Teologia dogmatyczna - Pneumatologia i Charytologia WT-P-FB-PC
PNEUMATOLOGIA
1. Wprowadzenie do traktatu o Duchu Świętym. Semantyczna ewolucja pojęć. Znaczenie terminologii (sens kosmiczny, historyczny, filozoficzny, psychologiczny). Imiona Ducha: Duch Święty, Miłość, Dar, Paraklet. Symbole: Woda, Olej, Ogień, Wiatr, Gołębica, Światło, Oblicze.
2. Boskie przymioty: Wieczność, Wszechmoc, Wszechobecność, Wszechwiedza, Prawdomówność, Miłosierdzie, Mądrość. Boskie dzieła: Stworzenie, Natchnienie, Ukształtowanie Chrystusa, Przekonywanie, Odrodzenie i odnowienie, Oświecenie, Świadczenie, Namaszczenie, Chrzest, Pieczętowanie, Wstawiennictwo, Uświęcenie, Zadatek.
3. Określenia Ducha w Starym Testamencie. Działania związane z daną chwilą, wywołujące entuzjazm. Działania stałe: królowie i prorocy. „Duch Boży” i życie moralne. Obietnica Ducha eschatologicznego.
4. Duch Święty w Ewangeliach: Mateusz, Łukasz, Marek i Jan o Duchu Świętym, św. Paweł). Znaczenie „pneuma” w sensie kosmologiczno-fizycznym, antropologicznym i teologicznym. Obecność Ducha w życiu Jezusa (Wcielenie, chrzest, życie publiczne, śmierć i zmartwychwstanie).
5. Dary Ducha Św. – charyzmaty. Nauczanie św. Jana o Duchu Św. Paraklet. Kościół jako sakrament Ducha Św. Pneumatologia w Dziejach Apostolskich. Pięćdziesiątnica: Kościół a chrzest, Kościół a historia zbawienia.
6. Duch Św. w historii dogmatu i teologii: Epoka patrystyczna.
7. Duch Św. w historii dogmatu i teologii: Epoka scholastyczna, nowożytna, współczesna.
8. Duch Święty i Kościół. Sakramenty. Odnowa w Duchu Świętym. Asceza jako przyzywanie mocy Ducha Świętego. Modlitwa. Duch Święty a łaska.
CHARYTOLOGIA
9. Nauka o łasce – pojęcie ogólne. Łaska w systemie teologii dogmatycznej (z historii traktatu) i w życiu wiary (klasyczne problemy; teologia łaski i jej podział; łaska w sakramentach). Człowiek charytologiczny.
10. Łaska w świetle podstawowych pojęć Starego Testamentu (podstawowe terminy łaski i ich znaczenie w ST). Fundamentalne koncepcje teologii łaski w Nowym Testamencie (opinie Synoptyków o łasce; Św. Paweł o łasce; pisma Janowe o łasce; wymiar soteriologiczny, eklezjalny i egzystencjalny łaski).
11. Teologia łaski w pierwszych wiekach: Ojcowie Apostolscy i opinie apologetów o łasce (Klemens Rzymski, Ignacy z Antiochii, Justyn, Ireneusz, Tertulian, Orygenes). Wschód chrześcijański i jego rozumienie teologii łaski (Atanazy, Ojcowie kapadoccy i pierwsi teologowie wschodu o łasce; podstawowe rozumienie łaski).
12. Podstawowe tematy teologii łaski na Zachodzie chrześcijańskim (Pelagiusz i św. Augustyn; idea predestynacji; Synody w Kartaginie i Synod w Orange o łasce). Święty Tomasz z Akwinu o łasce.
13. Łaska w epoce nowożytnej. Nauka Soboru Trydenckiego o łasce. Neoscholastyczna systematyka nauki o łasce.
14. Istota łaski (łaska jako przychylność, autokomunikacja Boga; wymiar chrystologiczno-historyczno-zbawczy i pneumatologiczno-eklezjalny łaski).
15. Łaska w życiu sakramentalnym. Teologowie współcześni o łasce. Prawo a łaska, natura a łaska, wolność a łaska, zbawienie a łaska).
16. Usprawiedliwienie i uświęcenie w relacji do łaski. Struktura fundamentalna „nowego człowieka” w Chrystusie.
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W zakresie wiedzy :
EK1- zna pojęcia z zakresu teologii dogmatycznej, nauki o łasce (TMA_W06)
W zakresie umiejętności:
EK 2-potrafi samodzielnie wyszukiwać, analizować i oceniać informacje z wykorzystaniem różnych źródeł teologicznych z wykorzystaniem wiedzy teologicznej. Posiada umiejętności badawcze z zakresu teologii obejmujące analizę tekstów teologicznych, syntezę różnych źródeł, idei i poglądów, dobór metod i konstruowania narzędzi badawczych pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów, posiada umiejętność interpretowania podstawowych źródeł teologicznych(TMA_U01, TMA_U02, TMA_U04)
W zakresie kompetencji społecznych:
EK 3- interesuje się dokonaniami naukowymi ośrodkami i szkołami badawczymi w zakresie teologii z podejmowanego zagadnienia( TMA_K08).
Kryteria oceniania
Ocena ndst: Student nie potrafi w najprostszy sposób zaprezentować przekazanej wiedzy.
Ocena dst: Student prezentuje biblijne podstawy nauki o Duchu Świętym i łasce, rozwój historyczny nauki o Duchu Świętym i łasce, oraz systematyczną refleksję nad osobą Ducha Świętego i wydarzeniem łaski.
Ocena db: Student efektywnie prezentuje zdobytą wiedzę, dokonując jej analizy.
Ocena bdb: Student potrafi efektywnie prezentować ugruntowaną wiedzę dokonując jej analizy i prowadząc dyskusje na problemowe tematy związane z nauką o Duchu Świętym i łasce.
Literatura
Dalbesio A., Duch Święty, Kraków 2001
Balthasar H. U., Teologika III. Duch Prawdy, Krakw 2005
Barth K., Dogmatyka w zarysie, Warszawa 1994
Bürkle H., Człowiek w poszukiwaniu Boga: Problem różnych religii, Poznań 1998
Congar Y., Wierzę w Ducha św. I-III, Warszawa 1997
Ferdek B., Duch Boży nad wodami Renu, Wrocław 2010
Guardini R., Bóg, Warszawa 1999
Guardini R., O istocie chrześcijaństwa, Kraków 2000
Góźdź K., Teologia historii zbawienia według Oscara Cullmanna, Lublin 1996, 17-18.
Greshake G., Wprowadzenie do nauki o łasce, Kraków 2005
Jan Paweł II, Dominum et Vivificantem, Watykan 1986
Jan Paweł II, Wierzę w Ducha Świętego Pana i Ożywiciela, Watykan 1992
Jan Paweł II, W imię Przenajświętszej Trójcy, Watykan 2002
Jaskóła P., Panem jest Duch, Opole 2000.
Kraus G., Nauka o łasce – zbawienie jako łaska, Kraków 1999
Mikołaj z Kuzy, O oświeconej niewiedzy, Kraków 1997
Pesch O., Zrozumieć Lutra, Poznań 2008
Uglorz M., Marcin Luter Ojciec Reformacji, Bielsko-Biała 1995, 67-68.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: