Environmental Law WF-OB-POEL
1. Wprowadzenie do prawa ochrony środowiska - aktualne problemy - 2 h
Dyskusja:
- Identyfikacja przez studentów aktualnych problemów ochrony środowiska.
Próba oceny ich genezy, skali i zagrożenia, jakie stanowią.
Wprowadzenie do tematu. Prezentacja dotycząca genezy i rozwoju IEL:
I okres: od początku - 1945 r.
II okres: 1945-1972
III okres: 1972-1992
IV okres: 1992 - do chwili obecnej
Zarysowanie znaczenia najważniejszych konferencji międzynarodowych
- 1972 Konferencja ONZ w sprawie środowiska człowieka (UNCHE, Sztokholm)
- 1992 Konferencja ONZ w sprawie środowiska i rozwoju (UNCED, Rio de Janeiro)
- 2002 Światowy Szczyt Zrównoważonego Rozwoju (WSSD, Johannesburg)
- 2012 Konferencja ONZ w sprawie zrównoważonego rozwoju ("Rio+20", Rio de Janeiro)
2. . Ochrona środowiska na poziomie międzynarodowym, regionalnym i krajowym - 2 h
Zarządzanie w prawie międzynarodowym i krajowym
- Państwa
- Organizacje ustanowione na mocy traktatów dotyczących środowiska
- Podmioty niepaństwowe:
Ø Organizacje ekologiczne i rozwojowe.
Ø Grupy prawne
Ø Sektor przedsiębiorstw
Ø Osoby fizyczne i społeczności tubylcze.
Prezentacja na temat źródeł w prawie ochrony środowiska:
Art. 38 ust. 1 Statutu Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości (MTS), z czterech źródeł: traktaty, zwyczaj międzynarodowy, ogólne zasady prawa oraz źródła pomocnicze (decyzje sądów i trybunałów oraz pisma jurystów i grup jurystów)
Traktat (konwencja, porozumienie, umowa, protokół) podstawowe źródło praw i obowiązków prawnomiędzynarodowych w odniesieniu do ochrony środowiska. Traktat może być przyjęty: dwustronnie, regionalnie lub globalnie.
Międzynarodowe prawo zwyczajowe
Dwa elementy międzynarodowego prawa zwyczajowego:
- praktyka państwowa i
- opinio juris sive necessitatis.
Ogólne zasady prawa międzynarodowego
Źródła pomocnicze
- orzeczenia sądów i trybunałów - orzecznictwo tych trybunałów staje się coraz ważniejszym źródłem odniesienia w rozwoju międzynarodowego prawa i polityki ochrony środowiska.
- pisma jurystów - odegrały mniej znaczącą rolę w rozwoju międzynarodowego prawa ochrony środowiska.
Podstawowe źródła prawa UE
- Prawo pierwotne: traktaty uzgodnione i ratyfikowane przez państwa członkowskie (oraz państwa kandydujące w przypadku traktatów akcesyjnych).
- Prawo wtórne: akty prawne instytucji Wspólnoty Europejskiej i Unii.
- Istnieje również prawo pomocnicze (inne traktaty między państwami członkowskimi) oraz prawo zewnętrzne (traktaty z państwami trzecimi).
- prawa podstawowe istotne dla praktyki Wspólnot Europejskich i Unii.
Rodzaje źródeł prawa krajowego.
3. Prawne instrumenty ochrony środowiska - 2 h
Główne stosowane instrumenty:
- Zintegrowane pozwolenia środowiskowe (IPPC)
- Ocena oddziaływania na środowisko (EIA)
- Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko (SEA)
- Zarządzanie i audyt środowiskowy (EMAS)
- Swobodny dostęp do informacji o środowisku
- Udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji dotyczących środowiska
- Dostęp do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska
4. Terminy, pojęcia i zasady prawa ochrony środowiska - 2 h
Prezentacja zasad w ochronie środowiska
1. państwa mają suwerenność nad swoimi zasobami naturalnymi i odpowiedzialność za niepowodowanie transgranicznych szkód w środowisku - obowiązek odzwierciedlony w zasadzie 21 Deklaracji Sztokholmskiej i zasadzie 2 Deklaracji z Rio;
2. zasada działań zapobiegawczych;
3. zasadę współpracy;
4. zasada zrównoważonego rozwoju;
5. zasada ostrożności
6. zasada "zanieczyszczający płaci"; oraz
7. zasada wspólnej, ale zróżnicowanej odpowiedzialności.
Studium przypadku: Arbitraż w sprawie Trail Smelter (Stany Zjednoczone przeciwko Kanadzie)
5. Dostęp do informacji o środowisku i udział społeczeństwa w podejmowaniu decyzji dotyczących środowiska - przesłanki, instrumenty i kompetencje - 2 h
Dyskusja ze studentami na temat znaczenia udziału społeczeństwa w sprawach ochrony środowiska w krajach rozwiniętych i rozwijających się.
Prezentacja na temat dostępu do informacji o środowisku i udziału społeczeństwa.
Dostęp do informacji o środowisku w prawie międzynarodowym: znaczenie sprawy MOX Plant (Irlandia v. Wielka Brytania)
6. Ocena oddziaływania na środowisko dla projektów i planu, programów - 4 h
Ocena oddziaływania na środowisko (OOŚ) - to proces badania przewidywanych skutków środowiskowych proponowanego przedsięwzięcia - od rozważenia aspektów środowiskowych na etapie projektowania, poprzez konsultacje i przygotowanie Raportu o oddziaływaniu na środowisko (EIAR), ocenę EIAR przez właściwy organ, późniejszą decyzję co do
czy projekt powinien być dopuszczony do realizacji, obejmującą reakcję społeczeństwa na tę decyzję.
Studium przypadku:
1. Młyny na rzece Urugwaj (Argentyna przeciwko Urugwajowi)
2. Projekt Gabcikovo-Nagymaros (Węgry v. Słowacja)
7. Regulacje prawne dotyczące ochrony przyrody - 4 h
Dyskusja uczniów na temat przyczyn źródłowych utraty różnorodności biologicznej w siedliskach:
(1) wzrost liczby ludności i rosnące zużycie zasobów;
(2) niewiedza na temat gatunków i ekosystemów;
(3) źle pomyślana polityka;
(4) skutki globalnych systemów handlu;
(5) nierówność w dystrybucji zasobów;
(6) brak pełnego uwzględnienia wartości różnorodności biologicznej.
Konwencja o różnorodności biologicznej (CBD) z 1992 roku zawiera nowe międzynarodowe zasady dotyczące
- Ochrona in situ, ex situ,
- dostępu do zasobów genetycznych
- dostępu do technologii i jej transferu, oraz
- postępowania z biotechnologią i
- podziału korzyści z niej płynących.
Konwencja o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem = CITES
Umieszczenie gatunku w jednym z załączników powoduje zastosowanie określonych wymogów lub ograniczeń handlowych.
- Załącznik I: Gatunki zagrożone wyginięciem. Handel międzynarodowy w celach handlowych jest zabroniony.
- Załącznik II: Gatunki, które mogą stać się zagrożone wyginięciem, jeśli handel nie zostanie uregulowany. Handel międzynarodowy jest dozwolony, ale regulowany.
- Załącznik III: Gatunki podlegające regulacji w ramach jurysdykcji Strony oraz w odniesieniu do których wymagana jest współpraca. Handel międzynarodowy jest dozwolony, ale regulowany.
8. Regulacje prawne dotyczące ochrony mórz i oceanów - 2
Przepisy dotyczące ochrony środowiska morskiego należą do najbardziej rozwiniętych w dziedzinie międzynarodowego prawa ochrony środowiska,
Prezentacja na temat Programu Mórz Regionalnych UNEP z 1976 roku, który zaowocował ponad trzydziestoma traktatami regionalnymi.
W 1982 roku społeczność międzynarodowa przyjęła ostatecznie Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawie morza (UNCLOS).
Poszczególne źródła zanieczyszczeń:
1. z działalności na lądzie;
2. z działalności prowadzonej na dnie morza
3. z działalności na "obszarze";
4. z zatapiania;
5. ze statków; oraz
6. z atmosfery lub poprzez atmosferę.
9. Gospodarka odpadami i substancją niebezpieczną - 2 h
Zasady prawa międzynarodowego odnoszące się do gospodarowania odpadami obejmują:
- zapobieganie i przetwarzanie;
- unieszkodliwianie;
- recykling i ponowne wykorzystanie;
- międzynarodowe przemieszczanie (w tym handel).
10. Ochrona powietrza i atmosfery - 2 h
3 różne problemy - 3 różne systemy
1) Transgraniczne zanieczyszczenia na dalekie odległości - Konwencja EKG o transgranicznym zanieczyszczeniu powietrza na dalekie odległości z 1979 r.
2) Ochrona warstwy ozonowej - Konwencja Wiedeńska o ochronie warstwy ozonowej z 1985 r. wraz z Protokołem Montrealskim
3) Zmiany klimatu - Konwencja ramowa ONZ w sprawie zmian klimatu z 1992 r.
11. Podstawy prawne ochrony klimatu - 4 h
Przegląd międzynarodowych ram prawnych i politycznych dotyczących zmian klimatu, które rozwinęły się z biegiem czasu.
Przegląd tego, jak z biegiem czasu rozwijały się międzynarodowe ramy prawne i polityczne dotyczące zmian klimatu, oraz wskazanie niektórych kluczowych kwestii będących przedmiotem negocjacji.
- Krótka historia międzynarodowych negocjacji w sprawie zmian klimatu oraz wprowadzenie do Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC).
- Kluczowe postanowienia UNFCCC, jej struktura organizacyjna i różne grupy Stron w ramach Konwencji.
- 3 mechanizmy w ramach protokołu z Kioto
- Porozumienie paryskie i polityka klimatyczna po 2015 r.
- Główne zagadnienia negocjacyjne. Jak negocjacje ewoluowały w ciągu ostatnich lat (od podejścia dwutorowego do jednotorowego) i podkreśla niektóre z kluczowych kwestii istotnych dla przyszłego reżimu zmian klimatu.
12. Odpowiedzialność państwa za szkody w środowisku - 1
Pojęcie "egzekwowania" w międzynarodowym prawie ochrony środowiska - prawo do podjęcia środków w celu zapewnienia wypełnienia międzynarodowych zobowiązań prawnych lub uzyskania orzeczenia odpowiedniego międzynarodowego sądu, trybunału lub innego organu, w tym organizacji międzynarodowej, że zobowiązania nie są wypełniane.
W celu pomocy w pokojowym rozwiązywaniu sporów środowiskowych dostępny jest przegląd międzynarodowych procedur i mechanizmów.
Karta NZ określa tradycyjne mechanizmy, w tym negocjacje, dochodzenie, mediację, pojednanie, arbitraż, ugodę sądową, odwołanie się do regionalnych agencji lub porozumień, lub inne pokojowe środki wybrane przez strony.
Techniki te można podzielić na dwie szerokie kategorie: środki dyplomatyczne, zgodnie z którymi strony zachowują kontrolę nad sporem w zakresie, w jakim mogą przyjąć lub odrzucić proponowaną ugodę (negocjacje, konsultacje, mediacja, koncyliacja); oraz środki prawne, których efektem są prawnie wiążące decyzje dla stron sporu (arbitraż i ugoda sądowa).
13. Perspektywa prawa ochrony środowiska w przyszłości - 1
Dyskusja studentów na temat rozwoju międzynarodowego prawa ochrony środowiska.
|
W cyklu 2021/22_Z:
Prawo ochrony środowiska kształtowane jest przez regulacje pochodzące z różnych obszarów (np. Wolny handel). Regulacje prawne i działania prawne są wspierane i legitymizowane przez prawo międzynarodowe, prawo europejskie i prawo krajowe. |
E-Learning
W cyklu 2020/21_L: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2019/20_L: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2022/23_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2021/22_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy |
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
efekty kształcenia
1. Wiedza - Student zna problemy środowiskowe i potrafi wskazać ich przyczyny oraz konsekwencje środowiskowe, społeczne i ekonomiczne. Student identyfikuje instrumenty międzynarodowego, europejskiego, polskiego prawa ochrony środowiska oraz otoczenie instytucjonalne. Student potrafi wymienić podstawowe akty prawa międzynarodowego w ochronie środowiska i zna ich podstawowe zasady.
2. Umiejętności - Student rozumie znaczenie prawa jako instrumentu ochrony środowiska. Student interpretuje akty prawne i na ich podstawie wyciąga poprawne wnioski (bada akty prawne, znajduje potrzebne akty). Student wyjaśnia terminologię i dane z zakresu zrównoważonego rozwoju, prawa ochrony środowiska i ochrony przyrody, rozumie znaczenie poszczególnych źródeł ochrony środowiska.
3. Kompetencje - Student stosuje regulacje dotyczące środowiska do aktualnych problemów, jest krytycznie zainteresowany i otwarty na innowacyjne osiągnięcia w dziedzinie prawa ochrony środowiska (przyczynić się do poprawy stanu środowiska i ratowania różnorodności biologicznej).
Opis ECTS:
4 ECTS = 1 ECTS (wykład) + 2 ECTS (lektura na zajęcia) + 1 ECTS (przygotowanie do egzaminu)
Kryteria oceniania
aktywność podczas zajęć = 20 % oceny końcowej; prezentacja na temat związany z prawem ochrony środowiska = 80 % oceny końcowej.
Ocena niedostateczna
A
1. Student nie wyjaśnia terminologii i zasad z zakresu zrównoważonego rozwoju, prawa ochrony środowiska i ochrony przyrody, nie rozumie znaczenia poszczególnych źródeł ochrony środowiska.
2. Student nie identyfikuje instrumentów międzynarodowego, europejskiego, polskiego prawa ochrony środowiska i otoczenia instytucjonalnego.
b
3.Student nie może wyciągać wniosków z przedstawionych mu faktów i koncepcji dotyczących prawa ochrony środowiska.
4.Student nie interpretuje aktów prawnych i na ich podstawie nie może podać prawidłowych wniosków (bada akty prawne, znajduje niezbędne czynności).
do
5. Student nie jest w stanie pracować w grupie, jest krytycznie zainteresowany i nie jest otwarty na innowacyjne osiągnięcia w zakresie prawa ochrony środowiska (przyczynianie się do lepszego środowiska i oszczędzania różnorodności biologicznej).
Ocena 3
A
1.Student wyjaśnia podstawową terminologię i zasady z zakresu zrównoważonego rozwoju, prawa ochrony środowiska i ochrony przyrody, ogólnie rozumie znaczenie poszczególnych źródeł ochrony środowiska.
2. Student identyfikuje podstawowe instrumenty międzynarodowego, europejskiego, polskiego prawa ochrony środowiska i otoczenia instytucjonalnego.
b
3. Student potrafi konstruować podstawowe wnioski z przedstawionych mu faktów i pojęć z zakresu prawa ochrony środowiska.
4. Student interpretuje ogólnie akty prawne i na ich podstawie wyciąga podstawowe wnioski (bada akty prawne, znajduje niezbędne akty prawne).
do
5. Student potrafi w pewnym stopniu pracować w grupie, jest mało krytycznie zainteresowany i otwarty na innowacyjne osiągnięcia w zakresie prawa ochrony środowiska (przyczynianie się do lepszego środowiska i oszczędzania różnorodności biologicznej).
Stopień 4
A
1.Student w odpowiedni sposób wyjaśnia terminologię i zasady z zakresu zrównoważonego rozwoju, prawa ochrony środowiska i ochrony przyrody, dobrze rozumie znaczenie poszczególnych źródeł ochrony środowiska.
2.Student dobrze identyfikuje instrumenty międzynarodowego, europejskiego, polskiego prawa ochrony środowiska i otoczenia instytucjonalnego.
b
3.Student potrafi konstruować właściwe wnioski z przedstawionych mu faktów i koncepcji dotyczących prawa ochrony środowiska.
4. Student dobrze interpretuje akty prawne i na ich podstawie wyciąga prawidłowe wnioski (bada akty prawne, znajduje niezbędne działania).
5. Student potrafi pracować w grupie, jest krytycznie zainteresowany i otwarty na innowacyjne osiągnięcia w zakresie prawa ochrony środowiska (przyczynianie się do lepszego środowiska i oszczędzania różnorodności biologicznej).
Ocena 5
A
1.Student wyjaśnia bardzo dobrze terminologię i zasady z zakresu zrównoważonego rozwoju, prawa ochrony środowiska i ochrony przyrody, przedstawia dogłębne zrozumienie znaczenia poszczególnych źródeł ochrony środowiska.
2. Student bardzo dobrze identyfikuje instrumenty międzynarodowego, europejskiego, polskiego prawa ochrony środowiska i otoczenia instytucjonalnego.
b
3. Student potrafi konstruować bardzo dobrze wnioski z przedstawionych mu faktów i koncepcji dotyczących prawa ochrony środowiska.
4. Student bardzo dobrze interpretuje akty prawne i na ich podstawie wyciąga poprawne wnioski wraz ze złożonym wyjaśnieniem (bada akty prawne, znajduje niezbędne działania).
5. Student potrafi pracować w grupie wykonującej różne role, jest bardzo krytycznie zainteresowany i bardzo otwarty na innowacyjne osiągnięcia w zakresie prawa ochrony środowiska (przyczynianie się do lepszego środowiska i oszczędzania różnorodności biologicznej).
środowiska i ochrony przyrody, nie rozumie znaczenia poszczególnych źródeł ochrony środowiska.
Praktyki zawodowe
nie
Literatura
Obligatory reading:
Sands P., Principles of International Environmental Law, – selected issues
Bodansky D. M., The Art and Craft of International Environmental Law (2010) – selected issue
Eccleston Ch. H., March F., Global Environmental Policy, Concepts, Principles and Practise (2011) – selected issue
Optional reading:
Kiss A., Shelton D., Guide to International Environmental Law (2007)
Louka E., International Environmental Law: Fairness, Effectiveness, and World Order (2006)
Fitzmaurice M., Contemporary Issues in International Environmental Law (2009)
Bodansky D., Brunnée J., Rajamani L., International Climate Change Law (2017)
Carlarne C. P., Gray K. R., Tarasofsky R., The Oxford Handbook of International Climate Change Law (2016)
Hollo E. J., Kulovesi K., Mehling M., Climate Change and the Law (2013)
Argüello G., Marine Pollution, Shipping Waste and International Law (2021)
Craik N., Impact Assessment Process, Substance and Integration (2010)
Wood Ch., Environmental Impact Assessment. A Comparative Review (2013)
Fischer T. B., The Theory and Practice of Strategic Environmental Assessment. Towards a More Systematic Approach
Jürgen F., International Environmental “soft law” (2013)
Stephens T., International Courts and Environmental Protection (2009)
Weiss E. B., The Evolution of International Environmental Law (2011)
Rubenstein K., Pogge T., Environmental Discourses in Public and International Law (2011)
Weiss E. B., The Evolution of International Environmental Law, 54 Japanese Y.B. Intl. L. 1-27 (2011)
P. H. Sand, J. McGee, Lessons learnt from two decades of international environmental agreements: law International Environmental Agreements: Politics, Law and Economics volume 22, (2022)
Bekhoven J. van, Public Participation as a General Principle in International Environmental Law: Its Current Status and Real Impact, National Taiwan University Law Review 2016, Vol. 11: 2
Eritja M. C., del Castillo T. F., Biological Diversity and International Law. Challenges for the Post 2020 Scenario, 2021
Ong D. M., The Convention On International Trade In Endangered Species (Cites, 1973): Implications Of Recent Developments In International And Ec Environmental Law, Journal of Environmental Law, Vol. 10, No. 2, 10th Anniversary Issue (1998)
Legal acts (main):
Aarhus Convention on Access to Information, Public Participation in Decision-making and Access to Justice in Environmental Matters, Aarhus, 1998
Convention on the Ban of the Import into Africa and the Control of Transboundary Movements and Management of Hazardous Wastes within Africa, Bamako, 1991
Convention on Biological Diversity (CBD), Nairobi, 1992
Cartagena Protocol on Biosafety 2000
Nagoya Protocol on Access and benefit sharing 2010, Japan
Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals (CMS), Bonn, 1979
Basel Convention on the Control of Transboundary Movements of Hazardous Wastes and their Disposal, Basel, 1989
Convention on the International Trade in Endangered Species of Wild Flora and Fauna (CITES), Washington, DC, 1973
Convention on Long-Range Transboundary Air Pollution
Convention on Environmental Impact Assessment in a Transboundary Context 25.02.1991 (Espoo Connvention)
Convention on the Protection and Use of Transboundary Watercourses and International Lakes (ECE Water Convention), Helsinki, 1992
Convention on the Transboundary Effects of Industrial Accidents, Helsinki, 1992
Convention on Wetlands of International Importance Especially As Waterfowl Habitat (notably not a Multilateral Environmental Agreement)
Convention to Combat Desertification in Those Countries Experiencing Serious Drought and/or Desertification, Particularly in Africa (UNCCD; 1994)
Espoo Convention on Environmental Impact Assessment in a Transboundary Context, Espoo, 1991
Framework Convention on Climate Change (UNFCCC), New York, 1992
International Tropical Timber Agreement (ITTA), Geneva, 1994
Stockholm Convention Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants Stockholm, 2001
Vienna Convention for the Protection of the Ozone Layer, Vienna, 1985, including the Montreal Protocol on Substances that Deplete the Ozone Layer, Montreal, 1987
|
W cyklu 2021/22_Z:
Konwencja o ocenach oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym, sporządzona w Espoo dnia 25 lutego 1991 r. J. Ciechanowicz-McLean, Międzynarodowe prawo ochrony środowiska, lexisNexis |
W cyklu 2022/23_Z:
Obligatory reading: Optional reading: Legal acts (main): |
Uwagi
|
W cyklu 2021/22_Z:
brak |
W cyklu 2022/23_Z:
brak |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: