Piśmiennictwo filozoficzne Grecji WH-FK-I-1-PisFilGr

Zajęcia mają na celu pokazać w oparciu o dostępne teksty świadectwa literatury filozoficznej najważniejsze idee filozoficzne wypracowane przez filozofów greckich, a także to, jak owe idee rodziły się, funkcjonowały i czym były w życiu samych filozofów i w kulturze antycznej w ogóle. podstawą jest lektura tekstów źródłowych, w pierwszym semestrze głównie "Żywotów I poglądów słynnych filozofów" Diogenesa Laertiosa i zbiorów tzw. testimoniów, a także dzieł literackich (Hezjoda i Homera) zwłaszcza w odniesieniu wykładów wprowadzających. W semestrze drugim, wchodzi dodatkowo lektura wybranych dzieł Platona, Arystotelesa, Stoików i Epikura.
Tematyka zajęć: Umysłowość grecka epoki przedfilozoficznej. Irracjonalizm i racjonalizm grecki - racjonalne i irracjonalne aspekty greckiej umysłowości (w odniesieniu do świata bogów i przyrody) i ich oddźwięk w filozofii greckiej. Homerycka i Hezjodowa wizja świata (racjonalne i irracjonalne aspekty greckiego obrazu świata). Orfizm i orfickie inspiracje w filozofii greckiej. Narodziny filozofii greckiej - demitologizacja i racjonalizacja greckiego obrazu świata i greckiego pojęcia boskości. Naturalistyczny nurt filozofii greckiej. Tales. Anaksymander, Anaksymenes - odkrycie boskiej i zarazem naturalnej zasady całej natury. Ksenofanes i jego krytyka tradycyjnej teologii greckiej. Heraklit z Efezu i jego filozofia Logosu Pitagoreizm (orfickie idee w pitagoreizmie, astronomia i metafizyka pitagorejska, odkrycie matematycznego charakteru rzeczywistości, walka i harmonia przeciwieństw, moralność pitagorejska). Parmenides i jego idea metafizyczna idea niezmiennego bytu. Empedokles - wizja świata w sprzęgu miłości i nienawiści - miłość jako rzeczywista podstawa racjonalego porządku świata. Anaksagoras i idea boga jako rozumu. Demokryt z Abdery i jego próba przezwyciężenia aporii Parmenidejskiej (atomizm, etyka). Sofiści greccy - ogólna charakterystyka sofistyki greckiej i jej najważniejsi przedstawilciele. Zdobycze sofistyki greckiej. Sofistyczny model kultury i sofistyczne idee wychowawcze. Idea instynktu naturalnego i moralności naturalnej. Sokrates – wyjątkowość i wychowawcza misja Sokratesa, intelektualizm etyczny i maieutyka Sokratejska. Sokratejska koncepcja moralności. Sokratycy mniejsi: Antystenes i cynizm (cynickie orędzie wyzwolenia); Arystyp z Cyreny i cyrenaicy (hedonizm cyrenaików).

W cyklu 2023/24_L:

Zajęcia mają na celu pokazać w oparciu o dostępne teksty świadectwa literatury filozoficznej najważniejsze idee filozoficzne wypracowane przez filozofów greckich, a także to, jak owe idee rodziły się, funkcjonowały i czym były w życiu samych filozofów i w kulturze antycznej w ogóle. podstawą jest lektura tekstów źródłowych, w pierwszym semestrze głównie "Żywotów I poglądów słynnych filozofów" Diogenesa Laertiosa i zbiorów tzw. testimoniów, a także dzieł literackich (Hezjoda i Homera) zwłaszcza w odniesieniu wykładów wprowadzających. W semestrze drugim, wchodzi dodatkowo lektura wybranych dzieł poznanych filozofów.
Tematyka zajęć: Umysłowość grecka epoki przedfilozoficznej. Irracjonalizm i racjonalizm grecki - racjonalne i irracjonalne aspekty greckiej umysłowości (w odniesieniu do świata bogów i przyrody) i ich oddźwięk w filozofii greckiej. Homerycka i Hezjodowa wizja świata (racjonalne i irracjonalne aspekty greckiego obrazu świata). Orfizm i orfickie inspiracje w filozofii greckiej. Narodziny filozofii greckiej - demitologizacja i racjonalizacja greckiego obrazu świata i greckiego pojęcia boskości. Naturalistyczny nurt filozofii greckiej. Tales. Anaksymander, Anaksymenes - odkrycie boskiej i zarazem naturalnej zasady całej natury. Ksenofanes i jego krytyka tradycyjnej teologii greckiej. Heraklit z Efezu i jego filozofia Logosu Pitagoreizm (orfickie idee w pitagoreizmie, astronomia i metafizyka pitagorejska, odkrycie matematycznego charakteru rzeczywistości, walka i harmonia przeciwieństw, moralność pitagorejska). Parmenides i jego idea metafizyczna idea niezmiennego bytu. Empedokles - wizja świata w sprzęgu miłości i nienawiści - miłość jako rzeczywista podstawa racjonalego porządku świata. Anaksagoras i idea boga jako rozumu. Demokryt z Abdery i jego próba przezwyciężenia aporii Parmenidejskiej (atomizm, etyka). Sofiści greccy - ogólna charakterystyka sofistyki greckiej i jej najważniejsi przedstawilciele. Zdobycze sofistyki greckiej. Sofistyczny model kultury i sofistyczne idee wychowawcze. Idea instynktu naturalnego i moralności naturalnej. Sokrates – wyjątkowość i wychowawcza misja Sokratesa, intelektualizm etyczny i maieutyka Sokratejska. Sokratejska koncepcja moralności. Sokratycy mniejsi: Antystenes i cynizm (cynickie orędzie wyzwolenia); Arystyp z Cyreny i cyrenaicy (hedonizm cyrenaików).

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych

nie dotyczy

Opis nakładu pracy studenta w ECTS

Punkty ECTS: 15 godz. - udział w zajęciach - 1 punkt 15 godz. - przygotowanie do zajęć (lektura tekstów) - 1 punkt

Poziom przedmiotu

podstawowy

Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się

FK1_W04 FK1_U05 FK1_K01

Typ przedmiotu

obowiązkowy

Wymagania wstępne

brak

Koordynatorzy przedmiotu

Kazimierz Pawłowski
Joanna Zajkowska

Efekty kształcenia

FK1_W04
W zaawansowanym stopniu zna wybrane zagadnienia kontekstu historycznego i kulturowego fenomenów literackich w okresie starożytnym. Rozumie znaczenie kontekstu kulturowego i historycznego w dziejach i recepcji literatury.

FK1_U05
Potrafi wykorzystać w pracy znajomość kontekstu kulturowego, teorii recepcji, nauk pomocniczych.

FK1_K01
Jest gotów do krytycznej oceny oraz aktualizacji posiadanej wiedzy w oparciu o najnowsze teorie, a także w odniesieniu do zachodzących przemian i aktualnych zjawisk społeczno-kulturowych.

Kryteria oceniania

Zajęcia mają charakter ćwiczeń z elementami wykładów Część zajęć ma charakter analizy wybranych tekstów filozoficznych. Przed egzaminem przeprowadza się zajęcia w formie ogólnego powtórzenia najważniejszych tematów, wymaganych do opanowania na egzamin. Efekty kształcenia, zwłaszcza w zakresie wiedzy i umiejętności, ale również w zakresie kompetencji społecznych weryfikuje się w trakcie zajęć mających charakter tzw. powtórzeń, a ostatecznie – w trakcie egzaminu ustnego. Przed bezpośrednim egzaminem można przygotować się do odpowiedzi pisemnie z wykorzystaniem notatek z wykładów, a także zalecanych tekstów literatury filozoficznej, np. "Żywotów..." Diogenesa Laertiosa.
Na ocenę bardzo dobra trzeba wykazać się na egzaminie w miarę szczegółową znajomością zalecanych starożytnych tekstów źródłowych (literatury filozoficznej), i rozumieniem zawartej w nich problematyki filozoficznej, (a dodatkowo znajomością jedną przeczytanej lektury). Na ocenę dobro trzeba wykazać się znajomością filozofii mawianego okresu, rozumieniem problematyki filozoficznej tego okresu, i znajomością starożytnych tekstów źródłowych. Na ocenę dostateczną wystarczy ogólna znajomość nurtów filozoficznych przerabianego okresu i ich najważniejszych przedstawicieli, i znajomość starożytnych źródeł (literatury filozoficznej).

Praktyki zawodowe

brak

Literatura

Teksty xródłowe:
Diogenes Laertios, Źywoty i poglądy słynnych filozofów, dowolne wydanie
Kirk, Raven, Schofield, Filozofia przedsokratejska, Warszawa Poznań 1999.
K. Leśniak, Materialiści greccy w epoce przedsokratejskiej - teksty źródłowe, Warszawa1972.
J. Gajda, Sofiści - teksty źródłowe, Warszawa 1989.
I. Krońska, Sokrates - teksty źródłowe, Warszawa 1983.
K. Mrówka, Heraklit - teksty źródłowe, Warszawa 2004

Zalecany podręcznik:
G. Reale, Historia filozofii starożytnej, Lublin 1993 – 2002.

Literatura dodatkowa:
P. Hadot, Filozofia jako ćwiczenie duchowe, Warszawa 1992.
P. Hadot, Czym jest filozofia starożytna, Warszawa 2000.
W. Jaeger, Paidea, Warszaw 2001.
A. Krokiewicz, Sokrates, Warszawa 1983.
A. Krokiewicz, Zarys filozofii greckiej. Od Talesa do Platona, Warszawa 1971.

W cyklu 2023/24_L:

Literatura obowiązkowa:
Diogenes Laertios, Źywoty i poglądy słynnych filozofów, dowolne wydanie
K. Leśniak, Materialiści greccy w epoce przedsokratycznej - teksty źródłowe, Warszawa1972.
J. Gajda, Sofiści - teksty źródłowe, Warszawa 1989.
I. Krońska, Sokrates - teksty źródłowe, Warszawa 1983.
K. Mrówka, Heraklit - teksty źródłowe, Warszawa 2004

Zalecany podręcznik:
G. Reale, Historia filozofii starożytnej, Lublin 1993 – 2002.

Literatura dodatkowa:
Kirk, Raven, Schofield, Filozofia przedsokratejska, Warszawa Poznań 1999.
G. Colli, Narodziny filozofii, Warszawa-Kraków 1991.
J. Gajda, Sofiści, Warszawa 1998.
P. Hadot, Filozofia jako ćwiczenie duchowe, Warszawa1992.
P. Hadot, Czym jest filozofia starożytna, Warszawa 2000.
W. Jaeger, Paidea, Warszaw 2001.
A. Krokiewicz, Sokrates, Warszawa 1983.
A. Krokiewicz, Zarys filozofii greckiej. Od Talesa do Platona, Warszawa 1971.
I. Krońska, Sokrates, Warszawa 1958.
K. Leśniak, Materialiści greccy w epoce przed-sokratejskiej, Warszawa 1972.

Uwagi

W cyklu 2023/24_L:

Szczegóły odnośnie lektur zostaną uzgodnione ze studentami na zajęciach

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu WH-FK-I-1-PisFilGr w USOSweb