Historia literatury polskiej-literatura dawna -wykład WH-FPZ-I-1-HLP-LitDa
Celem wykładu jest przedstawienie historii piśmiennictwa na ziemiach Rzeczypospolitej od X do końca XVII wieku. W trakcie zajęć studenci zapoznają się z najważniejszymi zjawiskami literackimi i kulturowymi omawianych okresów, poznają rozwój podstawowych form gatunkowych oraz sylwetki wybranych twórców. Celem wykładu jest ponadto wskazanie swoistości i różnorodności dawnej kultury, a także potencjalnych możliwości jej badania.
Każdy wykład zogniskowany jest wokół problemów konkretnej formy piśmiennictwa lub problemu natury kulturowej - na tej kanwie budowana jest historia rozwoju gatunków, estetyki, postaci twórców i wreszcie obraz dawnej kultury jako spójnej a zarazem niejednorodnej całości. Wykład nie omija zagadnień związanych z filozofią, historią czy kulturą materialną dawnej Rzeczypospolitej, stąd obecność takich zagadnień jak retoryka, alegoryzm, klasycyzm, neoplatonizm, sarmatyzm, konceptyzm, humanizm (chrześcijański), konceptyzm i in. Jednym z ważnych elementów wykładu jest zapoznanie słuchaczy z zagadnieniem problematycznej konieczności rekonstruowania dawnego piśmiennictwa, a także wskazanie możliwości i trudności stojących przed współczesnym badaczem dawnej literatury.
Dyscyplina naukowa, do której odnoszą się efekty uczenia się
E-Learning
W cyklu 2020/21_L: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2019/20_L: E-Learning (pełny kurs) |
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2020/21_L: | W cyklu 2019/20_L: |
Efekty kształcenia
wiedza
Student zna kryteria periodyzacji literatury polskiej w okresie staropolskim, zna kanoniczne średniowieczne, renesansowe i barokowe dzieła literackie, zna i rozpoznaje główne kierunki ich analizy i interpretacji, rozumie konteksty kulturowe omawianych dzieł, zna dorobek krytyczny im poświęcony.
umiejętności
Student potrafi posługiwać się podstawowymi terminami genologicznymi i innymi odnoszącymi się do omawianych zjawisk a także narzędziami badawczymi z zakresu literaturoznawstwa. Samodzielnie referuje literaturę przedmiotu,
merytorycznie argumentuje i formułuje wnioski, potrafi przeprowadzić analizę i interpretację dzieła staropolskiego, wykorzystując wiedzę teoretyczną zdobytą na zajęciach i podczas własnej pracy. Posiada podstawowe umiejętności w zakresie formułowania problemów badawczych, doboru metod i narzędzi badawczych.
kompetencje
Student jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy na temat literatury staropolskiej i sposobów jej badania, jest otwarty na konfrontowanie tej wiedzy z najnowszymi ustaleniami. Ma świadomość, jak ważne jest zasięganie opinii ekspertów, a także ciągłego podnoszenia jej poziomu własnych kompetencji.
Kryteria oceniania
Ocenę bardzo dobrą otrzymuje student który:
-bardzo dobrze charakteryzuje poszczególne epoki okresu staropolskiego,
rozpoznaje najważniejszych autorów epok dawnych oraz
zna zasady analizy i interpretacji kontekstów kulturowych dzieł literatury dawnej.
Bardzo dobrze analizuje teksty literackie, wyprowadza wnioski na podstawie twierdzeń (przyporządkowanie stylu i epoki) oraz referuje literaturę przedmiotu, merytorycznie argumentuje i formułuje wnioski.
Ma bardzo dobrą świadomość posiadanej wiedzy o kulturze i literaturze staropolskiej.
Ocenę dobrą otrzymuje Student, który:
dobrze charakteryzuje poszczególne epoki okresu staropolskiego,
rozpoznaje najważniejszych autorów epok dawnych oraz
zna zasady analizy i interpretacji kontekstów kulturowych dzieł literatury dawnej.
-Potrafi dobrze analizować teksty literackie, wyprowadzać wnioski na podstawie twierdzeń (przyporządkowanie stylu i epoki) oraz referować literaturę przedmiotu, merytorycznie argumentując i formułując wnioski.
Ma dobrą świadomość posiadanej wiedzy o kulturze i literaturze staropolskiej.
Dostateczną ocenę otrzymuje Student, który:
W stopniu dostatecznym ccharakteryzuje poszczególne epoki okresu staropolskiego,
rozpoznaje najważniejszych autorów epok dawnych oraz
zna zasady analizy i interpretacji kontekstów kulturowych dzieł literatury dawnej.
-Nie potrafi biegle i trafnie analizować tekstów literackich, wyprowadzać wniosków na podstawie twierdzeń (przyporządkowanie stylu i epoki) oraz referować literatury przedmiotu, merytorycznie argumentując i formułując wnioski, ale czyni to w stopniu dostatecznym.
Ma dostateczną świadomość posiadanej wiedzy o kulturze i literaturze staropolskiej.
Wykład kończy się egzaminem ustnym.
Literatura
Arystoteles, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka. przeł. H. Podbielski, Warszawa 2004.
T. Michałowska, Średniowiecze, Warszawa 1995.
J. Ziomek, Renesans, Warszawa 1973 i wyd. nast.
Cz. Hernas, Barok, Warszawa 1973 i wyd. nast.
Słownik literatury staropolskiej, red. T. Michałowska, Warszawa 1990
Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, oprac. W. Wydra, W. R. Rzepka, Wrocław 1984.
"By czas nie zaćmił i niepamięć". Wybór kronik średniowiecznych, oprac. A. Jelicz. Warszawa 1979.
Toć jest dziwne a nowe. Antologia literatury polskiego średniowiecza. Oprac. A. Jelicz. Warszawa 1987.
Poeci polskiego baroku. Oprac. J. Sokołowska i K. Żukowska, t. 1-2. Warszawa 1965.
Proza polska wczesnego renesansu 1510-1550. Oprac. J. Krzyżanowski. Warszawa 1954.
• Modlitwy księżnej Gertrudy, gertruda.eu (modlitwy: 1, 15, 49)
• Anonim zwany Gallem, Kronika polska (księga 1; księga 3: List, Skrót, części 23-26).
• W. Kadłubek, Kronika polska (Prolog; księga 1, cz.1-16, ; księga 2, cz.19-20).
• Pieśni: Bogurodzica, Krystus z martwych wstał je, Wstał z martwych Król nasz, Syn Boży.
• Władysław Z Gielniowa, Anna niewiasta niepłodna, Już się anjeli wiesielą.
• Frowinus, Antigameratus, (rozdz. XI);
• Słota, Wiersz o chlebowym stole
• Złota legenda (Leganda o św. Julianie); skan załączam
• Dekalog wierszowany (inc. „Toć Bog przykazał wiedzieć:”)
• Kazania świętokrzyskie (kaz. na dzień św. Katarzyny; kaz. na dzień św. Mikołaja).
• Jan z Ludziska, Mowa o pochwale sztuki krasomówczej
• K. Janicki, Elegia o sobie samym do potomności
• J. Dantyszek, Życie Jana Dantyszka
• Historyja o Magielonie,
https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/533971/edition/453842/content (s. 1-34, 63-77)
• Rozmowy, które miał król Salomon mądry z Marchołtem grubym a sprosnym, https://literat.ug.edu.pl/march/rozmowy.htm (Fragment I)
• A. Frycz Modrzewski, Łaski, czyli pierwsza mowa o karze za mężobójstwo, http://staropolska.pl/renesans/a_f_modrzewski/laski.html
• M. Rej, Figliki (Kazanie w wielki piątek, Baba co pierdziała u krzcin, Jutrznia na rezurekcyją), https://pl.wikisource.org/wiki/%E2%80%9EFigliki%E2%80%9C_wydanie_z_r._1574
• M. Rej, Żywot człowieka poczciwego (księga I i II)
• J. Smolik, (fraszki: VI 1-3, 17, 46, 50, 57, 90)
• J. Kochanowski, Fraszki (Do gościa, Na swoje księgi, iDo Chmury, Na matematyka, Na Barbarę, Do fraszek [„Fraszki nieprzepłacone...], Na dom w Czarnolesie, Marcinowa powieść, O fisie)
• J. Kochanowski, Satyr
• J. Kochanowski, Muza
• J. Kochanowski, Dryas Zamchana, Pan Zamchanus, http://neolatina.bj.uj.edu.pl/neolatina/tslate/show/id/1099.html#11297
• S. Szymonowic, Sielanki (Pastuszy, Wesele, Kosarze, Żeńcy)
• Ł. Górnicki, Dworzanin polski (księga 1 i 4)
• Mikołaj Kochanowski, Rotuły (II, VI, VII)
• P. Skarga, Żywoty świętych (Żywot św. Juliany) – załączam skan
• M. Sęp Szarzyński (sonety, pieśni, Pannie Jadwidze Tarłównie..., erotyki: 3 Frasunek, 8 Do Kasie [Jako lód taje...])
• S. Grabowiecki, Setnik rymów duchownych (z setnika pierwszego: VII, XVIII, XXV; z setnika wtórego: CVI, CXXCLXVI)
• K. Miaskowski, Zbiór rytmów (Na śklenicę malowaną, Na okna, Waleta włoszczonowska, Elegia pokutna do Pana i Boga..., Historyja męki Pańskiej...)
• S. Grochowski, Wirydarz abo kwiatki rymów duchownych, (części [1]-[3], [7]-[9])
• H. Morsztyn, Światowa rozkosz, (Ochmistrz, panny 1-6, Vanitas..., Non licet..., Czas, Nadzieja, Złoto)
• J.A. Morsztyn, Lutnia (księga pierwsza, utwory: 1-23; księga wtóra, utwory: 167-177)
• J.A. Morsztyn, Pokuta w kwartanie
• S.H. Lubomirski, Poezje postu świętego
• S.H. Lubomirski, Rozmowy Artaksesa i Ewandra, (rozmowy: 1, 3, 12)
• W. Potocki, Pieśń albo tren od wiosny, Pieśń albo tren od lata, Pieśń albo tren od jesieni, Pieśń albo tren od zimy – załączam skan
• J. Baka, Uwagi różne rzeczy ostatecznych
• J. Baka, Uwagi śmierci niechybnej
Edycje niektórych dzieł znajdą Państwo tutaj: https://ibl.waw.pl/pl/nauka-i-badania/publikacje/biblioteka-pisarzy-staropolskich
Teksty średniowieczne, także te rzadsze: https://ijp.pan.pl/wp-content/uploads/2018/10/Piesni.pdf
Sporą bazę utworów zawierają serwisy staropolska.pl oraz https://literat.ug.edu.pl/
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: