Prawosławie WT-RE-PRA
Treści merytoryczne podzielone są na kilka bloków tematycznych:
I. Zagadnienia wstępne: Wyjaśnienie podstawowych terminów. Jeden Kościół, wiele tradycji. Różnorodność i jedność prawosławia.
II. Historia prawosławia: Okres apostolski. Patriarchaty wschodnie. Ukształtowanie się tradycji bizantyjskiej. Rozłam z Zachodem. Prawosławie słowiańskie. Nowożytne Kościoły narodowe. Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny.
III. Zarys doktryny: Źródła wiary. Soteriologia. Eklezjologia. Mariologia. Eschatologia.
IV. Kult i duchowość: Liturgia. Rok liturgiczny. Sakramenty. Ikona.
V. Konsekwencje wiary: Moralność prawosławna i zaangażowanie w życie społeczne.
VI. Kościół prawosławny w ruchu ekumenicznym. Jan Paweł II a Kościół prawosławny.
Metody oceny: Kolokwium pisemne na koniec wykładu. W ocenie uwzględniony zostanie również udział i zaangażowanie w wykład.
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Efekty kształcenia
WIEDZA: Student...
1. Objaśnia ukształtowanie się chrześcijańskiej tradycji wschodniej. Wymienia podstawowe fakty z historii Kościoła prawosławnego i potrafi umiejscowić je w czasie. Wylicza postacie, które wpłynęły znacząco na jego rozwój oraz łączy je z konkretnymi okresami i faktami historycznymi. Wyjaśnia przyczyny, warunki i skutki rozejścia się Kościołów Wschodu i Zachodu. Rozróżnia pomiędzy różnymi nurtami historycznego prawosławia. Opisuje historię Kościoła prawosławnego w Polsce i potrafi scharakteryzować jego obecne życie.
2. Charakteryzuje wiarę prawosławną, potrafi wyliczyć i wyjaśnić jej zasadnicze cechy.
3. Opisuje życie liturgiczne Kościoła prawosławnego. Tłumaczy cechy architektury oraz opisuje wnętrze cerkwi i jej symbolikę. Wyjaśnia rolę ikony oraz śpiewu w liturgii prawosławnej.
4. Charakteryzuje duchowość prawosławia. Objaśnia hezychazm. Zna treść Modlitwy Jezusowej.
5. Opisuje stan aktualny prawosławia w różnych częściach świata. Wyjaśnia stosunek Kościoła prawosławnego do ekumenizmu i problemów współczesności.
UMIEJĘTNOŚCI: Student...
1. Analizuje historyczne uwarunkowania Kościoła na Wschodzie w pierwszych wiekach chrześcijaństwa. Porządkuje przyczyny rozejścia się Tradycji Wschodniej i Zachodniej i porównuje sytuację Kościoła w obu obszarach kulturowych.
2. Klasyfikuje przyczyny podziału Wschodu z Zachodem i poddaje je krytycznej ocenie. Porównuje prawosławie z chrześcijaństwem zachodnim i ukazuje istniejące między nimi różnice doktryny, liturgii, dyscypliny i duchowości.
3. Odróżnia świątynię, liturgię, sztukę i muzykę sakralną prawosławną od innych.
4. Wylicza i analizuje główne cechy relacji prawosławia do współczesności oraz do innych Kościołów i religii niechrześcijańskich.
KOMPETENCJE: Student...
1. Ma świadomość, że prawosławie stanowi integralną część Kościoła od jego zarania i docenia jego wkład w budowę cywilizacji chrześcijańskiej.
2. Zachowuje krytycyzm w ocenie rozłamu pomiędzy chrześcijańskim Wschodem i Zachodem i nie wypowiada się pochopnie co do osób i zdarzeń.
3. Nie ma uprzedzeń religijnych. Nie będąc członkiem Kościoła prawosławnego, jest otwarty na relacje i współpracę z wiernymi tego Kościoła. Będąc jego członkiem, jest otwarty na wchodzenie w relację i współpracę z przedstawicielami innych Kościołów i religii.
4. Rozumie pozytywną rolę religii chrześcijańskiej w świecie, w tym prawosławia. Jest wrażliwy na wartość religii w życiu poszczególnych osób i społeczności.
Literatura
Literatura podstawowa:
Mińko A., "Kościół prawosławny" w: Trandy H. i Patalon M. (red.), W drodze za Chrystusem. Kościoły chrześcijańskie w Polsce mówią o sobie, WAM, Kraków 2009, s.199-228.
Przybył E., Prawosławie, Kraków 2006.
Tofiluk J., "Kościół prawosławny" w: Hryniewicz W. (red.), Ku chrześcijaństwu jutra. Wprowadzenie do ekumenizmu, TN KUL, Lublin 1997, s.104-114.
Ware K., Kościół prawosławny, Białystok 2002.
Literatura pomocnicza:
Bóg żywy. Katechizm Kościoła Prawosławnego. WAM, Kraków 2001.
Bułgakow, Prawosławie. Zarys nauki Kościoła prawosławnego, Białystok 1992.
Evdokimov P., Prawosławie, Pax, Warszawa 2003.
Evdokimov P., Liturgie Kościoła prawosławnego, Kraków 2003.
Evdokimov P., Sztuka ikony, Warszawa 2003.
Felmy, Współczesna teologia prawosławna, Białystok 2005.
Filokalia. Teksty o modlitwie serca, opracowanie J. Naumowicz, Biblioteka Ojców Kościoła nr 18, Wydawnictwo M, Kraków 2002.
Jan Paweł II, Slavorum apostoli. Encyklika w tysiącsetną rocznicę dzieła ewangelizacji świętych Cyryla i Metodego (2. czerwca 1985).
Jan Paweł II, Ut unum sint. Encyklika o działalności ekumenicznej (25. maja 1995).
Kałużny T., "Prawosławie" w: Sakowicz E. (red.), Jan Paweł II. Encyklopedia dialogu i ekumenizmu, POLWEN, Radom 2006, s. 365-388.
Kijas Z., Odpowiedzi na 101 pytań o ekumenizm, WAM, Kraków 2004.
Klinger J., O istocie prawosławia, PAX, Warszawa 1983.
Leśniewski K. 9red.), Prawosławie. Światło ze Wschodu, Lublin 2009.
Meyendorff J., Teologia bizantyjska, Warszawa 1984.
Mień A., Sakrament, słowo, obrzęd. Prawosławna służba Boża, Łuków 1992.
Mironowicz A., Kościół prawosławny w Polsce, Białystok 2006.
Schmemann A., Droga prawosławia w historii, Białystok 2001.
Valdman T., "Prawosławie" w: Witczyk H., Encyklopedia chrześcijaństwa, Jedność, Kielce 2000.
Na ostatnim spotkaniu przed kolokwium studenci otrzymają skrypt z całości wykładu.
Zalecane strony internetowe:
http://www.orthodox.pl - oficjalna strona Kościoła prawosławnego w Polsce
http://www.przegladprawoslawny.pl - czasopismo Przegląd prawosławny
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: