Praktyczne podstawy retoryki: od inwencji do działania WH-FP-I-1-PPR
Opis szczegółowy
1. Definicje retoryki. Klasyczna i współczesna terminologia retoryczna. Podmiot – odbiorca – przedmiot – sytuacja retoryczna a realny kontekst akcji retorycznej.
2. Zarys rozwoju retoryki.
3. Główne cele perswazji i rodzaje retoryki. Funkcje logosu, etosu i patosu.
4. Etapy konstrukcji retorycznej mowy: inwencja, porządek, elokucja, mnemonika, pronuncjacja.
5. Budowa argumentu a struktura argumentacji. Weryfikowanie wiarygodności argumentu. Porządki argumentacji.
6. Klasyczne elementy retorycznej elokucji i jej zadania w procesie perswazji.
7. Wiarygodność i siła argumentacji – weryfikowanie scenariusza inwencji w kontekście gotowych argumentów, porządku argumentacyjnego oraz przybrania językowego.
8. Retoryka w tekstach pisanych. Odkodowanie retorycznego zamysłu tekstu, lektura i interpretacja tekstu w świetle retoryki.
9. Przykłady gatunków argumentacyjnych i ich cechy. Ocena siły perswazyjności.
10. Posługiwanie się schematami argumentacyjnymi. Probacja i refutacja we współczesnych zastosowaniach. Formy perswazji argumentacyjnej: krytyka i poddawanie w wątpliwość, spór a debata.
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Absolwent zna w podstawowym zakresie historię retoryki jako narzędzia komunikacji i perswazji, zna podstawowe teorie retoryczne od czasów antycznych po współczesne, zna i potrafi poprawnie stosować terminologię z zakresu teorii retoryki, zna i rozumie możliwości wykorzystywania języka do argumentowania i prezentowania swoich racji oraz rangę retoryki w życiu społecznym.
Absolwent potrafi przygotować i wygłosić publicznie w języku polskim mowę z uwzględnieniem zasad kompozycji i akcji retorycznej.
Absolwent jest przygotowany do aktywnego udziału w życiu kulturalnym, do wypowiadania krytyki, debatowania, prezentowania racji.
Kryteria oceniania
Studenta do zaliczenia obowiązuje:
1. systematyczne, aktywne uczestnictwo w zajęciach
2. przygotowywanie wyznaczonych przez prowadzącego zadań w określonym terminie
3. wygłoszenie mowy końcowej
Student na ocenę bardzo dobrą:
- terminowo wykonuje zlecone zadania
- zna i poprawnie posługuje się terminologią z zakresu retoryki
- potrafi bardzo dobrze zastosować poznane zasady kompozycji retorycznej w praktyce: zbudować pojedynczy argument i zweryfikować siłę jego wiarygodności, utworzyć schemat całej argumentacji, dostosować do potrzeb argumentacji wszystkie klasyczne typy argumentowania, ułożyć i opisać plan przebiegu argumentacji, umiejętnie zastosować poznane środki językowego wyrazu, tropy i figury retoryczne i wykorzystać ich siłę perswazyjną w argumentacji, potrafi bardzo dobrze zapamiętać i z wielka wprawą przedstawić przed audytorium przygotowaną argumentację
- potrafi bardzo dobrze przeanalizować krótki tekst pod kątem jego retorycznych walorów: wydzielić elementy konstrukcji retorycznej, wydobyć podstawowe środki retoryczne i uzasadnić w podstawowy sposób ich wpływ na znaczenie i interpretację tekstu, umie wyjaśnić na czym polega interpretacja utworu literackiego w kluczu lektury tekstu jako sytuacji retorycznej
- bardzo dobrze potrafi wybrać i zbudować spójną serię argumentów do debaty spornej i deliberatywnej na wskazany temat, bez względu na stronę oraz biegle posługiwać się nimi podczas debaty, w elastyczny sposób dostosowując się do sytuacji.
- potrafi bardzo dobrze przygotować mowę końcową oraz bardzo dobrze wygłosić ją przed audytorium.
Student na ocenę dobrą:
- terminowo wykonuje zlecone zadania
- zna i poprawnie posługuje się terminologią z zakresu retoryki
- potrafi nazwać i zastosować poznane zasady kompozycji retorycznej w praktyce: zbudować pojedynczy argument i zweryfikować siłę jego wiarygodności, utworzyć schemat całej argumentacji, dostosować do potrzeb argumentacji klasyczne typy argumentowania, prawidłowo ułożyć plan przebiegu argumentacji, zastosować poznane figury retoryczne, zapamiętać i poprawnie przedstawić przed audytorium przygotowaną argumentację
- umie przeanalizować krótki tekst pod kątem jego retorycznych walorów: wydzielić elementy konstrukcji retorycznej, wydobyć podstawowe środki retoryczne i wykazać związek z możliwą interpretacją tekstu.
- dobrze potrafi dobrać i zbudować kilka argumentów do debaty spornej i deliberatywnej na wskazany temat oraz wykorzystać w czasie przebiegu debaty.
- potrafi dobrze przygotować mowę końcową oraz dobrze wygłosić ją przed audytorium.
Student na ocenę dostateczną:
- terminowo wykonuje zlecone zadania
- zna i poprawnie posługuje się terminologią z retoryki w podstawowym zakresie
- potrafi nazwać poznane zasady kompozycji retorycznej oraz w dostatecznym zakresie wykorzystać je w praktyce: umie zbudować pojedynczy argument, utworzyć schemat całej argumentacji, zastosować poznane figury retoryczne, potrafi przedstawić przed audytorium przygotowaną argumentację korzystając z pomocy pisemnych
- umie przeanalizować krótki tekst pod kątem jego retorycznych walorów: wydzielić elementy konstrukcji retorycznej, rozpoznać retoryczne „chwyty perswazyjne” w tekście pisanym.
- potrafi zbudować oraz zaprezentować argument w debacie spornej i deliberatywnej.
- potrafi poprawnie przygotować mowę końcową oraz zadowalająco wygłosić ją przed audytorium.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Obowiązkowa:
Arystoteles, Retoryka, przeł. H. Podbielski, wybrane rozdziały
M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990.
M. Barłowska, A. Budzyńska-Daca, M. Załęska, Ćwiczenia z retoryki, PWN, Warszawa 2012.
Uzupełniająca:
M. Sproule, Speechmaking: Rhetorical Competence in a Postmodern World, McGraw-Hill, Education, 1996.
K. Burke, Tradycyjne zasady retoryki, Pamiętnik Literacki 68/2 (1977) 219-250.
H. Lausberg, Retoryka literacka, Bydgoszcz 2002.
A. Budzyńska-Gaca, Współczesna genologia retoryczna wobec tradycji klasycznej – wybrane zagadnienia, w: Dialog z Tradycją. Tom VIII: Dziedzictwo antyczne i biblijne dziś, red. Magdalena Puda-Blokesz i Magdaleny Ryszka-Kurczab, Collegium Columbinum, Kraków 2020, 138-163.
R. Volkmann, Zarys historii retoryki, Warszawa 1995.
K. Szymanek, K. Wieczorek, Sztuka argumentacji. Rozszerzone ćwiczenia w badaniu argumentów, PWN, Warszawa 2020.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: