Kontrowersje chrystologiczne starożytnego Kościoła WT-SST-KCK
- http://6zemgap (w cyklu 2021/22_Z)
Osiem pierwszych wieków to kluczowy okres rozwoju chrystologii. Odbyte wówczas sobory sformułowały najważniejsze dogmaty chrystologiczne (jedna osoba posiadająca dwie natury) oraz ich dalsze implikacje. Ojcowie Kościoła wypracowali też odpowiednią terminologię łączącą dane biblijne z myślą grecką. Rozwój dogmatów rozwijał się w ogniu polemiki z poglądami heterodoksyjnymi i heretyckimi, które stanowią ważny kontekst rozwoju chrystologii.
Podczas kursu przedstawione zostaną następujące zagadnienia:
1. Chrystologia Nowego Testamentu. Tytuły chrystologiczne.
2. Chrystologia w pismach ojców poapostolskich. Napięcia między kategoriami judeochrześcijańskimi i etnochrześcijańskimi. Pierwsze herezje: ebionizm i doketyzm.
3. Apologeci i teologia Logosu (Ireneusz, Justyn). Modele: Logos-sarx i Logos-anthropos. Polemika z gnostycyzmem.
4. Herezje II-III w.: subordynacjonizm, monarchianizm, modalizm (sabelinizm).
5. Chrystologia Orygenesa.
6. Subordynacjonizm Ariusza.
7. Sobór w Nicei (325) i formuła homoousios.
8. Homoousianie, homoiousianie, homei, anomei. Chrystologia ojców kapadockich.
9. Apolinary z Laodycei i formuła mia physis (jedna natura).
10. Chrystologia antiocheńska (Teodor z Mopsuestii, Teodoret z Cyru) a chrystologia aleksandryjska (Cyryl Aleksandryjski).
11. Kontrowersja Nestoriańska. Ugoda efeska (431-433).
12. Sobór chalcedoński i jego sformułowania (451) wobec problemu monofizytyzmu.
13. Monoteletyzm i monoenergizm.
14. Konsekwencje teologii wcielenia wobec problemu obrazoburstwa.
Dyscyplina naukowa, do której odnoszą się efekty uczenia się
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Punkty ECTS
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student potrafi:
- przedstawić katolickie rozumienie osoby i misji Jezusa Chrystusa
- wyjaśnić znaczenie ujęć nowotestamentalnych
- wyjaśnić teologiczne błędy chrystologicznych herezji
- wskazać orzeczenia dogmatyczne soborów o Chrystusie
- wyjaśnić terminologię chrystologiczną
Kryteria oceniania
Aktywne uczestnictwo w wykładach (możliwe dwie nieobecności) - 25 %
Śródsemestralna praca pisemna (25%)
Egzamin końcowy (ustny) - 50 %
Tezy egzaminu końcowego.
1. Geneza i znaczenie tytułów chrystologicznych w Nowym Testamencie i pismach okresu poapostolskiego.
2. Teologia Logosu i Jego wcielenia w pismach Justyna i Ireneusza z Lyonu na tle koncepcji gnostyckich.
3. Chrystologia Orygenesa w kontekście herezji monarchianizmu, modalizmu i subordynacjonizmu.
4. Podobieństwa i różnice koncepcji chrystologicznych Ariusza i Apolinarego z Laodycei.
5. Chrystologia szkoły aleksandryjskiej a monofizytyzm.
6. Chrystologia szkoły antiocheńskiej a nestorianizm.
7. Analiza koncepcji i terminologii chrystologicznych ścierających się na soborach w Efezie (431), Chalcedonie (451) i Konstantynopolu III (680).
8. Przebieg kontrowersji obrazoburczej i teologia kultu ikon.
Literatura
Artykuły w „Vox Patrum” nr 38-39 (2001)
Calore G., Teologiczne znaczenie osoby i natury w świetle chrystologii Soboru Chalcedońskiego, „Warszawskie Studia Teologiczne” XXXI/4/2018, s. 146-165, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_30439_WST_2018_4_9/c/16-12.pdf
Daniélou J., Teologia judeochrześcijańska, Kraków: WAM, 2002.
Grillmeier A., Christ in Christian Tradition, vol. I: From the Apostolic Age to Chalcedon (451); vol. II: From the Council of Chalcedon (451) to Gregory the Great (590-604), Westminster John Knox Press 1965.
Jankowski A., Rozwój chrystologii Nowego Testamentu, Kraków: WAM, 2005.
O’Collins G., Chrystologia. Jezus Chrystus w ujęciu biblijnym historycznym i systematycznym, Kraków 2008
Ratzinger J., Tajemnica Jezusa Chrystusa, Kielce 1994
Sesboue B., Wolinski J., Historia dogmatów, tom 1: Bóg Zbawienia, Kraków: Wydawnictwo M, 1999.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: