Historia filozofii WH-FPZ-I-2-HisFiloz

https://teams.microsoft.com/l/team/19%3azYSVumrgvrtkSk4lGz0RkPpA2SayNie6t5Y0IVoD5mA1%40thread.tacv2/conversations?groupId=60ce8278-d186-4546-921e-16fcf004a4c5&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3

Wykłady w tym semestrze stanowią kontynuację wykładów poprzedniego semestru. Obejmują filozofie nowożytną i współczesną. Problematyka koncentruje się głównie wokół tematów epistemologicznych i ontologicznych, a także społeczno-polityczne (studenci na pierwszym roku mieli odrębne zajęcia z etyki, dlatego zagadnienia etyczne są poruszane w mniejszym stopniu niż inne). Filozofia tego okresu będzie przedstawiana w formie problemowym (omawiane będą najważniejsze problemy filozoficzne tej epoki), a także osobowym (przedstawieni będą najważniejsi filozofowie tej epoki).

W cyklu 2021/22_L:

Tematyka zajęć:
1. Wprowadzenie ogólne do filozofii nowożytnej.
1.1 Zagadnienie źródeł poznania. Psychologiczna i epistemologiczna wersja zagadnienia. Aprioryzm i empiryzm (skrajny i umiarkowany). Spór empiryzmu i aprioryzmu o charakter twierdzeń matematyki. Konwencjonalizm. Aprioryzm umiarkowany Kanta. Poznanie aprioryczne według fenomenologów. Racjonalizm i irracjonalizm.
1.2 Zagadnienie granic poznania. Dwa rozumienia transcendencji. Zagadnienie immanentnych granic poznania. Epistemologiczny idealizm immanentny (Berkeley, Hume). Epistemologiczny realizm immanentny. Epistemologiczny idealizm transcendentalny. Idealizm transcendentalny Kanta. Realizm. Pozytywizm. Neopozytywizm.
1.3 Zagadnienia metafizyczne. Zagadnienie przedmiotów idealnych. Spór o uniwersalia. Współczesna wersja sporu o uniwersalia. Idealizm subiektywny. Idealizm obiektywny. Dialektyka Hegla. Dialektyka Hegla i dialektyka Marksa. Metafizyczny realizm. Realizm naiwny i krytyczny.
2. Wybrani przedstawiciele filozofii nowożytnej.
2.1 Kartezjusz. Metoda Kartezjusza. Kryterium prawdy. Poznanie Boga i świata. Teoria poznania. Filozofia przyrody. Antropologia. Zagadnienie wolności. Następcy Kartezjusza. Melabranche. Okazjonalizm i ontologizm Melabrache’a. Spinoza. Racjonalizm i panteizm Spinozy. Tożsamość bytu duchowego i cielesnego. Antropologia i etyka Spinozy.
2.2 Franciszek Bacon. Nowa metoda Bacona.
2.3 Galileusz. Metoda naukowa Galileusza.
2.4 Tomasz Hobbes. Materializm i sensualizm. Determinizm. Naturalistyczna teoria społeczeństwa.
2.5 Edward Herbert z Cherbury i koncepcja religii naturalnej.
2.6 John Locke i empiryzm. Nauka o powstawaniu pojęć. Teoria idei Locke’a. Filozofia polityczna Locke’a.
2.7 Anthony Ashley Cooper i koncepcja moralności naturalnej.
2.8 Kant. Krytycyzm Kanta. Krytyka czystego rozumu. Krytyka praktycznego rozumu. Filozofia prawa. Filozofia religii. Fryderyk Henryk Jacobi jako krytyk Kanta.
2.9 Idealizm niemiecki. Fichte. Czysty podmiotowy idealizm Fichtego. Hegel. Przedmiot i ogólne zasady filozofii Hegla. Dialektyka Hegla. Logika. Filozofia przyrody. Filozofia ducha. Heglowska filozofia prawa i państwa.
2.10 Jan Fryderyk Herbart i krytyka idealizmu. Realizm Herbarta.
3. Nowożytna filozofia społeczno-gospodarcza.
3.1 Filozofia społeczna merkantylizmu.
3.2 Filozofia społeczno-gospodarcza fizjokratów.
3.3 Filozofia społeczno-gospodarcza Adama Smitha. Koncepcja „homo oeconomicus”.
4. Elementy filozofii współczesnej.
4.1 Zagadnienie bezpośredniości i pośredniości poznania. Teoria poznania bezpośredniego w fenomenologii. Kartezjańska idea wątpienia metodologicznego i redukcja transcendentalna Husserla.
4.2 Krytyka idei bezpośredniego poznania, kartezjańskiego wątpienia i fenomenologicznej redukcji w filozofii współczesnej. Teoria poznania pośredniego Peircea’a. Teoria znaku. Krytyka idei epoche (bezzałożeniowości poznania). Pragmatyzm Peircea’a. Filozofia form symbolicznych Cassirera.
4.3. Hermeneutyka. Friedrich Schleiermacher. Johan Gustaw Droysen. Wilhelm Dilthey. Gadamer. Realistyczna hermeneutyka Bettie’go.
4.4 Realizm poznawczy Konrada Lorenza.
4.5 Fenomenologiczna filozofia wartości Schelera i Hartmanna.
5. Egzystencjalizm.
5.1 Kierkegard. Zasadniczy problem egzystencjalny Kierkegarda. Paradoks sokratejski i rozwiązanie Kierkegarda. Sceptycyzm i wiara.
5.2 Nietzsche.
5.3 Egzystencjalizm współczesny. Heideger. Sartre.

E-Learning

W cyklu 2021/22_L:

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

W cyklu 2022/23_L:

E-Learning (pełny kurs)

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych

nie dotyczy

Opis nakładu pracy studenta w ECTS

Punkty ECTS: 15 godz. - wykład - 1 punkt 15 godz. - przygotowanie do egzaminu i opracowanie lektur - 1 punkt

Poziom przedmiotu

podstawowy

Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się

FP1_W06 FP_U10 Fp_K04

Typ przedmiotu

obowiązkowy

Wymagania wstępne

brak

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2022/23_L:

Magdalena Bober-Jankowska
Kazimierz Pawłowski
Joanna Zajkowska

W cyklu 2021/22_L:

Magdalena Bober-Jankowska
Magdalena Partyka
Kazimierz Pawłowski
Joanna Zajkowska

W cyklu 2023/24_L:

Kazimierz Pawłowski
Joanna Zajkowska

Efekty kształcenia

FP1_W06
Zna główne osiągnięcia myśli filozoficznej, rozumie ich kontekst historyczny, zna podstawową terminologię z zakresu historii filozofii, rozumie wpływ idei filozoficznych na rozwój humanistyki.
FP_U10
Potrafi posługiwać się podstawowymi terminami i narzędziami badawczymi z zakresu filozofii i wykorzystać tę umiejętność w pogłębianiu wiedzy o literaturze i języku.
FP_K04
Jest gotów do aktywnego i świadomego uczestnictwa w bieżącym życiu literackim i kulturalnym oraz do działań na rzecz popularyzacji wiedzy o literaturze i kulturze polskiej, uwzględniając aspekty filozoficzne.

Kryteria oceniania

Zajęcia w semestrze kończą się egzaminem. Egzamin ma charakter pisemny. Przykładowe pytania będą podane odpowiednio wcześniej. W trakcie egzaminu można korzystać z notatek z wykładów. Każdy student otrzyma kartkę z tematami. Na ocenę ma wpływ merytoryczny poziom odpowiedzi i ilość podjętych pytań-tematów. Szczegóły bedą podane w teście.

Praktyki zawodowe

Brak

Literatura

Lektura obowiązkowa (zalecana):
K. Pawłowski: skrypt do wykładu w wersji elektronicznej
W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, wyd. dowolne

Lektura dodatkowa:
K. Ajdukiewicz, Zagadnienia i kierunki filozofii, Warszawa 2003
R.H. Popkin, Filozofia, Poznań 1994
D. Collinson, Pięćdziesięciu wielkich filozofów, Poznań 1997
Z. Kuderowicz red., Filozofia XX wieku, Warszawa 2002
A. Miś, Filozofia współczesna, Warszawa 2003

W cyklu 2021/22_L:

K. Pawłowski: skryptdo wykładów w wersji elektronicznej (zamieszczany w częściach w postaci plików na platformie Moodle)

Literatura pomocnicza do wykładu:
K. Ajdukiewicz, Zagadnienia i kierunki filozofii, Warszawa 2003
W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, wyd. dowolne
R.H. Popkin, Filozofia, Poznań 1994
D. Collinson, Pięćdziesięciu wielkich filozofów, Poznań 1997
Z. Kuderowicz red., Filozofia XX wieku, Warszawa 2002
A. Miś, Filozofia współczesna, Warszawa 2003

W cyklu 2022/23_L:

K. Pawłowski: skrypt do wykładu w wersji elektronicznej
W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, wyd. dowolne

W cyklu 2023/24_L:

K. Pawłowski: skrypt do wykładu w wersji elektronicznej
W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, wyd. dowolne

Uwagi

W cyklu 2022/23_L:

Uwagi będą przekazywane na zajęciach.

W cyklu 2023/24_L:

Uwagi będą przekazywane na zajęciach.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu WH-FPZ-I-2-HisFiloz w USOSweb