Gramatyka opisowa języka polskiego-cz.I WH-FPZ-I-1-GraOpJP1
Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami oraz metodami opisu systemu językowego współczesnej polszczyzny w aspekcie:
-fonetycznym i fonologicznym,
-morfologicznym.
Program ćwiczeń obejmuje przegląd podstawowych problemów z zakresu fonetyki i fonologii oraz morfologii współczesnego języka polskiego. Student powinien opanować umiejętność analizy fonetycznej, fonologicznej i morfologicznej tekstów (mówionych i pisanych). Na szczegółowy program zajęć składają się następujące zagadnienia:
Gramatyka opisowa języka polskiego (cz. 1 fonetyka i fonologia; morfologia):
1. Fonetyka i fonologia - zagadnienia ogólne.
2. Budowa i funkcje narządów mowy.
3. Artykulacyjna charakterystyka samogłosek i spółgłosek. Problem opisu samogłosek nosowych w polszczyźnie.
4. Upodobnienia i uproszczenia grup spółgłoskowych. Transkrypcja fonetyczna tekstów. Przykłady opracowań języka mówionego.
5. Regionalne zróżnicowanie fonetyki polskiej. Ocena poprawności wariantów fonetycznych.
6. Podstawowe pojęcia fonologii - cecha dystynktywna, fonem, wariant fonemu, opozycja fonologiczna. Fonem a głoska.
7. Podstawy fonologicznej charakterystyki współczesnego języka polskiego.
8. Problemy dyskusyjne opisu fonologicznego.
9. Morfologia na tle innych działów językoznawstwa.
10. Części mowy.
11. Kategorie gramatyczne.
12. Słowotwórstwo.
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2022/23_L: | W cyklu 2021/22_L: | W cyklu 2023/24_L: |
Efekty kształcenia
Po zaliczeniu zajęć student:
-zna podstawową terminologię z zakresu fonetyki, fonologii i morfologii współczesnego języka polskiego
-ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu fonetyki, fonologii i morfologii współczesnego języka polskiego
-Ma uporządkowaną wiedzę na temat języka jako systemu
znaków, ma świadomość złożoności języka, zna normy
językowe i ich rolę w kształtowaniu stylu oralnej i pisemnej
komunikacji społecznej
-potrafi posługiwać się podstawowymi narzędziami
badawczymi z zakresu językoznawstwa, potrafi
samodzielnie przeprowadzić analizę zjawisk językowych
-ma świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę
uczenia się, rozwoju osobistego i uczestniczenia w kulturze
przez całe życie
-ma świadomość roli wiedzy o kulturze, języku i literaturze
w budowaniu tożsamości narodowej i rozwijaniu dialogu
społecznego na poziomie lokalnym, krajowym i globalnym
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia każdego semestru jest obecność i aktywność na zajęciach, przygotowanie wskazanych lektur oraz przedstawienie na ćwiczeniach zadań wyznaczonych do samodzielnego opracowania. Ocena wystawiana jest na podstawie kolokwium pisemnego obejmującego materiał całego semestru.
Kurs gramatyki opisowej języka polskiego kończy się egzaminem (po czwartym semestrze), obejmującym zagadnienia fonetyki i fonologii, morfologii i składni.
Literatura
1. Bańko M., 2002: Wykłady z polskiej fleksji. Warszawa: PWN.
2. Grzegorczykowa R., R. Laskowski, H. Wróbel (red.), 1984: Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia, Warszawa: PWN.
3. Heinz A. 1961: Fleksja a derywacja, w: Język Polski XLI, z. 5, s. 343-354.
4. Nagórko A., 1998: Zarys gramatyki polskiej, wyd. 2, rozszerzone, Warszawa: PWN.
5. Preyzner, M. Kategorie gramatyczne, czy(li) kategorie naszego (nie)myślenia o języku (...) Kategorie gramatyczne? - Co to takiego?, Częstochowa 2001.
6. Saloni Z., 1974: Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich. W: Język Polski LIV, z. 1 i 2.
7. Saloni Z., 1976: Kategoria rodzaju we współczesnym języku polskim. W: Kategorie gramatyczne grup imiennych w języku polskim, Wrocław.
8. Tokarski J., 2001: Fleksja polska. Warszawa.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: