Teorie tekstów kultury WH-KU-I-3-TeoTekst-C
Teoria tekstów kultury w podstawowym zarysie ma na celu ukazanie i wprowadzenie do najnowszych teorii literackich i społecznych. Główne nurty omawiane na zajęciach obejmują:
I. ujęcia immanentne
- tradycja formalistyczno-strukturalistyczno-semiologiczna
- tradycja fenomenologiczna (od R. Ingardena do estetyki recepcji)
II. dialogiczność i intertekstualność
III. poststrukturalizm, dekonstrukcja
IV. ujęcia kon-tekstualne (kulturowe)
Przedmiot ma na celu wprowadzenie do teorii teorii tekstów kultury i filozofii, jak również głównych nurtów współczesnej humanistyki, z szczególnym uwzględnieniem tradycji teorii literackich i ich wpływu na współcześnie obowiązujące dyskursy w sztuce i naukach społecznych.
E-Learning
W cyklu 2020/21_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2021/22_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2022/23_Z: E-Learning (pełny kurs) |
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
W cyklu 2023/24_Z: 4 pkt. ECTS
1 pkt. ECTS = 30 h - uczestnictwo w zajęciach
3 pkt. ECTS = 30 h - praca własna studenta - lektura zadanych tekstów, przygotowywanie prac pisemnych, kolokwia
| W cyklu 2021/22_Z: 2 pkt. ECTS
1 pkt. ECTS = 30 h - uczestnictwo w zajęciach
1 pkt. ECTS = 30 h - praca własna studenta - lektura zadanych tekstów, przygotowywanie prac pisemnych, kolokwia
|
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023/24_Z: | W cyklu 2019/20_Z: | W cyklu 2020/21_Z: | W cyklu 2022/23_Z: | W cyklu 2021/22_Z: |
Efekty kształcenia
Po zakończeniu kursu student/studentka:
- rozumie znaczenie innych dyscyplin z zakresu nauk o kulturze (antropologii, socjologii, filozofii), a także pokrewnych dyscyplin humanistycznych i społecznych (np. literaturoznawstwa, językoznawstwa, nauki o komunikacji społecznej i mediach, historii sztuki) dla kształtowania się i funkcjonowania kulturoznawstwa; zna wzajemne powiązania między tymi dyscyplinami.
- potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę do krytycznej analizy oraz interpretacji różnych wytworów i tekstów kultury, ich oddziaływania społecznego oraz miejsca w procesach historyczno-kulturowych.
- potrafi merytorycznie argumentować na rzecz określonego stanowiska, wykorzystując poglądy własne oraz innych autorów, rzetelnie je przedstawiając oraz oceniając podczas dyskusji w grupie.
- jest gotów do wykorzystania zdobytej wiedzy przy podejmowaniu istotnych kwestii społecznokulturowych oraz rozwiązywaniu teoretycznych i praktycznych problemów z nimi związanych.
Student przedstawia i rozpoznaje podstawowe teorie tekstów kultury.
Posługuje się współczesnymi dyskursami w humanistyce w analizie tekstów kultury.
Kreatywnie wykorzystuje poznaną filozofię i metodologię badań do własnej samodzielnej pracy naukowej.
Krytycznie analizuje istniejące teksty kultury w obszarze sztuki i literatury.
Opis ECTS - 2
udział w ćwiczeniach - 30 godz.
przygotowanie do ćwiczeń - 20 godz.
Kryteria oceniania
Metody poszukujące problemowe: klasyczna metoda problemowa i sytuacyjna, burza mózgów.
Metody poszukujące ćwiczeniowe - poprzez lekturę i interpretacje tekstów wybranych przedstawicieli nurtów i kierunków teorii humanistycznych metody poszukujące - dyskusja na temat zwrotów i przemian w historii idei w naukach humanistycznych
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność na zajęciach, aktywny w nich udział oraz zdanie kolokwium. Zaliczenie ćwiczeń jest również warunkiem wstępnym do zaliczenia egzaminu z wykładów.
ocena niedostateczna: niezaliczenie kolokwium
ocena dostateczna: student objaśnia podstawowe terminy z zakresu teorii i badań tekstów kultury
ocena dobra: student objaśnia podstawowe terminy z zakresu teorii i badań tekstów kultury, podaje przykłady zastosowań koncepcji teoretycznych wybranych tekstów kultury.
ocena bardzo dobra. student objaśnia podstawowe terminy z zakresu teorii i badań tekstów kultury, podaje przykłady zastosowań koncepcji teoretycznych wybranych tekstów kultury. Stosuje metodologie wybranych teorii tekstów kultury w samodzielnej pracy naukowej.
Literatura
Lektury obowiązkowe
I. ujęcia immanentne
- tradycja formalistyczno-strukturalistyczno-semiologiczna
- W. Szkłowski, Sztuka jako chwyt, w: Teoria badań literackich za granicą. Antologia, pod red. S. Skwarczyńskiej, Kraków 1986, t. 2, cz. 3 lub w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006.
- J. Mukařowský, Wśród znaków i struktur. Wybór szkiców, wybór, red. i słowo wstępne J. Sławiński, Warszawa 1970 [teksty: O strukturalizmie; Czas w filmie oraz Próba strukturalnej analizy fenomenu aktorstwa (Chaplin w „Światłach wielkiego miasta”)].
- R. Barthes, Podstawy semiologii, Kraków 2009.
- A. J. Greimas, Elementy gramatyki narracyjnej, „Pamiętnik Literacki” 1984, z. 4 lub w: Narratologia, red. M. Głowiński, Gdańsk 2004.
- tradycja fenomenologiczna (od R. Ingardena do estetyki recepcji)
- R. Ingarden, O dziele architektury, w: tegoż, Studia z estetyki, t. 2, Warszawa 1966.
- W. Iser, Apelatywna struktura tekstów. Nieokreśloność jako warunek oddziaływania prozy literackiej, "Pamiętnik Literacki" 1980, z. 1 lub w: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. 4, cz. 1, Kraków 1992. Ten sam tekst pt. Apelacyjna struktura tekstów. Niedookreślenie jako warunek oddziaływania prozy literackiej, w: Współczesna myśl literaturoznawcza w Republice Federalnej Niemiec. Antologia, wybór, oprac. i wstęp H. Orłowski, Warszawa 1986 lub w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006.
II. dialogiczność i intertekstualność
- M. Bachtin, Estetka twórczości słownej, oprac. i wstęp E. Czaplejewicz, Warszawa 1986, rozdz. IV: Problem tekstu w lingwistyce, filologii i innych naukach humanistycznych.
- J. Kristeva, Słowo, dialog i powieść, w: M. Bachin, Dialog – język – literatura, red. E. Czaplejewicz i E. Kasperski, Warszawa 1983.
III. poststrukturalizm, dekonstrukcja
- R. Barthes, Teoria tekstu, w: Współczesna teoria badań literackich za granicą. Antologia, oprac. H. Markiewicz, t. IV, cz. 2, Kraków 1992.
- H. White, Interpretacja tekstów, w: tegoż, Poetyka pisarstwa historycznego, red. E. Domańska i M. Wilczyński, Kraków 2000.
- P. de Man, Autobiografia jako od-twarzanie, „Pamiętnik Literacki” 1988, z. 2 lub w: Dekonstrukcja w badaniach literackich, red. R. Nycz, Gdańsk 2000.
IV. ujęcia kon-tekstualne (kulturowe)
- S. Fish, Czy na tych ćwiczeniach jest tekst?, w: tegoż, Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, pod red. A. Szahaja, Kraków 2002, wyd. 2: tamże, 2008.
- S. Greenblatt, Oddźwięk i zachwyt, w: Poetyka kulturowa. Pisma wybrane, red. i wstęp K. Kujawińska-Courtney, Kraków 2006.
- E. W. Said, Kultura i imperializm, Kraków 2009 [rozdz. 2, cz. III (Kulturowa integralność imperium; rozdz. 2, cz. IV (Imperium w akcji: „Aida” Verdiego)].
- E. Showalter, Przedstawiając Ofelię: kobiety, szaleństwo i zadania krytyki feministycznej, w: Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie - antologia szkiców, pod red. A. Nasiłowskiej, Warszawa 2001.
- E. Hobsbawm, Masowa produkcja tradycji: Europa, lata 1870-1914, w: Tradycja wynaleziona, red. E. Hobsbawm i T. Ranger, Kraków 2008.
|
W cyklu 2021/22_Z:
A. Burzyńska, M. P. Markowski, Teorie literatury XX wieku. Podręcznik, Kraków 2006. |
W cyklu 2022/23_Z:
WPROWADZENIE (03.10.2022) Wprowadzenie, w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006. 1. FORMALIZM ROSYJSKI (10.10.2022) - W. Szkłowski, Sztuka jako chwyt, w: Teoria badań literackich za granicą. Antologia, pod red. S. Skwarczyńskiej, Kraków 1986, t. 2, cz. 3 lub w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006. - L. Wygotski, Lekki oddech [w:] Idem, Psychologia sztuki, przeł. M. Zagórska, Kraków 1980 (oraz opowiadanie Lekki oddech Iwana Bunina). 2. PSYCHOANALIZA (17.10.2022) - S. Freud, Objaśnianie marzeń sennych w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006. - M. Bonaparte Psychoanalityczna interpretacja opowiadania „Berenice" Edgara Allana Poe, przekł. T. Rybowski, w: Sztuka interpretacji, wybór i oprać. H. Markiewicz, t. 1, Wrocław 1971 (oraz opowiadanie Berenice E. A. Poego). 3. STRUKTURALIZM (24.10.2022) J. Mukařowský, Wśród znaków i struktur. Wybór szkiców, wybór, red. i słowo wstępne J. Sławiński, Warszawa 1970 [fragmenty: O strukturalizmie; Czas w filmie oraz Próba strukturalnej analizy fenomenu aktorstwa (Chaplin w „Światłach wielkiego miasta”)]; M. Głowiński, Wirtualny odbiorca w strukturze utworu poetyckiego [w:] idem, Style odbioru. Szkice o komunikacji literackiej, Kraków 1997; J. Sławiński, Co nam zostało ze strukturalizmu? „Teksty Drugie” 2001 nr 5. 4. SEMIOTYKA (7.11.2022) J.M. Łotman, Problem znaczenia w tekście artystycznym w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006. 5. FENOMENOLOGIA (14.11.2022) - W. Iser, Apelacyjna struktura tekstów. Niedookreślenie jako warunek oddziaływania prozy literackiej, w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006. 6. BACHTIN (21.11.2022) - M. Bachtin, Słowo w poezji i słowo w powieści w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006. 7. HERMENEUTYKA (28.11.2022) Gadamer, Wiersz i rozmowa w: Idem, Poetica. Wybrane eseje, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 2011. 8. POSTSTRUKTURALIZM (5.12.2022) - R. Barthes, Śmierć autora, przeł. M. P. Markowski, „Teksty Drugie” nr 1/ 2 1999; - A. Zawadzki, Autor. Podmiot literacki [w:] Kulturowa teoria literatury. Główne pojęcia i problemy, red. M. P. Markowski, R. Nycz, Kraków 2006; - M. Foucault, Kim jest autor? [w:] idem, Szaleństwo i literatura, tłum. M. P. Markowski, Warszawa 1999. - A. Burzyńska, Pomiędzy strukturalizmem a poststrukturalizmem: przypadek Rolanda Barthes’a, „Ruch Literacki” 2001, z. 4. 9. DEKONSTRUKCJA (12.12.2021) - A. Burzyńska, Dekonstrukcja i interpretacja, Kraków 2001 (fragmenty). - J. Derrida, Przed prawem w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006. - S. Fish, Czy na tych ćwiczeniach jest tekst?, w: idem, Interpretacja, retoryka, polityka. Eseje wybrane, pod red. A. Szahaja, Kraków 2002, wyd. 2. 10. FEMINIZM (19.12.2021) - E. Showalter, Przedstawiając Ofelię: kobiety, szaleństwo i zadania krytyki feministycznej, w: Ciało i tekst. Feminizm w literaturoznawstwie - antologia szkiców, pod red. A. Nasiłowskiej, Warszawa 2001. - E. Showalter, Krytyka feministyczna na rozdrożach, „Teksty Drugie” nr 4/5/6 1993. 11. GENDER I QUEER (09.01.2023) - I. Iwasiów, Gender dla średnio zaawansowanych. Wykłady szczecińskie, Warszawa 2004 (fragmenty). 12. BADANIA KULTUROWE (16.01.2023) P. Bourdieu, Dystynkcja (wstęp) w: Teorie literatury XX wieku. Antologia, pod red. A. Burzyńskiej i M. P. Markowskiego, Kraków 2006. 13. POSTKOLONIALIZM (23.01.2023) - E. Said, Kultura i imperializm, Kraków 2009 (fragmenty); E. Said, Jane Austen i Imperium [w:] Sztuka interpretacji w ostatnim półwieczu, red. H. Markiewicz, T. Walas, Kraków 2011. 14. KOLOKWIUM KOŃCZĄCE SEMESTR (30.01.2023) lub zajęcia uzupełniające „Panny z wilka” Jarosława Iwaszkiewicza, red. I. Iwasiów, J. Madejski (wybrane artykuły oraz opowiadanie Panny z wilka J. Iwaszkiewicza). |
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: