Metodologia ogólna WF-ZPS-N-MO
Szczegółowe cele zajęć w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji
WIEDZA
Aby absolwent psychologii umiał odróżniać poznanie naukowe od poznania nienaukowego – zwłaszcza w odniesieniu do poznania psychologicznego - powinien opanować podstawy metodologii ogólnej nauk empirycznych (do których należy psychologia), takie jak sposoby definiowania terminów w nauce i rodzaje popełnianych przy tym błędów, rodzaje terminów, sposoby konstrukcji teorii, powinien odróżniać specyficzne zasady rządzące wytworami (przedmiotami) teorii, między innymi znać sposoby uzasadniania tez (stwierdzeń), powinien znać funkcje nauki i operować wiedzą na temat cech charakteryzujących „dobrą” teorię naukową.
Współczesny psycholog powinien znać różnicę między nauką racjonalistyczną a relatywistyczną, operować ze zrozumieniem takimi terminami z zakresu teorii poznania jak racjonalizm, empiryzm, operacjonizm, pozytywizm, neopozytywizm czy modernizm i postmodernizm, powinien umieć wskazać podobieństwa między nimi oraz różnice w rozumieniu i uprawianiu nauki, znać ich ważniejszych przedstawicieli. Kończący psychologię powinien – na poziomie filozoficznym – zdawać sobie sprawę ze specyfiki aparatu pojęciowego psychologii i trudności związanych z konstrukcją koncepcji psychologicznych bazujących na takich pojęciach.
Na wykładach wprowadzane są treści niezbędne do rozumienia procesu badawczego, poprawnego formułowania problemów i hipotez badawczych, jak i identyfikacji zmiennych zależnych i niezależnych oraz rozpoznawania poziomu ich pomiaru. Ponadto, omówione zostaną podstawowe informacje dotyczące eksperymentalnych i korelacyjnych modeli badawczych.
UMIEJĘTNOŚCI
Student powinien umieć ocenić sensowność planu badawczego i wiarogodność wniosków przedstawianych w literaturze przedmiotu (krajowej i zagranicznej; na wykładzie stosuje się terminologię dwujęzyczną, polską i angielską), a zatem czytać ze zrozumieniem prace naukowe z zakresu psychologii.
Powinien umieć zaplanować badanie własne, uwzględniając ograniczenia dotyczące późniejszej analizy danych (wynikające z rodzaju używanych skal pomiarowych, ich rozkładów prawdopodobieństwa, liczby analizowanych zmiennych, liczby zmiennych kontrolowanych.
Absolwent psychologii powinien umieć sformułować nowe hipotezy badawcze, rozszerzając analizowany temat lub wskazać nowe zagadnienie (do zbadania) w przypadku niemożności ustosunkowania się do otrzymanych wyników oraz umiejętnie dobrać poziom pomiaru do uwzględnionych w badaniach zmiennych zależnych i niezależnych.
KOMPETENCJE
Psycholog powinien posiąść umiejętność formułowania raportów z badań w języku metodologii i statystyki. Powinien zawsze krytycznie oceniać proces własnej pracy badawczej, pozostawać otwartym na merytoryczną krytykę prezentowanej syntezy wyników badań nie wycofując się z merytorycznej dyskusji.
E-Learning
W cyklu 2023/24: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2021/22: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2024/25: E-Learning z podziałem na grupy | W cyklu 2019/20: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2020/21: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2022/23: E-Learning (pełny kurs) |
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023/24: | W cyklu 2021/22: | W cyklu 2024/25: | W cyklu 2019/20: | W cyklu 2020/21: | W cyklu 2022/23: |
Efekty kształcenia
Zajęcia mają na celu poszerzenie wiedzy, umiejętności i kompetencji studenta, które służą następującym, ogólnym efektom kształcenia, określonych w efektach kształcenia dla programu kształcenia dla kierunku Psychologia dla jednolitych studiów magisterskich. Zgodnie z nimi absolwent:
- posiada wiedzę na temat tego, czym zajmuje się psychologia, w czym się różni od innych nauk, jakie są jej dyscypliny, czym się one szczegółowo zajmują (PS_W01)
- posiada wiedzę na temat nowoczesnej metodologii badań bazującej na zaawansowanej statystyce i aktualnej psychometrii (PS_W06)
- umie zastosować odpowiednie metody analizy statystycznej do interpretacji danych empirycznych oraz ocenić wartość stosowanych technik badawczych (PS_U06)
W ramach przedmiotu „Metodologia ogólna” oznacza to realizację następujących, szczegółowych efektów kształcenia:
WIEDZA
1. Student zna różnice między definicjami a uogólnieniami empirycznymi.
2. Student zna modele poznania naukowego, a także specyfikę poznania naukowego w psychologii, jako nauki empirycznej.
3. Student charakteryzuje postępowanie badawcze według metody indukcjonistycznej, jak i hipotetyczno-dedukcyjnej.
4. Student rozumie znaczenie zarówno słabej, jak i mocnej zasady racjonalności.
5. Student posiada wiedzę wynikającą z teorii poznania o rozumieniu prawdy naukowej i możliwych granic poznania.
6. Student zna osobliwości badania naukowego: intersubiektywną sprawdzalność i komunikowalność, powtarzalność, idealizacyjny charakter nauki.
7. Student zna zasady klasyfikacji zmiennych, sposoby ich doboru oraz ich operacjonalizacji.
8. Student posiada podstawową wiedzę o możliwościach zastosowania schematów badawczych w psychologii (obserwacyjnych, w szczególności eksperymentalnych i korelacyjnych).
UMIEJĘTNOŚCI
1. Potrafi ocenić poprawność formalną definicji i teorii naukowych.
2. Potrafi odróżnić teksty naukowe od nienaukowych.
3. Potrafi poprawnie zbudować wskaźniki zjawiska ukrytego.
4. Potrafi budować precyzyjne, intersubiektywnie, komunikowalne i empirycznie sensowne definicje terminów psychologicznych.
5. Potrafi postawić problem badawczy i sformułować dla niego hipotezę badawczą, uwzględniając przy tym właściwy model badawczy niezbędny do jej weryfikacji.
KOMPETENCJE
1. Jest w stanie uczestniczyć w krytycznej dyskusji na temat walorów naukowych konkretnej pracy empirycznej.
2. Jest otwarty na merytoryczną krytykę. Potrafi również włączyć się w takową polemikę.
Udział w wykładzie – 32 godziny
Przygotowanie do wykładu / lektura tekstów – 35 godzin
Przygotowanie do ćwiczeń / lektura tekstów / prace domowe – 35 godzin
Przygotowanie do zaliczenia przedmiotu – 48 godzin.
(150 godzin / 25 = 6 ECTS)
Kryteria oceniania
Zaliczenie wykładu w formie pisemnego egzaminu jest przeprowadzane na koniec roku akademickiego. Egzamin obejmuje treści prezentowane na wykładach oraz te zawarte w zalecanej literaturze. Egzamin weryfikuje wiedzę, umiejętności oraz kompetencje zdefiniowane w efektach kształcenia przedmiotu „Metodologia ogólna”.
Studenci w trakcie roku akademickiego są zapoznawani z przykładowymi pytaniami egzaminacyjnymi.
Na ocenę niedostateczną (2):
Student opanował mniej niż 60% wiedzy i umiejętności, objętych programem nauczania. Podawane przez niego definicje są błędne lub niekompletne, nie potrafi wykorzystać wiedzy w pytaniach sprawdzających umiejętności.
Na ocenę dostateczną (3):
Student opanował minimum 60% wiedzy i umiejętności, objętych programem nauczania. Operuje wiedzą ze zrozumieniem i potrafi ją wykorzystać w pytaniach sprawdzających umiejętności.
Na ocenę dobrą (4):
Student operuje ze zrozumieniem minimum 80% wiedzy, objętej tokiem nauczania. Potrafi wykorzystać tę wiedzę w pytaniach sprawdzających umiejętności.
Na ocenę bardzo dobrą (5):
Student dysponuje w zasadzie pełnym zakresem wiedzy i umiejętności, objętych tokiem nauczania. Potrafi w sposób wyczerpujący i kompetentny zaprezentować wiedzę metodologiczną, wykorzystuje ją poprawnie w pytaniach sprawdzających umiejętności i wykazuje się krytycznym podejściem do problemów metodologicznych.
Literatura
Ajdukiewicz, K. (1990). Logika pragmatyczna. Warszawa: PWN (wybrane fragmenty).
Babbie, E. (2021). Badania społeczne w praktyce. Warszawa: PWN (rozdział 5).
Brzeziński, J. (2019). Metodologia badań psychologicznych, Warszawa: PWN (wybrane fragmenty).
Brzeziński, J., Zakrzewska, M. (2020). Metodologia. Podstawy metodologiczne i statystyczne prowadzenia badań naukowych w psychologii. W: J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, t.1 (s. 176-207), Gdańsk: GWP.
Frankfurt-Nachmias, Ch., Nachmias, D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych. Poznań: ZYSK i S-ka (wybrane fragmenty).
Francuz P., Mackiewicz R. (2005). Liczby nie wiedzą, skąd pochodzą. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Hempel, C. G. (2001). Filozofia nauk przyrodniczych. Warszawa: Fundacja Aletheia.
Nowak, S. (2021). Metodologia badań społecznych. Warszawa: PWN.
Popper, K. R. (1977). Logika odkrycia naukowego. Warszawa, PWN (rozdział 1).
Price, P. (2020). Research Methods: Core Concepts and Skills for Psychology (v. 2.1). Boston: FlatWorld.
Shaughnessy, J., Zechmeister, E., Zechmeister, J. (2010). Metody badawcze w psychologii. Gdańsk: GWP (wybrane fragmenty).
|
W cyklu 2022/23:
Ajdukiewicz, K. (1990). Logika pragmatyczna. Warszawa: PWN (wybrane fragmenty). |
Uwagi
|
W cyklu 2021/22:
brak |
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: