WM: Ku dojrzałości i wyższym stadiom rozwojowym WF-PS-N-KDIWSR

WYKŁAD I. WPROWADZENIE: OBLICZA ROZWOJU W DOROSŁOŚCI (3 godz.)
• Charakter rozwoju (zmian rozwojowych) w dorosłości. Zmiany ilościowe i jakościowe
• Rozwój potencjalny czy realny? Czynniki i mechanizmy rozwoju.
• Ku czemu zmierza rozwój w dorosłości: sfery, kierunki, trendy rozwojowe.
• Możliwe perspektywy teoretyczne i badawcze. Podejście psychospołeczne vs personalistyczne.

WYKŁAD II. MYŚLENIE POSTFORMALNE - WSPÓŁCZESNE KIERUNKI POSZUKIWAŃ (3 godz.)
Aktualny stan wiedzy psychologii rozwoju człowieka w obszarze tzw. myślenia postformalnego, tj. sposobów rozumowania w dorosłości wykraczających poza operacje formalnologiczne. Uwzględnione są kolejno:
• aktualne podejścia w badaniach nad rozwojem poznawczym
w dorosłości,
• specyfika podejścia poznawczo-rozwojowego,
• teorie tzw. „piątego stadium”,
• właściwości i rozwój myślenia postformalnego w świetle współczesnych badań.

WYKŁAD III. INTEGRACJA POZNANIA I EMOCJI JAKO WARUNEK DOJRZAŁOŚCI OSOBOWEJ. MYTHOS-LOGOS (3 godz.)
• Idea bimodalności ludzkiego poznania. Podejście lateralne. Integracja postformalna poznania i emocji w ujęciu G. Labouvie-Vief.
• Dychotomia logos- mythos. Myślenie mityczne. Dziedzina logosu i dziedzina mythos’u. Mythos w dzieciństwie a mythos w dorosłości.
• Obszary mythos’u w kulturach archaicznych i współczesnych. Mythos jako mit żywy (M. Eliade, B. Malinowski i in.). Sfera ludyczna jako obszar mythos’u.
• Mythos archaiczny a mythos współczesny – cechy wyróżniające.

WYKŁAD IV. KONCEPCJA AUTONOMICZNEGO JA. DOJRZAŁA AUTONOMIA. MĄDROŚĆ (3 godz.)
• Koncepcja stadiów postformalnych rozwoju poznawczego i osobowego G. Labouvie-Vief. Autonomiczne Ja.
• Pojęcie autonomii człowieka. Autonomia osobowa i jej uwarunkowania.
• Dojrzała autonomia
• Problematyka mądrości w psychologii life-span. Współczesne ujęcia i poglądy (P. Baltes, A. Niemczyński, Z. Pietrasiński).

WYKŁAD V. WYŻSZE STADIA ROZWOJU SPOŁECZNO-MORALNEGO. DOJRZAŁA MORALNOŚĆ (3 godz.)
• Rozwój perspektywy społecznej jako pomost między rozwojem poznawczym a moralnym. Wyższe stadia w modelu R.L. Selmana – wyższe stadia. Krytyka koncepcji. Warunki i mechanizmy rozwoju rozumowania moralnego.
• Rozumowanie moralne a zachowanie moralne.
• Wyższe stadia rozwoju moralnego (poziom postkonwencjonalny) w koncepcji L. Kohlberga. Charakterystyka i kontrowersje wokół stadium 7.
• Pojęcie dojrzałej moralności.

WYKŁAD VI. DOJRZAŁOŚĆ I INTEGRACJA OSOBOWA (3 godz.)
• Osobowość dojrzała w różnych ujęciach (G. Allport, Z. Chlewiński,
C.W. Graves).
• Kryteria dojrzałości osobowej. Aspekt intelektualny. Aspekt etyczny.
• Dojrzałość emocjonalna a inteligencja emocjonalna.
• Kryteria emocjonalnej dojrzałości wg W. Menningera.
• Symptomy niedojrzałości vs dojrzałości emocjonalnej (J. Murray).
• Dojrzałe sumienie. Dojrzałe poczucie winy.
• Cechy osobowości dojrzałej vs niedojrzałej wg E.H. Eriksona i C.W. Graves’a.

WYKŁAD VII I VIII. ROZWÓJ OSOBOWY W UJĘCIU PERSONALISTYCZNYM: BEZ STADIÓW I BEZ GRANIC (6 godz.)
• Psychospołeczny a personalistyczny sposób rozumienia mechanizmów rozwojowych.
• Pojęcie osoby i rozwoju osobowego (V.E. Frankl G. Allport, A. Gałdowa, M. Opoczyńska, M. Straś-Romanowska).
• Człowiek jako osoba. Struktura i stawanie się osoby.
• Wymiary społeczny i podmiotowy w świetle metateorii personalistycznej. Rozwój nie kończący się („bez granic”). Relacja podmiotowa Ja-Ty (M. Buber). Psychologia i filozofia spotkania (A. Kępiński).

WYKŁAD IX. PRZEKRACZANIE SIEBIE JAKO ROZWÓJ KU WARTOŚCIOM
(3 godz.)
• Człowiek wobec wartości. Kształtowanie się indywidualnego świata wartości (A. Gałdowa, M. Opoczyńska). Przeżywanie wartości (A. Kępiński)
• Przekraczanie siebie jako mechanizm rozwoju. Rozwój w sferze podmiotowej i metafizycznej. Dynamizmy rozwojowe.
• Pojęcie auto(samo)transcendowania. Samorealizacja
a autotranscendencja. Transcendentalia. Przekraczanie siebie ku transcendentaliom.
• Wola i podmiotowość. Aktywność wolicjonalna człowieka.

WYKŁAD X. PRZEKRACZANIE SIEBIE JAKO SELF-TRANSCENDENCE. ROZWÓJ DUCHOWY (3 godz.)
• Przekraczanie siebie jako rodzaj transgresji.
• Wewnętrzna zasada autentycznego przekraczania siebie. Self-transcendence jako samoprzekraczanie świadomości.
• Przekraczanie siebie na czterech poziomach świadomości: empirycznym, intelektualnym, racjonalnym i odpowiedzialności. Specyfika poziomu najwyższego.
• Rozwój duchowy jako obiekt zainteresowania psychologii. Duchowość psychologicznie – w jakim sensie?