Psychologia ogólna: procesy poznawcze 1 WF-PS-N-PP1
Wykład.
Metoda: wykład i prezentacje multimedialne, uzupełniane nadobowiązkowymi informacjami udostępnionymi w e-learningu.
Weryfikacja: Egzamin końcowy pisemny: pytania testowe (do wyboru jedna z 4 możliwości) oraz co najmniej 2 pytania opisowe. Do egzaminu obowiązuje materiał omówiony na wykładach oraz zawarty we wskazanych lekturach obowiązkowych. Warunkiem koniecznym uzyskania zaliczenia wykładu jest zaliczenie ćwiczeń.
Ćwiczenia.
Warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest obecność na zajęciach (nie więcej niż 2 nieusprawiedliwione nieobecności) oraz uzyskanie odpowiedniej liczby punktów z różnych prac przewidzianych na zajęcia. Do prac tych należą:
a) zapoznanie się ze wskazanymi artykułami empirycznymi z czasopism naukowych świadczące o pełnym zrozumieniu tekstu (sprawdzian pisemny);
b) znajomość zagadnień omawianych na zajęciach przez prowadzącego (sprawdzian w formie testu z pytaniami otwartymi i zamkniętymi);
c) przygotowanie wspólnie z kolegami referatu (prezentacja na zajęciach);
d) nadobowiązkowe aktywności (np. udział w eksperymencie, prezentacja wybranej metody diagnostycznej lub badawczej itp.)
Treści merytoryczne
1. Wprowadzenie: początki psychologii poznawczej jako odrębnego podejścia w badaniach psychologicznych. Psychologia poznawcza jako dziedzina kognitywistyki (cognitive science).
2. Psychologia poznawcza w kontekście filozofii umysłu. Specyfika metodologii badań psychologii poznawczej.
3. Percepcja. Historia badań nad percepcją, techniki skalowania w psychofizyce. Teorie konstruktywistyczne. Złudzenia percepcyjne. Wpływ kultury na percepcję (badania Deręgowskiego).
4. Podejście "ekologiczne" J. J. Gibsona. Badania E. Gibson nad rozwojem percepcyjnym (tzw. urwisko wzrokowe). Model komputacyjny percepcji wzrokowej D. Marra.
5. Teorie rozpoznawania wzoru. Teoria prototypowa - badania Posnera i Keele. Teoria cech ("Pandemonium" Selfridge'a). Teoria opisu strukturalnego I. Biedermana.
6. Funkcje i aspekty uwagi. Teorie uwagi selektywnej. Teorie przeszukiwania pola percepcyjnego, teorie podzielności uwagi. Metody badania funkcji uwagi.
7. Świadomość i kontrola poznawcza. Kontrolowane i automatyczne przetwarzanie informacji - badania Schneidera i Shiffrina.
8. Reprezentacje umysłowe. Wyobrażenia i sądy: spór między tzw. stanowiskiem obrazowym i abstrakcyjnym (propozycjonalnym). Rotacje umysłowe. Mapy poznawcze.
9. Język i kompetencja językowa. Metody badawcze psycholingwistyki. Dyferencjał semantyczny.
10. Model generatywny Chomsky'ego. Kompetencja komunikacyjna i akty mowy.
11. Procesy rozumienia słów i zdań. Język a myślenie.
12. Sądy i podejmowanie decyzji. Teorie decyzji. Strategie i przeszkody w podejmowaniu decyzji.
13. Struktura procesu myślenia. Rodzaje rozumowania. Spór o racjonalność myślenia człowieka. Model rozumienia tekstu van Dijka i Kintscha. Rozumowanie dedukcyjne w ujęciu P. Johnson-Lairda.
14. Rozwiązywanie problemów. Rodzaje sytuacji problemowych, fazy rozwiązywania problemów. Myślenie twórcze. Badanie przebiegu procesów rozwiązywania problemów - analiza protokołów werbalnych.
15. Podsumowanie wykładów. Zastosowania psychologii poznawczej.
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Efekty kształcenia
Wiedza - student wymienia i opisuje główne nurty i paradygmaty badawcze psychologii poznawczej; charakteryzuje procesy poznawcze i wskazuje wyniki badań uzasadniające poszczególne stanowiska teoretyczne.
Umiejętności - student dobiera odpowiednie metody badania procesów poznawczych; potrafi zinterpretować teksty naukowych artykułów empirycznych; umie wyszukać i wyselekcjonować źródła, które posłużą mu do wzbogacania swojej wiedzy i umiejętności.
Kompetencje - dąży do rzetelnego i zgodnego z regułami metodologii zbierania danych empirycznych, zachowuje krytycyzm wobec koncepcji, które nie są uzasadnione badaniami empirycznymi, jak również ma świadomość ograniczeń badawczych psychologii poznawczej.
ECTS:
udział w wykładzie: 15
udział w ćwiczeniach: 30
przygotowanie referatu: 15
przygotowanie do kolokwium: 50
przygotowanie do sprawdzianów z ćwiczeń: 40
Suma godzin: 150 [150:25=6]
LICZBA ECTS: 6
Literatura
Podstawowa:
Maruszewski T. (2011). Psychologia poznania. Umysł i świat. Gdańsk: GWP. (Rozdziały: 2,3, 7, 9).
Nęcka E., Orzechowski J., Szymura B. (2006). Psychologia poznawcza. Warszawa: PWN i ACADEMICA, 2006.
Sternberg R.J. (2001). Psychologia poznawcza. Warszawa: WSiP.
Kahneman D. (2012). Pułapki myślenia. Poznań: Media Rodzina.
Uzupełniająca:
Gut A. (2009). O relacji między myślą a językiem. Lublin, Wyd. KUL JPII.
Chlewiński Z. (red.) (2007). Psychologia poznawcza w trzech ostatnich dekadach XX wieku. Gdańsk: GWP,
Francuz P. (red.) (2007). Obrazy w umyśle. Studia nad percepcją i wyobraźnią. Warszawa: SCHOLAR.
Hohol M. (2013). Wyjaśnić umysł. Struktura teorii neurokognitywnych. Kraków: Copernicus Center Press.
Kurcz I. (2000). Psychologia języka i komunikacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Lewicka, M. (1993). Aktor czy obserwator. Psychologiczne mechanizmy odchyleń od racjonalności w myśleniu potocznym. Warszawa-Olsztyn: PTP.
Nęcka, E. (2001). Psychologia twórczości. Gdańsk: GWP.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: