Teologia dogmatyczna - Eklezjologia i Mariologia WT-P-FB-TD2
1. Kościół w zbawczym planie Boga (Grzech. Zbawczy plan Boga. Mesjasz. Przymierze. Ofiary). Eklezjalność historii zbawienia.
2. Kościół jako misterium, tajemnica, symbol, sakrament. Przejście od „mysterion” do „sacramentum”
3. Obrazy Kościoła w Piśmie św. (Owczarnia. Rola uprawna, winnica. Budowla Boża, dom, mieszkanie, przybytek, świątynia. „Górne Jeruzalem”, „Oblubienica niepokalanego Baranka”).
4. Nazwy Kościoła (Ecclesia. Wspólnota. Ciało Chrystusa. Lud Boży. Królestwo Boże). Rzeczywistość sakramentalna. Sakrament zbawienia.
5.Powstanie Kościoła. Kolegium dwunastu. Prymat św. Piotra. Tradycja apostolska
6. Natura Kościoła. Struktura niewidzialno-widzialna. Chrystus Głową Kościoła. Zwierzchnictwo. Zasada jedności i źródło życia. Duch św. w kościele. Duch św. w zaistnieniu Kościoła. Duch Św. w życiu i działalności Kościoła.
7. Struktura widzialna. Hierarchiczna społeczność. Papież. Biskupi. Obowiązki i prawa biskupów ordynariuszy. Kolegium biskupów. Synod. Władza papieża i władza kolegium. Prezbiterzy. Diakoni. Zakonnicy. Katolicy świeccy Funkcja prorocka, (nauczycielska). Funkcja kapłańska (liturgiczna, ofiarnicza). Funkcja królewska.
8. Przymioty kościoła. Jeden (Jedyny, niepodzielny, odrębny od świata, w jedności widzialny). Święty (z ustanowienia, w swej istocie, uświęcający, na wielu drogach). Powszechny (katolickość istotowa, problem przynależności do kościoła, poza kościołem nie ma zbawienia). Apostolski.
9. Lokalne wspólnoty kościoła. Obecność Kościoła w lokalnych wspólnotach (historia, starożytność, czasy późniejsze, współczesność; pojęcie, teologia, lokalność wymogiem historyczności; Urzeczywistnianie się kościoła powszechnego w kościołach lokalnych, kościelność lokalnych wspólnot (diecezje, parafie, inne wspólnoty).
10. Kościół synodalny i misyjny
11. Maryja w Nowym Testamencie ( Św. Paweł, Św. Marek, Św. Mateusz, Św. Łukasz, Św. Jan). Mariologia Nowego Testamentu. Maryja w ekonomii zbawienia
12. Dogmaty mariologiczne: Bogurodzica, Dziewictwo Maryi, Świętość Maryi, Niepokalane Poczęcie, Wniebowzięcie Maryi. Godność Maryi jako Matki Boga.
13. Prawdy mariologiczne niezdogmatyzowane: Maryja - Matka w porządku laski (macierzyństwo duchowe). Udział Maryi w Odkupieniu. Pośredniczka w Chrystusie. Królewskość Maryi. Maryja Matką Kościoła.
14. Miejsce Maryi w kulcie chrześcijan (pojęcie kultu, rodzaje, relacja kultu maryjnego do kultu Bożego, podstawy i cechy kultu maryjnego, współczesny stan).
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
- Efekty kształcenia w zakresie wiedzy:
Posiada rozszerzoną wiedzę z historii Soboru Watykańskiego II.
Zna soborową wizję Kościoła, a także barwną historię debaty soborowej wokół rozwoju owej wizji.
Posiada podstawową wiedzę o charakterze ekumenicznym ostatniego Soboru.
Zna sens podstawowych pojęć łacińskich, używanych w języku opisującym strukturę prac soborowych czy terminologie schematów treści soborowej dyskusji.
Na przykładzie historii debaty soborowej poznaje złożoność mechanizmów funkcjonowania Kościoła, szczególnie w dziele jego odnowy.
Zna podstawy historii rozwoju dogmatów maryjnych na przestrzeni wieków.
Potrafi usystematyzować różne aspekty mariologii.
Potrafi uzasadnić rolę chrystologii w mariologii, w aspekcie właściwego rozwoju traktatu oraz rozwoju dialogu ekumenicznego.
Posiada podstawową wiedzę o pneumatologicznej roli Maryi w zrozumieniu Kościoła.
- Efekty kształcenia w zakresie umiejętności:
Student potrafi analizować szczegółowo tekst Konstytucji Dogmatycznej o Kościele, szczególnie jej rozdziału II, III i VIII.
Student umie używać określone w wykładzie argumenty teologiczne i historyczne oraz terminologię przedstawiającą rozumienie Tajemnicy Kościoła i roli Maryi w historii Zbawienia, w wymiarze dialogu ekumenicznego.
- Efekty kształcenia w zakresie kompetencji społecznych:
Jest świadomy pozytywnego wpływu historii, teologii i antropologii Soboru Watykańskiego II na europejską kulturę, jej szczególną wartość dbałości o wolności wyznania i dążenia do jedności wśród różnorodności.
Kryteria oceniania
Metoda weryfikacji całościowej efektów kształcenia odnosić się do egzaminu ustnego z całości przekazanej wiedzy wg wskazanych tematów zawartych w 14 tezach.
Kryteria oceniania (Określenie poziomu osiągnięcia - wg skali ocen - założonych dla przedmiotu efektów kształcenia; opis składowych oceny końcowej):
5,0 – znakomita wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne określone w efektach kształcenia tego modułu
4,5 – bardzo dobra wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne określone w efektach kształcenia tego modułu
4,0 – dobra wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne określone w efektach kształcenia tego modułu
3,5 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne, ale ze znacznymi niedociągnięciami określone w efektach kształcenia tego modułu
3,0 – zadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne, ale z licznymi błędami określone w efektach kształcenia tego modułu
2,0 – niezadowalająca wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne określone w efektach kształcenia tego modułu.
Literatura
Literatura podstawowa (Spis wybranych lektur):
Instrukcja o niektórych kwestiach dotyczących współpracy wiernych świeckich w ministerialnej posłudze kapłanów, 1997, zob. http://bit.ly/2m8y3L5 oraz http://bit.ly/2f0o0Br Konsult. 13.09.2019.
ADAMIAK E., Traktat o Maryi, [w:] Dogmatyka. T. 2, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2006, s. 15-287.
ALBERIGO G, Krótka historia II Soboru Watykańskiego, Wyd. PAX, Warszawa 2005, 254s.
CONGAR Y., Kościół jaki kocham, Cerf/Kairos/Wyd M/Znak, Kraków 1997, 118s.
CZAJA A., Traktat o Kościele, [w:] Dogmatyka. T. 2, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2006, s. 289-543.
JAN PAWEŁ II, Redemptoris Mater, 1987r., [w:] Encykliki Ojca Świętego Jana Pawła II, t.I., Wyd. św. St. BM Arch. Krakowskiej/Wyd. M, Kraków 1996, ss. 257-317. Zob. http://bit.ly/2ky0vpz, dostęp 13.09.2019.
Kongregacja Nauki Wiary, List Iuvenescit Ecclesia do Biskupów Kościoła katolickiego na temat relacji między darami hierarchicznymi a charyzmatycznymi dla życia i misji Kościoła, „Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie” 106 (2016) 1, ss. 18-46 (zob. http://bit.ly/2P8STnM).
KONSTYTUCJA DOGMATYCZNA O KOŚCIELE Lumen Gentium, [w:] Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Pallottinum, Poznań 2002, ss. 97-166.
KRÓLIKOWSKI J. (Red.), Od wiary do teologii. Dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969-1996, Wydawnictwo Księży Sercanów, Kraków 2000, 472s.
LAURENTIN R., Matka Pana. Krótki traktat teologii maryjnej. Wydanie integralne, coll. „theotokos” t. 1, Warszawa 1989, 379s.
LUBAC H. de, Katolicyzm. Społeczne aspekty dogmatu, Wyd, W drodze, Poznań 2011, 372 s.
MICHALCZAK K., Świeccy a kapłaństwo. Wokół poszukiwań teologicznych Yves Congara, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza. Wydział Teologiczny, Poznań 2001, 360s.
NAPIERAŁA St., Pojęcie Kościoła partykularnego w dokumentach Soboru Watykańskiego II, Księgarnia św. Wojciecha / PWT w Poznaniu, coll. „studia i materiały”, Poznań 1985, 98s.
RATZINGER J., BALTHASAR H. U. VON, GRABER R., Dlaczego właśnie Ona ? Soborowa teologia maryjna, Wyd. Księży Marianów, Warszawa 1991, 116 s.
RATZINGER J., Duszpasterskie implikacje nauki o kolegialności biskupów, „Concilium” (1965) nr 1-10., ss. 52-68.
SCHATZ K., Sobory Powszechne. Punkty Zwrotne w historii Kosciola, Wyd. WAM, Kraków 2002, 359 s.
SCHEFFCZYK L., Maryja Matka i Towarzyszka Chrystusa. Podręcznik mariologii, Wyd. M., Kraków 2004, 406s.
Literatura uzupełniająca:
BORRAS A., Les ministères laïcs. Fondements théologiques et figures canoniques, [w]: Les Laïcs en responsabilité pastorale? Accueillir des nouveaux ministères, Cerf, Paris 1998, s. 95-120.
BOUYER L., Kościół Boży, PAX, Warszawa 1977, 588s.
CONGAR Y., Jalons pour une théologie du laïcat, Cerf, Paris 1953, coll. « UnSa », 685 s.
CONGAR Y., Prawdziwa i fałszywa reforma w kościele, Znak, Kraków 2002, 456 s.
CONGAR Y., Wierzę w Ducha Świętego. "Panem jest Duch i daje życie" (2 Kor 3,17), Wyd. Księży Marianów, Warszawa 1995, T. II, 287 s.
CONGAR Y., Wierzę w Ducha Świętego. Objawienie i doświadczenie Ducha, Wyd. Księży Marianów, Warszawa 1997, T. I, 256 s.
CONGAR Y., Wierzę w Ducha Świętego. Rzeka życia płynie na Wschodzie i na Zachodzie (Ap 22,1), Wyd. Księży Marianów, Warszawa 1996, T. III, 335 s.
CONGAR Y., Życie dla prawdy. Jean Puyo rozmawia z ojcem Y. Congarem, Pax, Warszawa 1975, 203 s.
CZAJA A., Szczerze o Kościele. Rozmawia Tomasz Ponikło, Wyd. WAM, Kraków 2014, 307 s.
JĘDRASZEWSKI M., Znak Niezawodnej Nadziei, Pallotinum, Poznań 1994, 108 s.
KASPRZAK A. A., Kościół a nowoczesność. Rozeznanie pastoralne przemian społeczno-kulturowych we Francji po Soborze Watykańskim II, Wydawnictwo WAM, Kraków 2018, 488 s.
KOCHANIEWICZ B., Objawienia maryjne jako locus theologicus?, [w]: „Salvatoris Mater” 11(2009) nr 1, s. 43-nn.
KUDASIEWICZ J., Matka Odkupiciela, Wyd. „Jedność", Kielce 1991, 298 s.
LAKELAND P., The Liberation of the Laity. In Search of an Accountable Church, Continuum, New York/London 2004, 311 s.
LAURENTIN R., Marie dans la foi chrétienne. Situation et avenir [w]: Initiation à la pratique de la théologie (pub. sous la dir. de B. Lauret, Fr. Refoulé), t.III: Dogmatique 2. Cerf, Paris 1993, s. 467-512.
LAURENTIN R., Court Traité sur la Vierge Marie, Guibert, Paris 2009, 238 s.
LEGRAND H. (dir.), Lauret B. (dir.), Refoulé Fr. (dir.), Initiation à la pratique de la théologie, Cerf, Paris 1993, 792 s.
LUBAC H. de, Katolicyzm. Społeczne aspekty dogmatu, Wydawnictwo W drodze, Poznań 2011, 372 s.
MAJEWSKI J., Spór o rozumienie Kościoła. Eklezjologiczne uwarunkowania i perspektywy wielkich debat teologicznych na przełomie XX i XXI wieku, Biblioteka „Więzi”, Warszawa 2009, 364s.
MICHALCZYK K., Świeccy a kapłaństwo. Wokół poszukiwań teologicznych Yves Congara, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Wydział Teologiczny, Poznań 2001, 360 s.
MICHALIK J., „Wiek XXI woła o misyjność katolickiego laikatu! – refleksje nie tylko dla członków Akcji Katolickiej", [s.d.] Zob. http://bit.ly/2xMaZ6d Konsult. 20.08.2015.
NAPIÓRKOWSKI A., Reforma i rozwój Kościoła. Duch Boży i instytucja, Wyd. WAM, Kraków 2012, 305 s.
NAPIÓRKOWSKI A., Spór o Matkę. Mariologia jako problem ekumeniczny, Wyd. KUL, Lublin 2011 (wydanie II) 272 s.
NAPIÓRKOWSKI S. C., „O Maryi nigdy dość, ale poprawnie” [w]: Dzieci Soboru zadają pytania. Rozmowy o Soborze Watykańskim II, Więź, Warszawa 1996, s. 91-112.
NAPIÓRKOWSKI S. C., Matka Boża w świetle teologii protestanckiej, [w]: Ku człowiekowi i Bogu w Chrystusie, t. I, KUL, Lublin 1972, s. 37-54.
ONCLIN W., Kolegialność biskupów i jej struktura, „Concilium” 1965 nr 1-10, s. 624-631.
PAPROCKI H., Dogmat Niepokalanego Poczęcia : prawosławny punkt widzenia, „Elpis" 2002 4/6 s. 253-259. Zob. http://bit.ly/2g5W6rD
PIERONEK T., Kłopotliwa kolegialność. Z prac nad statutem Konferencji Episkopatu Polski, [w]: Sędzia i Pasterz. Księga pamiątkowa w 50-lecie pracy ks. Remigiusza Sobańskiego w Sądzie Metropolitalnym w Katowicach (1957-2007), pod red. s. M. Honorata Typańska, Księgarnia św. Jacka, Katowice, 2007.
RATZINGER J.; BALTHASAR H. U. von; GRABER R., Dlaczego właśnie Ona? Soborowa teologia maryjna, Wyd. Księży Marianów, Warszawa 1991, 116 s.
RATZINGER J., Kościół - znak wśród narodów. Pisma eklezjologiczne i ekumeniczne. Joseph Ratzinger Opera Omnia T. VIII/2., Wyd. KUL, Lublin 2013, 1410 s.
RATZINGER J., Kościół - znak wśród narodów. Pisma eklezjologiczne i ekumeniczne. Joseph Ratzinger Opera Omnia T. VIII/1, Wyd. KUL, Lublin 2013, 637 s.
RIGAL J., Ecclésiologie de la communion. Son évolution historique et ses fondements, Cerf, Paris 2000, série CFi, 392 s.
RUSECKI M., Kryteria „objawień maryjnych” [w]: (Red.) K. Pek, Objawienia maryjne. Drogi interpretacji, Warszawa 1994.
RZECZEWSKA J., Les charismes dans l’Eglise et leur institutionnalisation canonique [thèse du doctorat sous la dir. de G. Ghirlanda], Pontificia Università Gregoriana, Rome 2016, 516 s.
SESBOÜÉ B., Władza w Kościele. Autorytet, prawda i wolność, Wyd. „M”, Kraków 2003.
SOBANSKI R., Implications canoniques de l'emploi de la notion de 'collégialité' dans le contexte théologique des déclarations officielles de l'Eglise, „Concilium" 1990 n° 230, s. 57-68.
SOBANSKI R., La théologie et le statut juridique des conférences épiscopales au concile Vatican II. [w]: Les Conférences épiscopales. Théologie, statut canonique, avenir. Actes du Colloque international de Salamanque (3-8 janvier 1988), Cerf, 1988 Paris, CFi n° 149, s. 99-145.
SUENENS L.-J.: Logiczne konsekwencje Soboru. Wywiad z kardynałem Suenensem, „Tygodnik Powszechny” nr 22 (1.VI.1969) s.1, 3-4.
WĄSEK D., Nowa Wizja zarządzania Kościołem, Wyd. WAM, Kraków 2014, 159 s.
KSIĄŻKI Z MARIOLOGII Z SERII „THEOTOKOS” (Wydawnictwo Księży Marianów):
Laurentin R., Matka Pana. Krótki traktat teologii maryjnej. Wydanie integralne, Wydawnictwo Księży Marianów, Warszawa 1989, coll. „theotokos” t. 1.
Thurian M., Maryja, Matka Pana figura Kościoła, Wydawnictwo Księży Marianów, Warszawa 1990, coll. „theotokos” t. 2.
Beinert W. (red.), Cześć Maryi dzisiaj. Propozycje pastoralne, Wydawnictwo Księży Marianów, Warszawa 1992, coll. „theotokos” t. 3.
Cantalamessa R., Maryja zwierciadłem dla Kościoła, Wydawnictwo Księży Marianów, Warszawa 1994, coll. „theotokos” t. 5.
Pek K. (red.), Objawienia maryjne. Drogi interpretacji, Wydawnictwo Księży Marianów, Warszawa 1994 coll. „theotokos” t. 6.
Kniazeff A., Matka Boże w Kościele prawosławnym, Wydawnictwo Księży Marianów, Warszawa 1996, coll. „theotokos”, t. 7, 190s.
Potterie I., Maryja w tajemnicy przymierza, Wydawnictwo Księży Marianów, Warszawa 2000, coll. „theotokos”, t.10, 282s.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: