Chrystologia funamentalna - specyfika źródeł WT-SST-CHFS
I. Źródła pogańskie
1. Mara bar Serapion
2. Pliniusz Młodszy
3. Tacyt
4. Swetoniusz
5. Apulejusz z Madaury
6. Epiktet
7. Marek Aureliusz
8. Lukian
9. Galen z Pergamonu
10. Fronton (?)
11. Celsus
II. Źródła żydowskie
1. Testimonium Flavianum
2. Talmud
III. Źródła apokryficzne
1. Ewangelie judeochrześcijańskie
2. Ewangelie gnostyckie
3. Nieznane ewangelie
4. Tajemna Ewangelia Marka?
5. Ewangelia Piotra
6. Ewangelie dzieciństwa
7. Listy, apokalipsy i dzieje apostolskie
IV. Źródła nowotestamentalne
1. Listy św. Pawła
2. Cztery Ewangelie
2.1. Źródło Q
2.2. Ewangelia według św. Marka
2.3. Ewangelia według św. Mateusza
2.4. Ewangelia według św. Łukasza
2.5. Ewangelia według św. Jana
2.6. Ewangelie jako biografie inkarnacyjne
3. Pozostałe księgi
V. Źródła pomocnicze
1. Ojcowie Apostolscy
2. Pierwsi apologeci
3. Stary Testament
4. Apokryfy Starego Testamentu
5. Rękopisy z Qumran
6. Literatura rabiniczna
7. Józef Flawiusz i Filon Aleksandryjski
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA: Student...
1. definiuje źródła chrystologii fundamentalnej.
2. potrafi je scharakteryzować.
3. rozróżnia poszczególne źródła.
4. odtwarza proces ich powstania i kontekst
5. wymienia główne kategorie źródeł.
UMIEJĘTNOŚCI: Student...
1. analizuje aktualne poglądy na temat źródeł chrystologii fundamentalnej.
2. dowodzi na podstawie tekstów źródłowych, że kim był Jezus z Nazaretu.
3. uzasadnia racje historyczności Jezusa.
4. rozpoznaje historyczne przyczyny powstania koncepcji dotyczących źródeł chrystologicznych.
5. wyprowadza wnioski praktyczne dla duszpasterstwa na podstawie tekstów źródłowych.
KOMPETENCJE: Student...
1. zachowuje krytycyzm w ocenie różnorodnych kategorii źródeł chrystologii fundamentalnej.
2. nie odczuwa lęku przed spotkaniem z tymi, którzy negują historyczność Jezusa.
3. angażuje się osobiście w uzasadnienie historyczności Jezusa.
4. posiada ugruntowaną świadomość istoty katolickiej chrystologii.
Kryteria oceniania
Doktoranci – egzamin ustny na podstawie wszystkich tematów zajęć
Studenci – egzamin ustny na podstawie wybranych zagadnień
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie założonych efektów kształcenia według następujących przedziałów procentowych zaprezentowanej wiedzy: dst - dst plus - 50-60%; db - db plus - 61-85%; bdb - 86-100%.
Literatura
Aasgaard R., The Childhood of Jesus. Decoding the Apocryphal Infancy Gospel of Thomas, Eugene 2009.
Apokryfy Nowego Testamentu. Apostołowie, cz. I-II, red. M. Starowieyski, Kraków 2007.
Apokryfy Nowego Testamentu. Ewangelie apokryficzne, cz. I, red. M. Starowieyski, Kraków 2003.
Apokryfy Nowego Testamentu. Listy i apokalipsy chrześcijańskie, red. M. Starowieyski, Kraków 2002.
Apokryfy Starego Testamentu, red. R. Rubinkiewicz, Warszawa 2000.
Apulejusz z Madaury, Apologia, czyli w obronie własnej księga o magii; tłum. J. Sękowski, Warszawa 1975.
Apulejusz z Madaury, Metamorfozy albo Złoty osioł,; tłum. E. Jędrkiewicz, Wrocław 2005.
Baird W., History of New Testament Research, t. I: From Deism to Tübingen, Minneapolis 1992.
Baird W., History of New Testament Research, t. II: From Jonathan Edwards to Rudolf Bultmann, Minneapolis 2003.
Bartnicki R., Ewangelie synoptyczne. Geneza i interpretacja, Warszawa 2003 (III wydanie).
Bauckham R., Jesus and the Eyewitnesses: The Gospels as Eyewitness Testimony, Grand Rapids – Cambridge 2006.
Bauckham R., Jesus and the God of Israel: God Crucified and Other Studies on the New Testament`s Christology of Divine Identity, Grand Rapids – Cambridge 2008.
Benedykt XVI, Katechezy o św. Pawle, Kraków 2009.
Benedykt XVI, Ojcowie Kościoła. Od Klemensa Rzymskiego do Augustyna, Poznań 2008.
Benedykt XVI/J. Ratzinger, Jezus z Nazaretu, cz. I: Od chrztu w Jordanie do Przemienienia, tłum. W. Szymona, Kraków 2007.
Berger K., Im Anfang war Johannes. Datierung und Theologie des vierten Evangeliums, Gütersloh 2004 (III wydanie; pierwsze miało miejsce w 1997 r.).
Biblioteka z Nag Hammadi. Kodeksy I i II, red. W. Myszor, Katowice 2008.
Blomberg C.L., The Historical Reliability of the Gospels, Downers Grove – Nottingham 2007.
Boer E.A. de, Followers of Mary Magdalene and Contemporary Philosophy. Belief in Jesus According to the Gospel of Mary, w: Jesus in apokryphen Evangelienüberlieferungen, s. 315-338.
Brown R.E., Introduzione alla cristologia del Nuovo Testamento, Brescia 1995.
Brown R.E., The Community of the Beloved Disciple. The Life, Loves, and Hates of an Individual Church in New Testament Times, New York 1979.
Brown R.E., The Death of the Messiah, New York 1994, t. 2.
Burridge R.A., What Are the Gospels? A Comparison with Graeco-Roman Biography, Grand Rapids – Cambridge 2004 (I wydanie – 1992).
Cazelles H., Jean, fils de Zébédée, « prêtre » et apôtre, „Recherches de Science Religieuse” 88.2/2000, s. 253-258.
Cohen A., Talmud. Syntetyczny wykład na temat Talmudu i nauk rabinów dotyczących religii, etyki i prawodawstwa, tłum. R. Gromacka, Warszawa 1995.
Crossan J.D., Historyczny Jezus. Kim był i czego nauczał, tłum. M. Stopa, Warszawa 1997.
Cureton W., Spicilegium Syriacum, London 1855.
Daniélou J., Teologia judeochrześcijańska. Historia doktryn chrześcijańskich przed Soborem Nicejskim, tłum. S. Basista, Kraków 2002.
Dormeyer D., Das Neue Testament im Rahmen der Antiken Literaturgeschichte. Eine Einführung, Darmstad 1993.
Dulles A., Apologetic and the Biblical Christ, London 1963.
Dunn J.D.G., Did the First Christians Worship Jesus? The New Testament Evidence, London 2010.
Dunn J.D.G., Jesus Remembered. Grand Rapids – Cambridge 2003.
Edwards J.R., The Hebrew Gospel and the Development of the Synoptic Tradition, Grand Rapids – Cambridge 2009,
Ehrman B.D., Lost Christianities. The Battles for Scripture and the Faiths We Never Knew, Oxford 2003.
Ehrman B.D., Przeinaczanie Jezusa. Kto i dlaczego zmieniał Biblię, tłum. M. Chowaniec, Warszawa 2009.
Eisler R., IESOUS BASILEUS OU BASILEUSAS, Heidelberg 1929-30, t. I.
Elliott J. K., The Apocryphal Jesus. Legends of the Early Church, New York 2008.
Epiktet, Diatryby. Encheiridion; tłum. L. Joachimowicz, Warszawa 1961.
Evans C.A., The Apocryphal Jesus, w: Exploring the Origins of the Bible. Canon Formation in Historical, Literary, and Theological Perspective, red. tenże i E. Tov, Grand Rapids 2008, s. 150-158.
Ewangelia Judasza, red. W. Myszor, Katowice 2006.
Fee G. D., Pauline Christology. An Exegetical-Theological Study, Peabody 2007.
Filon Aleksandryjski, Flakkus. Pierwszy pogrom Żydów w Aleksandrii, tłum. E. Osek, Kraków 2012.
Filon Aleksandryjski, Pisma, t. I: O stworzeniu świata, Alegorie praw, O dekalogu, O cnotach, tłum. L. Joachimowicz, Warszawa 1986; t II: O gigantach, O niezmienności Boga, O rolnictwie, O uprawie roślin, O pijaństwie, O trzeźwości, tłum. S. Kalinkowski, Kraków 1994; Filon z Aleksandrii, Flakkus. Pierwszy pogrom Żydów w Aleksandrii, tłum. E. Osek, Kraków 2012.
Frickenschmidt D., Evangelium als Biographie. Die vier Evangelien im Rahmen antiker Erzählkunst, Tübingen 1997.
Gemeinhardt P., Magier, Weiser, Gott. Das Bild Jesu bei paganen antiken Autoren, w: Jesus in apokryphen Evangelienüberlieferungen. Beiträge zu auβerkanonischen Jesusüberlieferungen aus verschiedenen Sprach- und Kulturtraditionen, red. J. Frey, J. Schröter, Tübingen 2010.
Gesché A., Chrystus, tłum. A. Kuryś, Poznań 2005.
Gnilka J., Paweł z Tarsu. Apostoł i świadek, tłum. W. Szymona, Kraków 2001.
Hagen J.L., Ein anderer Kontext für die Berliner und Strassburger «Evangelienfragmente». Das «Evangelium des Erlösers» und andere «Apostelevangelien» in der koptischen Literatur, w: Jesus in apokryphen Evangelienüberlieferungen, s. 339-358.
Hengel M., Die vier Evangelien und das eine Evangelium von Jesus Christus. Studien zu ihrer Sammlung und Entstehung, Tübingen 2008.
Hengel M., Saint Peter. The Underestimated Apostle, Grand Rapids 2010.
Hieronim ze Strydonu, Listy, t. III (80-115), tłum. J. Czuj, M. Ożóg, Kraków 2011.
Hurtado L.W., Lord Jesus Christ. Devotion to Jesus in Earliest Christianity, Grand Rapids 2005.
Hurtado L.W., One God One Lord. Early Christian Devotion and Ancient Jewish Monotheism, London 1988, s. 93-124; tenże, Lord Jesus Christ, s. 134-153.
Imbach J., Three Faces of Jesus. How Jews, Christians, and Muslims See Him, Illinois 1992.
Jacoby F., Die Fragmente der griechischen Historiker, II B, Leiden 1962.
Jankowski A., Rozwój chrystologii Nowego Testamentu, Kraków 2005.
Józef Flawiusz, Dawne dzieje Izraela, (wydanie: Warszawa 1997, tłum. Z. Kubiak, J. Radożycki).
Józef Flawiusz, Przeciw Apionowi. Autobiografia, tłum. J. Radożycki, Warszawa 1996.
Józef Flawiusz, Wojna żydowska (wydanie: Warszawa 1995, tłum. J. Radożycki).
Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem, tłum. L. Misiarczyk, Warszawa 2012.
Kinzig W., The Nazoraeans, w: Jewish Believers in Jesus, red. O. Skarsaune i R. Hvalvik, Peabody 2007, s. 468-474.
Kloppenborg J.S., Q, the Earliest Gospel. An Introduction to the Original Stories and Sayings of Jesus, Louisville – London 2008.
Kręcidło J., Nowe życie uczniów Jezusa. J 21 jako owoc eklezjologicznej relektury J 1-20 we wspólnocie umiłowanego ucznia, Warszawa 2009.
Kudasiewicz J., Ewangelie synoptyczne dzisiaj, Ząbki 2006.
Kuśmirek A., Balaam i jego wyrocznie (Lb 22-24) w tradycji targumicznej, Warszawa 2011.
Langkammer H., Jezus Chrystus w świetle późniejszych pism Nowego Testamentu, Wrocław 2009.
Langkammer H., Passio Domini nostri Jesu Christi. Nowy Testament o męce i śmierci Jezusa, Wrocław 1994.
Łukaszewicz A., Świat papirusów, Warszawa 2001.
Lukian, Dialogi, t. I-II, tłum. M. K. Bogucki, Wrocław 2006.
Manns F., Jewish Prayer in the Time of Jesus, Jerusalem 2001.
Marek Aureliusz, Rozmyślania; tłum. M. Reiter, Warszawa 2009.
McNamara M., Targum and Testament Revisited. Aramaic Paraphrases of the Hebrew Bible: A Light on the New Testament, Grand Rapids – Cambridge 2010.
Mędala S., Chwała Jezusa, w: Ewangelia św. Jana. Listy Powszechne. Apokalipsa, red. tenże i inni, Warszawa 1992.
Mędala S., Ewangelie synoptyczne, Warszawa 2006, s. 32.
Mickiewicz F., Świadkowie zbawczego posłannictwa oraz mesjańskiej i Boskiej godności Jezusa w pismach św. Łukasza i św. Jana, Ząbki 2003.
Najda A., Historiografia paradygmatyczna w Dziejach Apostolskich, Warszawa 2011.
Orygenes, Komentarz do Ewangelii według Mateusza; wydanie: tłum. K. Augustyniak, Kraków 2003.
Orygenes, O zasadach; wydanie: tłum. S. Kalinkowski, Kraków 1996.
Orygenes, Przeciw Celsusowi, tłum. S. Kalinkowski, Warszawa 1986.
Paciorek A., Q – Ewangelia Galilejska, Lublin 2001.
Parchem M., Ostateczne zwycięstwo Boga w walce między dobrem a złem w świetle pism z Qumran, Warszawa 2008.
Pierwsi apologeci greccy, red. L. Misiarczyk, J. Naumowicz, Kraków 2004.
Pietras H., Początki teologii Kościoła, Kraków 2007.
Rakocy W., Paweł Apostoł. Chronologia życia i pism, Częstochowa 2008.
Ratzinger J., Wiara – prawda – tolerancja. Chrześcijaństwo a religie świata, tłum R. Zajączkowski, Kielce 2005.
Rau E., Weder gefälscht noch autentisch? Überlegungen zum Status des geheimen Markusevangeliums als Quelle des antiken Christentums, w: Jesus in apokryphen Evangelienüberlieferungen, s. 143-146.
Rękopisy z Qumran nad Morzem Martwym, red. W. Tyloch, Warszawa 1963; 2001.
Rękopisy znad Morza Martwego. Qumran – Wadi Murabba`at – Masada – Nachal Cheder, red. P. Muchowski, Kraków 2000.
Rękopisy znad Morza Martwego. Qumran – Wadi Murabba`at – Masada, red. P. Muchowski, Kraków 1996.
Rosik M., Rapoport I., Wprowadzenie do literatury i egzegezy żydowskiej okresu biblijnego i rabinicznego, Wrocław 2009.
Rubinkiewicz R., Wprowadzenie do apokryfów Starego Testamentu, Lublin 1987.
Schäfer P., Jesus in the Talmud, Princeton and Oxford 2007.
Schmid H., Zur Funktion der Jesusüberlieferung im so genannten Philippusevangelium, w: Jesus in apokryphen Evangelienüberlieferungen, red. J. Frey, J. Schröter, Tübingen 2010, s. 299-304.
Schnackenburg R., Jesus in the Gospels. A Biblical Christology, Louisville 1995.
Segalla G., Teologia biblica del Nuovo Testamento. Tra memoria escatologica di Gesù e promessa del futuro regno di Dio, Torino 2006.
Sesboüé B., Historia dogmatów, red. tenże, t. I: Bóg zbawienia, red. tenże i J. Wolinski, tłum. P. Rak, Kraków 1999.
Sherwin B., Duchowe dziedzictwo Żydów polskich, tłum. W. Chrostowski, Warszawa 1995.
Stanton G., Jesus of Nazareth in the New Testament Preaching, Cambridge 1974.
Starowieyski M., Barwny świat apokryfów, Poznań 2006.
Św. Augustyn, O zgodności ewangelistów; wydanie: tłum. J. Sulowski, red. E. Stanula, Warszawa 1989.
Św. Ireneusz z Lyonu, Adversus haereses; wydanie polskie: Chwałą Boga żyjący człowiek, wybór i komentarz J. Comby, D. Singles, tłum. pol. W. Myszor, Kraków 1999.
Św. Ireneusz z Lyonu, Wykład nauki apostolskiej, n. 3; wydanie: tłum. W. Myszor, Kraków 1997.
Św. Jan Chryzostom, Mowy przeciwko judaizantom i Żydom. Przeciwko Żydom i Hellenom, tłum. J. Iluk, Kraków 2007.
Swetoniusz, Żywoty Cezarów, tłum. J. Niemirska-Pliszczyńska, Wrocław 2004.
Tacyt, Dzieje; wydanie: tenże, Wybór pism, tłum. S. Hammer, Wrocław 2004.
Theißen G., Die Entstehung des Neuen Testaments als literaturgeschichtliches Problem, Heidelberg 2011 (II wydanie).
Theißen G., Lokalkolorit und Zeitgeschichte in den Evangelien. Ein Beitrag zur Geschichte der synoptischen Tradition, Göttingen 1992.
Theißen G., Merz A., Der historische Jesus. Ein Lehrbuch, Göttingen 2011.
Turek W., Śladami Pawła Apostoła, Kraków 2011.
Van Voorst R.E., Jesus Outside the New Testament. An Introduction to the Ancient Evidence, Grand Rapids 2000.
VanderKam J. C., Wprowadzenie do wczesnego judaizmu, tłum. P. Krupczyński, Warszawa 2006.
Weiser A., Teologia Nowego Testamentu. Cztery Ewangelie, Dzieje Apostolskie, Listy św. Jana i Apokalipsa św. Jana, tłum. M. Szczepaniak, Kraków 2011.
Winniczuk L., Pliniusz Młodszy w świetle swoich listów i mów, Warszawa 1987.
Wojciechowski M., Wpływy greckie w Biblii, Kraków 2012.
Wróbel M.S., Antyjudaizm a Ewangelia według św. Jana. Nowe spojrzenie na relację czwartej Ewangelii do judaizmu, Lublin 2005.
Young S.E., Jesus Tradition in the Apostolic Fathers, The Explicit Appeals to the Words of Jesus in Light of Orality Studies, Tübingen 2011.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: