Wstęp do nauki o literaturze WH-FW-I-1-WstNauLit
Propedeutyka nauki o literaturze. Przygotowanie do ćwiczeń i wykładów z historii i teorii literatury. Obejmuje następujące kręgi problemowe:
1. Istota literackości. Sporne kwestie w ujęciu genezy sztuki literackiej i sposobów jej badania – natchnienie a rzemiosło, mimesis a ekspresja, poznanie rzeczywistości zewnętrznej a poznanie duchowe, subiektywizm i obiektywizm, świadomość i nieświadomość jako źródło sztuki. Zagadnienie genezy dzieła literackiego.
2. Wstęp do ogólnej metodologii nauk. Nauki dedukcyjne.
3. Nauki empiryczne (indukcyjne, doświadczalne). Nauka o literaturze wśród innych nauk. Podział nauk o literaturze.
4. Język a dzieło literackie – odrębność języka literackiego na tle języka ogólnego, mowa poetycka jako pierwotny język człowieka, zagadnienie metafory, mowa poetycka jako wyzwolenie i jako zniewolenie, język poetycki a zagadnienie subiektywności i obiektywności, środki semantyczne i niesemantyczne w mowie poetyckiej, tekst literacki jako uczestnik wielkiej rozmowy w tradycji, tekst literacki jako struktura polifoniczna i dialogiczna (Bachtin).
5. Sporne kwestie w ujęciu stosunku dzieła literackiego do rzeczywistości – między prawdą a zmyśleniem, mimesis, fikcjonalność, "świat przedstawiony" – ujęcie Platona, Arystotelesa, ujęcie fenomenologiczne, strukturalistyczne i dekonstrukcjonistyczne.
6. Odbiór dzieła literackiego. Rozumienie, odczuwanie, interpretacja, gra, współudział, dekonstrukcja.
7. Zagadnienie interpretacji. "Interpretacja obiektywna" a "interpretacja subiektywna", wielość interpretacji, możliwość i niemożliwość interpretacji. Otwartość dzieła.
8. Zagadnienie języka badawczego. Zmiany w rozumieniu podstawowych kategorii w badaniach nad literaturą na przełomie XX i XXI wieku: Podmiot, dyskurs, wiedza-władza, tekst.
|
W cyklu 2024/25_Z:
1. Istota literackości. Sporne kwestie w ujęciu genezy sztuki literackiej i sposobów jej badania – natchnienie a rzemiosło, mimesis a ekspresja, poznanie rzeczywistości zewnętrznej a poznanie duchowe, subiektywizm i obiektywizm, świadomość i nieświadomość jako źródło sztuki. Zagadnienie genezy dzieła literackiego. 2. Wstęp do ogólnej metodologii nauk. Nauki dedukcyjne. 3. Nauki empiryczne (indukcyjne, doświadczalne). Nauka o literaturze wśród innych nauk. Podział nauk o literaturze. 4. Język a dzieło literackie – odrębność języka literackiego na tle języka ogólnego, mowa poetycka jako pierwotny język człowieka, zagadnienie metafory, mowa poetycka jako wyzwolenie i jako zniewolenie, język poetycki a zagadnienie subiektywności i obiektywności, środki semantyczne i niesemantyczne w mowie poetyckiej, tekst literacki jako uczestnik wielkiej rozmowy w tradycji, tekst literacki jako struktura polifoniczna i dialogiczna (Bachtin). 5. Sporne kwestie w ujęciu stosunku dzieła literackiego do rzeczywistości – między prawdą a zmyśleniem, mimesis, fikcjonalność, "świat przedstawiony" – ujęcie Platona, Arystotelesa, ujęcie fenomenologiczne, strukturalistyczne i dekonstrukcjonistyczne. 6. Odbiór dzieła literackiego. Rozumienie, odczuwanie, interpretacja, gra, współudział, dekonstrukcja. 7. Zagadnienie interpretacji. "Interpretacja obiektywna" a "interpretacja subiektywna", wielość interpretacji, możliwość i niemożliwość interpretacji. Otwartość dzieła. 8. Zagadnienie języka badawczego. Zmiany w rozumieniu podstawowych kategorii w badaniach nad literaturą na przełomie XX i XXI wieku: Podmiot, dyskurs, wiedza-władza, tekst. |
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
FW1_W02; FW1_W03; FW1_U03; FW1_K03.
Wiedza:
FW1_W01: zna podstawową metodologię, terminologię i teorie
wykorzystywane w badaniach literaturoznawczych;
FW1_W03: zna współczesne metody analizy i interpretacji dzieła
literackiego.
Umiejętności:
FW1_U03: formułować, precyzować i opracowywać problemy
badawcze, samodzielnie dokonuje wyboru stosownych
metod, uzasadnić dobór problemu i metod badawczych,
posługując się przy tym poprawną terminologią naukową;
Kompetencje społeczne:
FW1_K03: rozpoznawania i rozstrzygania dylematów naukowych i
etycznych związanych z wykonywaniem pracy filologa
zarówno w pracy indywidualnej, jak i zespołowej.
Kryteria oceniania
METODY OCENIANIA:
Wykład kończy się oceną w semestrze zimowym egzaminem w formie pisemnej). Egzamin będzie prowadzony na podstawie lektur obowiązkowych i treści podanych podczas wykładu.
KRYTERIA OCENIANIA
Wiedza:
Na ocenę 5 (bardzo dobry): pogłębiona znajomość lektur obowiązkowych i treści podawanych podczas wykładów; lektura indywidualnie wybranych dwóch-trzech tekstów, udostępnionych w bazach www. i w bibliotekach.
Na ocenę 4,5/ 4 (dobry plus/ dobry): dobra znajomość problemów literaturoznawczych z lektur obowiązkowych i wykładów wraz z pełną poprawnością rozumienia głównych tez teoretycznych.
Na ocenę 3,5/ 3 (dostateczny plus/ dostateczny): hasłowa znajomość treści wykładu i lektur obowiązkowych, z ograniczoną umiejętnością merytorycznie poprawnego ich zreferowania.
Na ocenę 2 (niedostateczny): brak znajomości zagadnień omówionych na wykładach; brak znajomości lektur obowiązkowych; błędy rzeczowe; nieumiejętność poprawnego zreferowania treści w mowie lub piśmie.
Umiejętności:
Na ocenę 5 (bardzo dobry): umiejętność uargumentowania własnego stanowiska; samodzielność (oryginalność) w ujęciu tematów egzaminacyjnych; dyskusja (czy polemika) z problemami; umiejętność formowania w pełni poprawnej wypowiedzi pisemnej i ustnej.
Na ocenę 4,5/ 4 (dobry plus/ dobry): umiejętność poprawnego omówienia lektur obowiązkowych i treści wykładu; nieliczne uchybienia językowe.
Na ocenę 3,5/ 3 (dostateczny plus/ dostateczny): hasłowa znajomość treści podawanych podczas wykładu i treści lektur obowiązkowych; referowanie tychże treści bez umiejętności ich wyjaśnienia; względna poprawność językowa pisemnej pracy egzaminacyjnej lub wypowiedzi ustnej; słaba znajomość tytułów i nazwisk autorów polskich i obcych; błędy językowe.
Na ocenę 2 (niedostateczny): brak umiejętności pisemnego (lub ustnego) zreferowania głównych problemów podanych podczas wykładu; nieznajomość lektur obowiązkowych; brak umiejętności posługiwania się komunikatywnym językiem polskim; liczne błędy językowe.
Literatura
Książki pomocnicze:
- Kazimierz Ajdukiewicz, Logika pragmatyczna, Warszawa 1974
Część trzecia - Metodologiczne typy nauk
Rozdział I. Podział nauk na nauki dedukcyjne i nauki indukcyjne (173-180)
Rozdział II. Nauki dedukcyjne (paragrafy 53-56) (181-191)
Rozdział III. Nauki indukcyjne (A. Baza empiryczna) (218-231)
- Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław 2000
- Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 1990 [lub inne wydanie]
- Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 1977 [lub inne wydanie]
- Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 1991
- Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka i M. Puchalska, Wrocław 1992
- René Wellek, Pojęcia i problemy nauki o literaturze, wyb. i przedm. H. Markiewicz, Warszawa 1979
- Ryszard Handke, O czytaniu. Krótki zarys wiedzy i dziele literackim i jego lekturze, Warszawa 1984;
- Maria Renata Mayenowa, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, wyd. 2 uzup.: Wrocław 1979
- Władysław Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć. Sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne, Warszawa 1976
- Elżbieta Sarnowska-Temeriusz, Przeszłość poetyki. Od Platona do Giambattisty Vica, Warszawa 1995 [lub starsze opracowanie tej problematyki] [tejże:] Zarys dziejów poetyki. Od starożytności do końca XVII w., Warszawa 1985
- Zygmunt Łempicki, Renesans, oświecenie, romantyzm [w:] tegoż, Wybór pism, t. I, Warszawa 1966
- Stefania Skwarczyńska, Kierunki w badaniach literackich. Od romantyzmu do połowy XX wieku, Warszawa 1984
- Stefania Skwarczyńska, [Rozprawy wstępne do:] Teoria badań literackich za granicą, red. S. Skwarczyńska, Kraków 1965-
- Zofia Mitosek, Teorie badań literackich, Warszawa 1998;
- Jonathan Culler, Teoria literatury. Bardzo krótkie wprowadzenie, przeł. Maria Bassaj, "Prószyński i S-ka", Warszawa 1998.
- Teorie literatury XX wieku, red. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, [dwa tomy:] Antologia. Podręcznik, "Znak", Kraków 2006;
- Antoine Compagnon, Demon teorii. Literatura a zdrowy rozsądek, przeł. Tomasz Stróżyński, słowo/obraz, terytoria, Gdańsk 2010,
- Wiek teorii [dwa tomy:] Antologia 1, Antologia 2, red. Danuta Ulicka, Wydawnictwo UW, Warszawa 2020.
Metody i kryteria oceniania:
Wykład kończy się egzaminem w formie pisemnej. W szczególnych przypadkach, na życzenie studenta może być zastąpiony egzaminem ustnym. Egzamin będzie prowadzony na podstawie lektur obowiązkowych i treści podanych podczas wykładu.
|
W cyklu 2024/25_Z:
Książki pomocnicze: - Kazimierz Ajdukiewicz, Logika pragmatyczna, Warszawa 1974 Część trzecia - Metodologiczne typy nauk Rozdział I. Podział nauk na nauki dedukcyjne i nauki indukcyjne (173-180) Rozdział II. Nauki dedukcyjne (paragrafy 53-56) (181-191) Rozdział III. Nauki indukcyjne (A. Baza empiryczna) (218-231) - Słownik terminów literackich, red. M. Głowiński, T. Kostkiewiczowa, A. Okopień-Sławińska, J. Sławiński, Wrocław 2000 - Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Wrocław 1990 [lub inne wydanie] - Słownik literatury polskiego oświecenia, red. T. Kostkiewiczowa, Wrocław 1977 [lub inne wydanie] - Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J. Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 1991 - Słownik literatury polskiej XX wieku, red. A. Brodzka i M. Puchalska, Wrocław 1992 - René Wellek, Pojęcia i problemy nauki o literaturze, wyb. i przedm. H. Markiewicz, Warszawa 1979 - Ryszard Handke, O czytaniu. Krótki zarys wiedzy i dziele literackim i jego lekturze, Warszawa 1984; - Maria Renata Mayenowa, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, wyd. 2 uzup.: Wrocław 1979 - Władysław Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć. Sztuka, piękno, forma, twórczość, odtwórczość, przeżycie estetyczne, Warszawa 1976 - Elżbieta Sarnowska-Temeriusz, Przeszłość poetyki. Od Platona do Giambattisty Vica, Warszawa 1995 [lub starsze opracowanie tej problematyki] [tejże:] Zarys dziejów poetyki. Od starożytności do końca XVII w., Warszawa 1985 - Zygmunt Łempicki, Renesans, oświecenie, romantyzm [w:] tegoż, Wybór pism, t. I, Warszawa 1966 - Stefania Skwarczyńska, Kierunki w badaniach literackich. Od romantyzmu do połowy XX wieku, Warszawa 1984 - Stefania Skwarczyńska, [Rozprawy wstępne do:] Teoria badań literackich za granicą, red. S. Skwarczyńska, Kraków 1965- - Zofia Mitosek, Teorie badań literackich, Warszawa 1998; - Jonathan Culler, Teoria literatury. Bardzo krótkie wprowadzenie, przeł. Maria Bassaj, "Prószyński i S-ka", Warszawa 1998. - Teorie literatury XX wieku, red. Anna Burzyńska, Michał Paweł Markowski, [dwa tomy:] Antologia. Podręcznik, "Znak", Kraków 2006; - Antoine Compagnon, Demon teorii. Literatura a zdrowy rozsądek, przeł. Tomasz Stróżyński, słowo/obraz, terytoria, Gdańsk 2010, - Wiek teorii [dwa tomy:] Antologia 1, Antologia 2, red. Danuta Ulicka, Wydawnictwo UW, Warszawa 2020. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: