Sakrament pojednania i pokuty WT-R-SPO
Tematy:
1. Pokuta i pojednanie w Biblii
1.1. Żydowska pokuta w czasach poprzedzających Chrystusa
1.2. Grzech i pokuta w Nowym Testamencie
2. Fenomenologia pokuty w najstarszych pismach chrześcijańskich
3. Okres pokuty instytucjonalnej (150-314) i pokuty kanonicznej (314-500).
4. Pokuta taryfikowana: zalety i nadużycia
4.1. Pokuta taryfikowana w Irlandii
4.2. Wprowadzenie pokuty taryfikowanej na kontynencie europejskim
4.3. Deformacje związane z systemem pokuty taryfikowanej
4.4. Reforma karolińska pokuty
5. Pielgrzymki jako forma pokuty w wiekach średnich
6. Liturgia pokuty publicznej według Pontyfikału rzymsko-germańskiego
i Pontyfikału Duranda z XIII wieku
7. Spowiedź i pokuta od Soboru Laterańskiego IV do Soboru Trydenckiego
(w wiekach XIII – XVI)
8. Sakrament pokuty w doktrynie Soboru Trydenckiego
9. Celebracja sakramentu pokuty w świetle Rytuału rzymskiego z 1614 roku
10. Liturgia i teologia pokuty publicznej według potrydenckiego Pontyfikału rzymskiego
11. Dzieje liturgii pokuty w Polsce
12. Liturgia sakramentu pokuty w reformie Soboru Watykańskiego II
13. Liturgia sakramentu pokuty według Ordo paenitentiae z 1974 roku
13.1. Praca nad przygotowaniem nowego obrzędu
13.2. Charakterystyczne cechy nowego Ordo panitentiae. Struktura obrzędu.
13.3. Formuła rozgrzeszenia i nałożenie rąk
13.4. Obrzęd pojednania jednego penitenta
13.5. Obrzęd pojednania wielu penitentów z indywidualną spowiedzią i rozgrzeszeniem
13.6. Obrzęd pojednania wielu penitentów ze spowiedzią i rozgrzeszeniem ogólnym
w specjalnych okolicznościach
13.7. Liturgia słowa Bożego w odnowionych Obrzędach pokuty
13.8. Rola nabożeństw pokutnych w przygotowaniu penitentów do sakramentu pokuty
13.9. Celebracja sakramentu pokuty i pojednania w przestrzeni liturgicznej
14. Teologia sakramentu pokuty i pojednania
15. Sakrament pokuty w innych Kościołach
15.1. Sakrament pokuty w Kościołach wschodnich
15.2. Sakrament pokuty w Kościołach reformowanych
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Punkty ECTS
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W zakresie wiedzy:
EK 1 - ogólna wiedza dotycząca historii liturgii sakramentu pokuty i pojednania, struktury i form celebracji sakramentu pokuty i pojednania w świetle posoborowego rytuału oraz z zakresu teologii sakramentu pokuty
W zakresie umiejętności:
EK 2 - umie posługiwać się teologią pokuty w dyskusji, potrafi wyjaśnić innym jak kształtowały się obrzędy pokuty w Kościele na przestrzeni wieków, jaka jest struktura i jakie są formy sprawowania sakramentu pokuty i pojednania w świetle "Ordo paenitentiae"
W ramach kompetencji społecznych:
EK 3 - umie wyjaśnić innym jak wygląda liturgia sakramentu pokuty i pojednania, potrafi wytłumaczyć innym podstawowe pojęcia z zakresu teologii sakramentu pokuty i pojednania; umie przygotować i zaprezentować na forum grupy prezentację na temat ewolucji dyscypliny pokutnej w Kościele, potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę z zakresu historii i teologii liturgii sakramentu pokuty i pojednania w praktyce duszpasterskiej i katechetycznej
Kryteria oceniania
Egzamin ustny z całości materiału i prezentacja referatu na zadany temat na forum grupy.
EK 1 określany jako zna historię kształtowania się obrzędów pokuty oraz strukturę i formy celebracji sakramentu pokuty i pojednania w świetle posoborowego rytuału rzymskiego oraz teologię z niego wypływającą
Na ocenę:
Ndst (2): nie zna zasadniczych faktów z liturgicznej historii pokuty; nie zna struktury celebracji sakramentu pokuty i pojednania w świetle posoborowego rytuału rzymskiego, nie zna form sprawowania sakramentu pokuty i pojednania ani teologii sakramentu pokuty i pojednania;
Dst (3): zna zarys liturgicznej historii pokuty, zna schemat celebracji sakramentu pokuty w świetle posoborowego rytuału rzymskiego, zna trzy główne formy sprawowania sakramentu pokuty w odnowionej liturgii, zna teologię sakramentu pokuty i pojednania;
Db (4): zna historię liturgii sakramentu pokuty i pojednania, zna czynniki, które wpływały na kształtowanie się różnych form pokuty w Kościele, zna strukturę posoborowych Obrzędów pokuty, schemat celebracji, formy sprawowania sakramentu i teologiczne znaczenie poszczególnych elementów sakramentu pokuty i pojednania;
Bdb (5): zna zmiany, jakie zachodziły na przestrzeni wieków w celebracji pokuty w Kościele i ich genezę, zna strukturę celebracji pokuty w poszczególnych księgach liturgicznych, zna przebieg prac nad przygotowaniem nowego „Ordo paenitentiae”, zna charakterystyczne cechy nowego „Ordo paenitentiae”, schemat celebracji, formy sprawowania sakramentu, teologiczne znaczenie poszczególnych elementów sakramentu pokuty i pojednania, zna obrzędy pokuty w innych Kościołach.
EK 2 określany jako umiejętności z zakresu historii i teologii liturgii sakramentu pokuty i pojednania
Na ocenę:
Ndst (2): nie umie wymienić etapów ewolucji pokuty w dziejach Kościoła, nie umie podać podstawowych faktów z liturgicznej historii pokuty, nie umie omówić struktury celebracji i form sakramenty pokuty i pojednania w świetle posoborowego rytuału rzymskiego, nie umie ukazać teologicznego znaczenia poszczególnych elementów sakramentu pokuty i pojednania;
Dst (3): umie wymienić główne etapy ewolucji dyscypliny pokutnej w historii Kościoła, umie podać podstawowe fakty z liturgicznej historii pokuty, umie omówić strukturę celebracji i formy sakramentu pokuty i pojednania w świetle posoborowego rytuału rzymskiego, umie ukazać teologiczne znaczenie poszczególnych elementów sakramentu pokuty i pojednania;
Db (4): umie wymienić główne etapy ewolucji dyscypliny pokutnej w historii Kościoła, omówić kształtowanie się dyscypliny pokutnej w Kościele i czynniki, które na ten proces wpływały; umie omówić strukturę celebracji sakramentu pokuty i pojednania w świetle „Ordo paenitentiae” z 1974 roku;
Bdb (5): umie ukazać związki przyczynowo-skutkowe w ewolucji pokuty w dziejach Kościoła, umie omówić strukturę celebracji pokuty w średniowiecznych źródłach liturgicznych i dokonać analizy porównawczej obrzędów; umie ukazać różnicę pomiędzy sakramentalnymi i pozasakramentalnymi praktykami pokutnymi, umie wyznaczyć temat sympozjum i tematy referatów z zakresu tematyki zajęć
EK 3 określany jako wykorzystanie wiedzy z zakresu sakramentu pokuty i pojednania
Na ocenę:
Ndst (2): nie umie wyjaśnić innym podstawowych faktów z dziejów pokuty w Kościele; nie umie przedstawić innym schematu celebracji i form sprawowania sakramentu pokuty i pojednania w odnowionej liturgii;
Dst (3): umie wytłumaczyć innym ewolucję pokuty w Kościele przywołując fakty historyczne i określone źródła liturgiczne; umie wyjaśnić innym pojęcia teologiczne ściśle związane z tematyką zajęć; umie przedstawić innym schemat celebracji i poszczególnie formy sprawowania sakramentu pokuty i pojednania w świetle posoborowego rytuału rzymskiego;
Db (4): umie przygotować referat lub prezentację multimedialną ukazującą rozwój dyscypliny pokutnej w dziejach Kościoła z odwołaniem do źródeł liturgicznych;
Bdb (5): umie przygotować sympozjum na wybrany temat z zakresu historii i teologii sakramentu pokuty i pojednania, umie wyjaśnić innym problemy teologiczne i pastoralne związane z sakramentem pokuty i pojednania odwołując się do dokumentów Magisterium Kościoła i ksiąg liturgicznych.
Literatura
Źródła:
Le Pontifical de Guillaume Durand, w: M. Andrieu (red.), Le Pontifical Romain au moyen-âge, t. III, Città del Vaticano 1940, s. 552-569.
Le Pontifical Romano-Germanique du dixième sicle, t. II, Città del Vaticano 1963, s. 14-23, 58-67.
Obrzędy pokuty dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, wyd. II, Katowice 2007.
Pontificale Romanum. Editio Princeps (1595-1596), red: M. Sodi, A.M. Triacca, Città del Vaticano 1997.
Rituale Romanum. Editio Princeps (1614), red: M. Sodi, J.J. Flores Arcas, Città del Vaticano 2004.
Literatura:
Araszczuk S., Formy celebracji sakramentu pokuty, w: Wezwani do nawrócenia. Z teologii pokuty i pojednania (Opolska Biblioteka Teologiczna 114), red: E. Mateja, R. Pierskała, Opole 2009, s. 363-371.
Arocena F.M., Penitencia y Unciόn de los enfermos, Ediciones Universidad de Navarra, Pamplona 2018².
Bać T., Sakrament pokuty i pojednania, w: Znaki Tajemnicy. Sakramenty w teorii i praktyce Kościoła, red: K. Porosło, R. Woźniak, Wydawnictwo WAM, Kraków 2018, s. 389-418.
Decyk J., Sakrament pokuty i pojednania, w: Mysterium Christi, t. IV: Sakramenty i Sakramentalia, red. W. Świerzawski, Zawichost – Kraków – Sandomierz 2013, s. 113-132.
Florio M., Ecclesiologia e riconciliazione: una legame da riannodare. Prassi e dottrina del sacramento della penitenza da Trento al Vaticano II, Rivista Liturgica 92 (2005) nr 5, s. 737-761.
Mazza E., La liturgia della penitenza nella storia. Grandi tappe. Bologna 2013.
Manfredi A., Rusconi R., Sodi M., Penitenza e penitenzieria tra umanesimo e rinascimento. Dottrine e prassi dal Trecento agli inizi dell’Età moderna (1300-1517), Libreria Editrice Vaticana, Città del Vaticano 2014.
Mokrzycki B., Sakramenty uzdrowienia, Warszawa 1985.
Nadolski B., Liturgika, t. III: Sakramenty. Sakramentalia. Błogosławieństwa, Pallottinum – Poznań 2012, s. 118-195.
Nowak J., Celebracja sakramentu pokuty i pojednania w przestrzeni liturgicznej, w: Wezwani do nawrócenia. Z teologii pokuty i pojednania (Opolska Biblioteka Teologiczna 114), red: E. Mateja, R. Pierskała, Opole 2009, s. 515-518.
Pałęcki W., Liturgia i teologia pokuty publicznej według potrydenckiego pontyfikału rzymskiego, w: Wezwani do nawrócenia. Z teologii pokuty i pojednania (Opolska Biblioteka Teologiczna 114), red: E. Mateja, R. Pierskała, Opole 2009, s. 47-63.
Passarini V., La penitenza nelle regole monastiche medievali occidentali. Un confronto con la penitenza ecclesiastica: i sistemi penitenziali, i riti e le pene, Rivista Liturgica 92 (2005) nr 5, s. 715-736.
Romaniuk K., Sakramentologia biblijna, Warszawa 1991 (Pokuta, s. 66-100).
Rouillard P., Storia della penitenza dalle origini ai nostri giorni, Editrice Queriniana, Brescia 2005².
Schenk W., Liturgia sakramentów świętych, cz. II: Paenitentia christiana. Consecratio mundi, Lublin 1964, s. 5-55.
Sobeczko H., Sprawowanie sakramentu pokuty w odnowionej liturgii Kościoła, w: H. Sobeczko, Servitium Liturgiae (Opolska Biblioteka Teologicza 71), Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2004, s. 485-497.
Sodi M., Salvarani R. (red.), La penitenza tra I e II millennio. Per una comprensione delle origini della Penitenza Apostolica, Libreria Editrice Vaticana, Cittá del Vaticano 2012.
Sorci P., Il Lezionario dell’Ordo paenitentiae, Rivista Liturgica 92 (2005) nr 6, s. 837-862.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: