Wstęp do filologii WH-FK-I-1-WstFilol
- https://teams.microsoft.com/l/channel/19%3aKT-r4WwIe_-fEMualRbIG12g7WRcDTf-bdxLq_Q3x1w1%40thread.tacv2/Og%25C3%25B3lny?groupId=70c4fd58-7f15-41ff-931d-bfbf4e000570&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3 (w cyklu 2022/23_Z)
- https://teams.microsoft.com/l/team/19%3aKT-r4WwIe_-fEMualRbIG12g7WRcDTf-bdxLq_Q3x1w1%40thread.tacv2/conversations?groupId=70c4fd58-7f15-41ff-931d-bfbf4e000570&tenantId=12578430-c51b-4816-8163-c7281035b9b3 (w cyklu 2023/24_L)
Wykład stanowi wprowadzenie do filologii, czyli nauki o języku i literaturze. Ukazuje wspólną problematykę językoznawstwa i literaturoznawstwa, koncentrując się na teorii tekstu i wypowiedzi, ze szczególnym uwzględnieniem tekstu literackiego. Wprowadza podstawowe pojęcia i rozróżnienia – na tle odpowiednich ujęć teoretycznych. Prezentuje także – w krytycznym ujęciu - niektóre najnowsze trendy w badaniach językowych i literackich i językowych: tzw. zwrot narratywistyczny, zwrot obrazowy, zwrot etyczny, zwrot somatyczny, badania nad pamięcią, badania nad zwierzętami, posthumanizm. Wprowadza niektóre elementy ujęć, mających charakter ogólny: semiotyki, antropologii kulturowej, semantyki oraz filozofii języka i literatury.
W cyklu 2021/22_L:
1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura. |
W cyklu 2022/23_Z:
1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura. |
W cyklu 2022/23_L:
1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura. |
W cyklu 2023/24_L:
1. Podstawowe terminy filologii: język, wypowiedź, tekst, piśmiennictwo, literatura. |
E-Learning
W cyklu 2021/22_L: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2020/21_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2022/23_Z: E-Learning (pełny kurs) |
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
W cyklu 2021/22_L: Punktacja ECTS - 2 punkty
30 godzin - udział w wykładzie;
30 godzin - przygotowanie się do egzaminu. | W cyklu 2023/24_L: Wykład - 15 godz. [tryb tutoring]
Przygotowanie do wykładu - 45 godz.
Przygotowanie do egzaminu - 30 godz.
| W cyklu 2022/23_Z: Punktacja ECTS - 2 punkty
30 godzin - udział w wykładzie;
30 godzin - przygotowanie się do egzaminu. |
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2021/22_L: | W cyklu 2022/23_L: | W cyklu 2020/21_Z: | W cyklu 2023/24_L: | W cyklu 2022/23_Z: |
Efekty kształcenia
Efekty kształcenia i opis ECTS:
Posługuje się poprawną terminologią naukową; Rozpoznaje i rozstrzyga dylematy naukowe i etyczne związane z wykonywaniem pracy filologa;
zna pojęcie własności intelektualnej i podstawy rozumienia prawa autorskiego w zakresie związanym z praktyką filologiczną;
zna podstawową wiedzę o zakresie i znaczeniu filologii polskiej w obszarze nauk humanistycznych i w systemie kultury narodowej, zna jej aksjologiczny horyzont;
zna podstawową terminologię nauk humanistycznych z zakresu językoznawstwa;
zna podstawową terminologię nauk humanistycznych z zakresu literaturoznawstwa;
zna podstawowe normy etyki, w tym etyki autorskiej (zwłaszcza w obszarze ochrony własności intelektualnej) oraz związaną z nią terminologię;
potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i poprawnie przekazywać informacje pochodzące z mediów tradycyjnych i elektronicznych;
ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy.
FK1_W05 Zna podstawowe terminy i metody stosowane w badaniach literaturoznawczych i językoznawczych, ze szczególnym uwzględnieniem badań w zakresie filologii klasycznej; rozumie teoretyczne podstawy i ograniczenia tych metod. P6S_WG P6S_WK
FK1_U05 Potrafi wykorzystać w pracy znajomość kontekstu kulturowego, teorii recepcji, nauk pomocniczych. P6S_UW
FK1_K01 Zdaje sobie sprawę z ograniczeń i niepełności posiadanej wiedzy, konieczności jej stałego pogłębiania; zdaje sobie sprawę ze stałej ewolucji nauk humanistycznych, w tym nauk o literaturze, wiedzy szczegółowej o literaturze okresu starożytnego, i nauk o języku oraz wiedzy o językach klasycznych. P6S_KK
FK1_K02 Zdaje sobie sprawę z powinności etycznych związanych z pracą nad tekstem, a także pracą intelektualną, tworzeniem treści kulturowych. P6S_KO
FK1_K03 Z racji posiadanej wiedzy merytorycznej wykazuje szczególną wrażliwość na społeczną rolę jednostki, relacje jednostka-społeczeństwo, naturę instytucji społecznych P6S_KO
Kryteria oceniania
Obecność na wykładach. Znajomość materiału przedstawianego na wykładach. Znajomość lektur obowiązkowych. Umiejętność analizy tekstu naukowego, dotyczącego prezentowanych problemów. Umiejętność posługiwania się podstawową terminologią w zakresie przedstawionym na wykładzie. Opanowanie twórczego myślenia w nauce: umiejętność przedstawienia danego problemu w oparciu o różne teksty naukowe i odpowiednio dobrane treści wykładu, umiejętność porównywania przedstawianych w publikacjach naukowych teorii, ich krytyczna ocena.
Literatura
Literatura obowiązkowa:
Wszystkie teksty należące do literatury obowiązkowej były sukcesywnie przesyłane studentom trzech kierunków w postaci plików PDF lub linków przez pocztę systemu USOS przed każdym z wykładów. Wszystkie teksty należące do lektury obowiązkowej są zamieszczone na platformie TEAMS.
1. Dobrzyńska Teresa, Tekst. Próba syntezy, [w:] Problemy teorii literatury, s. 4, Ossolineum, Wrocław 1998
Podrozdziały:
Pojęcie tekstu.
Zdanie w tekście.
Tekst - całościowy komunikat.
Mechanizmy spójności tekstu.
2. Gadamer Hans Georg, Człowiek i język, „Teksty” 1976 nr 6
3. Humboldt Wilhelm von, Twórczy organ myśli, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 43-48
4. Kuckenburg Martin, Pierwsze słowo, przeł. Bartosz Nowacki, PIW, Warszawa 2016, 2021, rozdz. 4 i 6
5. Ong Walter Jackson, Oralność i piśmienność. Słowo poddane technologii, przeł. Józef Japola, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011
rozdz. Oralność języka. Myślenie człowieka piśmiennego a oralna przeszłość języka, s. 33-62.
rozdz. Pismo przekształca świadomość. s. 131-153.
6. Sapir Edward, Język, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. Grzegorz Godlewski, Roch Sulima, Andrzej Mencwel, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 49-57.
7. Ferdinand de Saussure, Wykłady z językoznawstwa ogólnego
Wstęp:
Rozdz. 3: Przedmiot językoznawstwa, s. 24-32;
Rozdz. 4: Językoznawstwo języka i mowy jednostkowej, s. 33-35;
Część I:
Istota znaku językowego, s. 77-82;
Część II:
Rozdział 2: Konkretne byty języka, s. 11-115;
Rozdział 3: Tożsamość, rzeczywistość, wartość, s. 116-119;
Rozdział 4: Wartość językowa, s. 120-130.
Plik jest wgrany na platformie Teams. Przepraszam Państwa za jego jakość - nie miałam dostępu do lepszego egzemplarza książki.
8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003
R. Otto, Środki wyrazu "numinosum",
P. Tillich, Istota języka religijnego;
Gerardus van der Leew, Słowo święte i uświęcające
Raphael J. Zwi-Werblowsky, Słowo u mistyków żydowskich
Richard T. Lawrence, Słowo w liturgii
Leszek Kołakowski, Mówić o tym, co niewypowiadalne.
Do egzaminu obowiązuje jeden tekst do wyboru.
Przykład literacki: Juliusz Słowacki "Zachwycenie".
9. Susan Schneider, "Świadome maszyny. Sztuczna inteligencja i projektowanie umysłów", przeł. Joanna Bednarek, PWN 2021, rozdz. 5: "Czy można połączyć się z SI?"" oraz 6: "Skan twojego umysłu".
Konfrontacja z tekstem literackim: Stanisław Lem "Przyjaciel" (różne wydania w zbiorach opowiadań Lema).
Literatura uzupełniająca:
- Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.
[lub] - Michaił Bachtin, Słowo dialogu, dialogowość słowa, [w:] Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 (fragment pracy Estetyka twórczości słownej, tłum. Danuta Ulicka, PIW, Warszawa 1986)
Literatura uzupełniająca:
- Abrams Meyer Harald, Zwierciadło i lampa, Romantyczna teoria poezji a tradycja krytycznoliteracka, przeł. Maria Bożenna Fedewicz, Gdańsk 2003
- Bachtin Michaił, Problem tekstu. Próba analizy filozoficznej, przeł. Jerzy Faryno, „Pamiętnik Literacki” 1977 z. 3.
- Bartmiński Jerzy, Stanisława Niebrzegowska Bartmińska, Tekstologia, Warszawa 2012
- Gadamer Hans-Georg, Język i rozumienie, wyb., przekład i posłowie Piotr Dehnel i Beata Sierocka, Fundacja Aletheia, Warszawa 2003
- Górski Konrad, Tekstologia i edytorstwo dzieł literackich, Wydawnictwo UMK, Toruń 2011 (lub inne wydania)
- Jaeger Werner, Paideia. Formowanie człowieka greckiego, przeł. Marian Plezia, Warszawa 2001
- Janion Maria, Żmigrodzka Maria, Romantyzm i egzystencja. Fragmenty niedokończonego dzieła, Gdańsk 2004
- Juszczak Wiesław, Poeta i mit, Wołowiec 2014
- Lewis Clive Stapleton, Odrzucony obraz. Wprowadzenie do literatury średniowiecznej i renesansowej, przeł. Witold Ostrowski, Warszawa 1986
- Mayenowa Maria Renata, Poetyka teoretyczna. Zagadnienia języka, Ossolineum, Wrocław 1978
- Meijer Ewa, Zwierzęta mówią. W stronę demokracji międzygatunkowej, przeł. Aleksandra Małecka, Miłosz Biedrzycki, Okoniny 2021
- Saganiak Magdalena, Jak można zrozumieć Drugiego? Bachtin i Habermas, „Ethos” 2020 nr 1(129), s. 69-90
W cyklu 2021/22_L:
Literatura obowiązkowa: 8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 |
W cyklu 2022/23_Z:
Literatura obowiązkowa: 8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 Przykład literacki: Juliusz Słowacki "Zachwycenie". 9. Susan Schneider, "Świadome maszyny. Sztuczna inteligencja i projektowanie umysłów", przeł. Joanna Bednarek, PWN 2021, rozdz. 5: "Czy można połączyć się z SI?"" oraz 6: "Skan twojego umysłu". Literatura uzupełniająca: |
W cyklu 2022/23_L:
Literatura obowiązkowa: 8. "Słowo święte", [w:] "Antropologia słowa". Zagadnienia i wybór tekstów, red. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima, Wydawnictwa UW, Warszawa 2003 |
W cyklu 2023/24_L:
1. Bachtin Michaił, Słowo w dziele Dostojewskiego, [w:] Problemy poetyki Dostojewskiego, Warszawa 1970 (zwłaszcza pierwszy podrozdział) [tu typologia słowa] Literatura uzupełniająca: - Abrams Meyer Harald, Zwierciadło i lampa, Romantyczna teoria poezji a tradycja krytycznoliteracka, przeł. Maria Bożenna Fedewicz, Gdańsk 2003 |
Uwagi
W cyklu 2023/24_L:
FORMA ZALICZENIA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU |
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: