K: Blaski i cienie sekularyzacji. Okres od XVI do XXI wieku. Ujęcie filozoficzno-historyczne WF-FI-1123-KFMAZ20b
W świecie współczesnym dokonuje się w sferze wiary i praktyk religijnych ważna zmiana. W kulturze zachodniej religia staje się tylko jednym z wielu sektorów życia społecznego, a nie jak kiedyś było - rozpowszechnionym i wpływowym czynnikiem, kształtującym społeczeństwa. Wielu ludzi, szczególnie z naukowego środowiska, wydaje się być zamkniętymi na problemy religijne.
Nietrudno zauważyć, ze żyjemy w świecie, który na różne sposoby przeciwstawia się wierze religijnej, „żyjemy w dramatycznej próbie dążącej do zgaszenia światła Boga żywego" (H. de Lubac).
Ujmując zagadnienie nieco inaczej można powiedzieć, że obecny świat charakteryzują zasadniczo dwa momenty.
Za pierwszy uznaje się niechęć w uznawaniu jakiegokolwiek autorytetu w głoszeniu prawdy. Postawa ta dotyka również religię, która nie posiada już wyłączności w przekazywaniu sensu życia, osłabła jej moc wyjaśniająca ludzkie życie. Bóg po prostu przestał być potrzebny w wyjaśnieniu problemu sensu (H. Waldenfels). Człowiek nierzadko żyje tak jak gdyby Boga nie było. Uczyniono Go „wielkim nieobecnym w kulturze i społecznej świadomości narodów" (Jan Paweł II).
Za drugi moment uznaje się fakt ogromnego pluralizmu w świecie występującego w najróżniejszych płaszczyznach zarówno jednostkowego, jak i społecznego życia. Na co dzień spotyka się wielość języków, sposobów myślenia, wielość form społecznych, systemów gospodarczych, opcji politycznych, a także kultur i religii. To również przyczynia się do osłabienia pozycji chrześcijaństwa we współczesnym świecie. Wspomniane powyżej cechy współczesnej kultury, stanowią obok wielu innych cech, oblicze tego, co nazywamy sekularyzacją i sekularyzmem.
Podczas konserwatorium spróbujemy przedyskutować filozoficzne i polityczno-społeczne źródła „oddalania się człowieka od Boga”. Będziemy poszukiwać przyczyny tego „oddalenia się od Boga” w okresie od renesansu do współczesności (od XV do XXI wieku).
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Kompetencje społeczne:
- Student(ka) zachowuje otwartość na różne argumenty dotyczące problemu sekularyzacji, sekularyzmu, ateizmu, rozumiejąc przyczyny i konsekwencje tych zjawisk.
- Potrafi wejść w rzeczą dyskusję z osobami reprezentującymi różne światopoglądy.
- Rozumie relację pomiędzy naukami przyrodniczymi, filozofią, a teologią.
- Potrafi odróżnić przejawy i formy religii prawdziwej od tzw. pseudoreligii.
Punkty ECTS:
udział w wykładzie - 30
przygotowanie do wykładu i lektura tekstów - 30
przygotowanie do zaliczenia - 25
konsultacje - 5
SUMA GODZIN 90 [90:30=3]
LICZBA ECTS – 2
Kryteria oceniania
Metody i kryteria ocenienia:
- ocena niedostateczna (2) - student nie zna podstawowych zagadnień omówionych na konserwatorium
- ocena dostateczna (3) - student pobieżnie orientuje się w problematyce konserwatorium, wymienia omówione zagadnienia, nie potrafi jednak dokonać głębszej analizy prezentowanych problemów
- ocena dobra (4) - student zna wszystkie poruszane na zajęciach zagadnienia, szczegółowo charakteryzuje kluczowe pojęcia związane z sekularyzacją i ateizmem.
- ocena bardzo dobra (5) - student zna szczegółowo rozwiązania wszystkich omawianych zagadnień, oraz twórczo i krytycznie potrafi odnieść się do każdego z nich.
- Szczegółowe kryteria oceniania zostaną podane na pierwszym wykładzie.
Literatura
- "Ateizm oraz irreligia i sekularyzacja", wybór i oprac. F. Adamski, Kraków
2011.
- Adamski F., (red.), „Ateizm oraz irreligia i sekularyzacja”, Kraków 2011.
- Benisz H., “Schopenhauer – Nietzsche – Heidegger. Fundamentalne kwestie
filozofii życia”, Kęty 2015
- Berliński D., "Szatańskie urojenie. Ateizm i jego pretensje naukowe",
Prószyński i S-ka.
- Buckley M. J., “Ateizm w sporze z religią”, tłum. M. Frankiewicz, Kraków
2009.
- Comte-Sponville A., "Duchowość ateistyczna. Wprowadzenie do duchowości
bez Boga", tłum. E. Aduszkiewicz, Warszawa 2011.
- Dobbelaere K., "Sekularyzacja. Trzy poziomy analizy", tłum. R. Babińska,
Kraków 2008.
- Draguła A., „Ocalić Boga. Szkice z teologii sekularyzacji”, Warszawa 2010.
- Flew A., “Bóg istnieje”, tłum. R. Pucek, Warszawa 2011.
- Garewicz J., “Schopenhauer”, Warszawa 1988.
- Gołubców P., "Żyć tak, jak gdyby Bóg nie istniał. Sekularyzm jako
współczesne zagrożenie dla integralnego rozwoju osoby ludzkiej", Wrocław
2013.
- Habermas J., „Wierzyć i wiedzieć”, przemówienia z 14 października 2001 r. w
kościele św. Pawła we Frankfurcie z okazji otrzymania Nagrody Pokojowej
Niemieckich Księgarzy; http://www.tezeusz.pl.
- Jaspers K., “Nietzsche”, tłum. Dorota Stoińska, Warszawa 1997.
- Korzec C., Misiak R. (red.), "Nadzieje i zagrożenia sekularyzacji", red.
Szczecin 2010.
- Krasiciki P., “Od „śmierci Boga” do śmierci człowieka. Z genealogii i recepcji
posthumanizmu Fryderyka Nietzschego”, Opole 2001.
- Kuderowicz Z., “Nietzsche”, Warszawa 2004.
- Kutyło Ł., "Teorie socjologiczne a religia. Między sekularyzacją a
desekularyzacją", Łódź 2012.
- Lubac de H., „Dramat ateizmu humanistycznego”, tłum. A. Ziernicki, Kraków
2004.
- Lipski M., "Dlaczego nie jestem ateistą", wyd. Nieateista 2011.
- Lütz M., „Mała historia Największego”, tłum., M. Zielińska, Kraków 2009.
- Mariański J., "Sekularyzacja i desekularyzacja w nowoczesnym świecie",
Lublin 2006.
- Maritain J., "Trzej reformatorzy. Luter-Descartes-Rousseau", tłum. K.
Michalski, Warszawa 1938.
- Marks K., “Przyczynek do krytyki heglowskiej filozofii prawa”, w: K. Marks, F.
Engels, W. Lenin, “O religii. Wybór”, J. Kniaziołucki (red.), Warszawa 1984.
- Mazanka P., "Źródła sekularyzacji i sekularyzmu w kulturze europejskiej",
Warszawa 2004.
- Miodoński L., „Filozofia religii Arthura Schopenhauera”, w: „Filozofia” XXIX,
Wrocław 1996.
- Neusch M., „U źródeł współczesnego ateizmu”, tłum. A. Turowiczowa, Paryż
1980.
- Nietzsche F., “Antychryst”, tłum. L. Staff, Kraków 1967.
- Nietzsche F., „To rzekł Zaratustra” tłum. S. Lisiecka, Z. Jaskuła, Warszawa
1999.
- Nietzsche F., “Ecce homo”, Kraków 2002.
- Nietzsche F., “Wiedza radosna”, Kraków 2003.
- Norris P., "Sacrum i profanum. Religia i polityka na świecie", tłum. R.
Babińska, Kraków 2006
- Novak M., „Boga nikt nie widzi. Noc ciemna ateistów i wierzących”, tłum., M.
Pasiciak, Kraków 2010.
- Possenti V., Filozofia po nihilizmie, tłum. J. Merecki, Lublin 2003.
- Safranski R., „Schopenhauer. Dzikie czasy filozofii”, tłum., M. Falkowski,
Warszawa 2008.
- Safranski R., “Nietzsche. Biografia myśli”, Warszawa 2003.
- Schopnhauer A., „W poszukiwaniu mądrości życia”, t. II., tłum. J. Garewicz,
Kęty 2004.
- Sieg J., „Post-chrześcijańska myśl ateistyczna”, w: „O filozoficznym poznaniu
Boga dziś”, Warszawa 1992.
- Sochoń J., ,,Ateizm”, Warszawa 2003.
- Turner B. S., "Religion and modern society. Citizenship, secularisation, and
the state", Cambridge 2012.
- Turner B. S., "Secularization". Vol. 1, "Defining secularization. The secular in
historical and comparatice perspective", Vol. 2, "The sociology of
secularization", Los Angeles 2010.
- Wojtysiak J., „Spór o istnienie Boga. Analityczno-intuicyjny argument na
rzecz teizmu”, Poznań 2012.
- Taylor Ch., “A Secular Age”, Cambridge 2007.
- Westphal M., „Suspicion and Faith. The Religious Uses of Modern Atheism”,
Michigan 1993.
- Zatwardnicki S. „Ateizm urojony”, Wydawnictwo M
- Zielińska K., "Spory wokół teorii sekularyzacji", Kraków 2008.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: