zna dość dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) zasady bezpiecznego obchodzenia się z dziełami sztuki.
Na DST
- Zna dostatecznie dobrze podstawową terminologię używaną w rzeczoznawstwie oraz dostatecznie dobrze rozumie jej zastosowania w obrębie nauk o sztuce.
- Zna dostatecznie dobrze (z perspektywy przedmiotu wykładowego) kryteria oceny i wyceny dzieł sztuki. W odpowiedzi na pytania naprowadzające podejmuje próbę wyjaśnienia na przykładach zależności między poszczególnymi czynnikami wpływającymi na wartość rynkową obiektu. Argumentacja uzasadnienia jest częściowo sprzeczna, lub zdawkowa – student nie potrafi ich przekonująco rozwinąć.
- W odpowiedzi na pytania naprowadzające podejmuje próbę analizy notowań aukcyjnych i oceny przybliżonej wartości rynkowej obiektu. Argumentacja uzasadnienia jest częściowo sprzeczna, lub zdawkowa – student nie potrafi ich przekonująco rozwinąć.
- W odpowiedzi na pytania naprowadzające potrafi odróżnić obiekt bardziej wartościowy pod względem artystycznym od mniej wartościowego. W odpowiedzi na pytania naprowadzające argumentuje zdawkowo.
- Potrafi częściowo (z perspektywy przedmiotu wykładowego) ocenić ogólny stan zachowania obiektu. W odpowiedzi na pytania naprowadzające nie potrafi całkowicie rozwinąć argumentacji.
- Zna dostatecznie dobrze procedurę analizy rzeczoznawczej dzieła sztuki oraz badań proweniencyjnych.
- Potrafi wymienić podstawowe techniki fałszowania dzieł sztuki; ma problem z omówieniem ich na przykładach, w odpowiedzi na pytania naprowadzające dostatecznie dobrze rozpoznaje cechy prymitywnego falsyfikatu. Argumentacja uzasadnienia jest częściowo sprzeczna, lub zdawkowa – student nie potrafi ich przekonująco rozwinąć.
- Ma nieuporządkowaną wiedzę na temat podstawowych przepisów prawnych regulujących pracę rzeczoznawcy oraz jego kompetencje zawodowe.
- Potrafi wymienić cechy wiedzy eksperckiej, w odpowiedzi na pytania naprowadzające ma problem z wyjaśnieniem relacji między wiedzą teoretyczną a praktyczną. Argumentacja uzasadnienia jest częściowo sprzeczna, lub zdawkowa – student nie potrafi ich przekonująco rozwinąć.
- Ma nieuporządkowaną wiedzę na temat zasad bezpiecznego obchodzenia się z dziełami sztuki.
Literatura
Lektury podstawowe:
I zaliczenie: K. Zielińska, Stan wyższej konieczności CZYLI o potrzebie badań proweniencyjnych dzieł sztuki, „Cenne Bezcenne Utracone” [on line]; D. Markowski, Od opinii do ekspertyzy, „Cenne. Bezcenne. Utracone” [on line]
II zaliczenie – Zaliczenie lektur: E. Bugaj, Badania ikonograficzno-ikonologiczne malarstwa wazowego – zarys problematyki [on-line]; M. Romanowska-Zadrożna, Badania proweniencyjne w Polsce cz1 i cz. 2 [on-line]: „Muzeologia”, 2016(57): 179-191, „Muzeologia”, 2017(58): 47-59.
III zaliczenie - Polecone artykuły z: Problematyka autentyczności dzieł sztuki na polskim rynku. Teoria – praktyka – prawo, (Biblioteka Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów nr 1), Warszawa 2012 [on-line]
https://nim.gov.pl/files/publications/11/PROBLEMATYKA%20AUTENTYCZNOSCI.pdf
Literatura uzupełniająca:
Arnau F., Sztuka fałszerzy – fałszerze sztuki, Warszawa: WAiF 1988
Bryl M., Rynek sztuki w Polsce. Poradnik dla kolekcjonerów i inwestorów, Warszawa 2016.
Lewandowska A., Zalewska K., Zielińska K., ABC Podstawy prowadzenia badań proweniencyjnych, wyd. Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zabytów, Warszawa 2015 [on line]: https://www.nimoz.pl/files/publications/24/ABC_Prowieniencja_internet.pdf
Szafrański W.Wilk D., Sposoby czy metody? Aspekty podmiotowe i przedmiotowe wycen dzieł sztuki w Polsce, „Santander Art and Culture Law Review” 1/2017 (3), s. 115–156.
Wilk D., Ekspertyza fizykochemiczna dzieł sztuki pod kątem wykrycia fałszerstwa, w: Zagrożenia dzieł sztuki i meandry ich ochrony, red. R. Krawczyk, Kraków 2011, s. 125–149.
Bastek G., Znawstwo – dzieje i metoda, „Ikonotheka” R. X (1996), s. 35–50.
Bołdok S., Antykwariaty artystyczne, salony i domy aukcyjne. Historia warszawskiego rynku sztuki w latach 1800-1950, Warszawa: Neriton 2004
Ekspert kontra dzieło sztuki. Rozpoznawanie falsyfikatów oraz fałszywych atrybucji w sztukach plastycznych, red. Ronald D. Spencer, Magdalena Iwańska, Warszawa 2009.
Falsyfikaty dzieł sztuki w zbiorach polskich (red. J. Miziołek i M. Morka), Warszawa: ARiGRAF 2001
Innes B., Fałszerstwa i oszustwa, Warszawa: SK 2006
Kokoska B., Poradnik polskiego kolekcjonera, Kraków: Wyd. Kluszczyński 2003
Korzeniowska-Marciniak M., Międzynarodowy rynek dzieł sztuki, Kraków: Universitas 2001
Michalski J., Anatomia fałszerstwa, Kraków 2016.
Oryginał, replika, kopia. Materiał III Seminarium Metodologicznego SHS, Radziejowice 26-27 IX 1968, Warszawa 1971
Ryszkiewicz A., Kolekcjonerzy i miłośnicy, Warszawa: PWN 1981
Sarzyński P., Przewodnik po rynku malarstwa, Warszawa: Iskry 1999
Szczekala A., Fałszerstwa dzieł sztuki. Zagadnienia prawnokarne, Warszawa 2012.
Ślesiński W., Fałszerstwa rzemiosła artystycznego, Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum 1994
Widła T., Ekspertyza sygnatury malarskiej, Katowice 2016.
Wilk D., Fałszerstwa dzieł sztuki. Aspekty prawne i kryminalistyczne, Warszawa: Beck 2015
Współczesne metody badań obrazów sztalugowych. Podręcznik konserwatora-
restauratora, red. Daniela Pinna, Monica Galeotti, Rococo Mazzeo, Toruń 2012.Lektury podstawowe:
Kokoska B., Poradnik polskiego kolekcjonera, Kraków: Wyd. Kluszczyński 2003
Korzeniowska-Marciniak M., Międzynarodowy rynek dzieł sztuki, Kraków: Universitas 2001
Michalski J., Anatomia fałszerstwa, Kraków 2016.
Oryginał, replika, kopia. Materiał III Seminarium Metodologicznego SHS, Radziejowice 26-27 IX 1968, Warszawa 1971
Problematyka autentyczności dzieł sztuki na polskim rynku. Teoria – praktyka – prawo. Materiały seminariów zorganizowanych w 2010 roku przez Ośrodek Ochrony Zbiorów Publicznych (obecnie Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów) przy udziale Stowarzyszenia Antykwariuszy Polskich oraz Domu Aukcyjnego Rempex, Warszawa 2012.
Ryszkiewicz A., Kolekcjonerzy i miłośnicy, Warszawa: PWN 1981
Sarzyński P., Przewodnik po rynku malarstwa, Warszawa: Iskry 1999
Szczekala A., Fałszerstwa dzieł sztuki. Zagadnienia prawnokarne, Warszawa 2012.
Ślesiński W., Fałszerstwa rzemiosła artystycznego, Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum 1994
Widła T., Ekspertyza sygnatury malarskiej, Katowice 2016.
Wilk D., Fałszerstwa dzieł sztuki. Aspekty prawne i kryminalistyczne, Warszawa: Beck 2015
Współczesne metody badań obrazów sztalugowych. Podręcznik konserwatora-restauratora, red. Daniela Pinna, Monica Galeotti, Rococo Mazzeo, Toruń 2012.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: