Teologia dogmatyczna:Łaska, Eschatologia WT-FW-DŁE
Eschatologia:
Treści merytoryczne:
1. Przedmiot eschatologii
2. Typy eschatologii
3. Podstawowe pojęcia eschatologii
4. Eschatyczna semiotyka stworzenia
5. Eschatyczny sens człowieczeństwa
6. "Anty – sens" śmierci
7. Orzeczenia Magisterium na temat czyśćca
7. Ostateczna teofania w paruzji
8. Konstytucja "Benedictus Deus" (znaczenie Sądu szczegółowego, nieśmiertelność duszy).
9. Powszechne zmartwychwstanie
10. Eschatyczne uczestniczenie w trynitarnej wymianie (osobowy charakter Eschatonu).
11. Sąd Ostateczny
12 . Istota szczęścia wiecznego
12. 1. Udział człowieka w szczęściu Boga
- Osobowy charakter szczęścia wiecznego
- Eschatyczne pocieszenie
12.2. Dar szczęścia wiecznego – visio beatifica
- Struktura widzenia uszczęśliwiającego – bezpośredniość, prawda, dobro
12. 3. Dynamiczny aspekt szczęścia wiecznego
- Dzielenie się szczęściem we wspólnocie zbawionych
- Piękno wieczności
13. Nowe stworzenie
13. 1. Eschatyczna nowość
13. 2. Eschatyczna przemiana
13. 3. Obrazy i antycypacje wiecznego spełnienia
14. Wieczne antyspełnienie (piekło), pojęcie apokatastazy
Charytologia:
1. Pojęcie łaski
2. Łaska w objawieniu biblijnym
3. Nauka o łasce u Ojców i Doktorów Kościoła
4. Pelagianizm i semipelagianizm
5. Teologia łaski św. Augustyna
6. Orzeczenia Kościoła - synody w Kartaginie i Orange, Indiculus
7. Łaska w teologii scholastycznej - Piotr Lombard, Aleksander z Hales
8. Wkład św. Tomasza z Akwinu w usystematyzowanie teologii łaski
9. Relacja darów hierarchicznych i charyzmatycznych - List "Iuvenescit Ecclesia"
10. Późne średniowiecze - poglądy Dunsa Szkota
11. Błędy beduardów i beginek
12. Sobór w Konstancji o łasce
13. Poglądy Marcina Lutra na temat usprawiedliwienia
14. Sobór Trydencki - Dekret o usprawiedliwieniu
15. Wspólna deklaracja w sprawie nauki o usprawiedliwieniu z 31.X. 1999r.
16. Spór o łaskę wystarczającą i skuteczną - Banez/Molina
17. Jansenizm i reakcja Kościoła katolickiego na te poglądy
18. Kwietyzm i reakcja Kościoła katolickiego
19. XX-wieczne kierunki teologii łaski - Mystici corporis, Vaticanum II, KKK, tendencje w teologii
20. Łaska w nauczaniu św. Jana Pawła II i Benedykta XVI
21. List Kongregacji Nauki Wiary "Placuit Deo" (22.02.2018)
22. Łaski pełna. Biblijne wzorce działania łaski
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student zaznajomi się z zagadnieniami dotyczącymi eschatologii w ujęciu biblijnym, w tradycji, w wypowiedziach Magisterium Kościoła oraz we współczesnych publikacjach teologicznych. Ponadto
wdrożenie w zagadnienia związane z usprawiedliwieniem człowieka grzesznego oraz obdarowania go darami nadprzyrodzonymi, zwłaszcza łaską uświęcającą, darami Ducha Świętego i cnotami teologalnymi.
Opis ECTS
Aktywny udział w wykładach - 15 godz.; praca własna studenta, w tym przygotowanie do egzaminu - odpowiednio do potrzeb
6 pkt. ETCS
Kryteria oceniania
Metody oceny:
Egzamin ustny na podstawie wcześniej podanych tez obejmujących wyłożone treści, oraz uwzględniający aktywność podczas wykładów opartą na znajomości literatury przedmiotu. Oceny: bdb - pełna znajomość treści wykładów prezentowana w sposób logiczny, ze swobodnym posługiwaniem się terminologią naukową; db - dobra znajomość traktatu, wyczerpujące omawianie poruszanych zagadnień; dst - znajomość większości podanego materiału, zagadnienia są relacjonowane poprawnie, na poziomie uniwersyteckim; ndst - brak dostatecznej znajomości lub poważne błędy w wypowiedzi, w tym językowe, brak zrozumienia pojęć teologicznych, błędy rzeczowe, odpowiedź nie na temat.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Eschatologia:
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu
DOKUMENTY KOŚCIOŁA
1. Breviarium fidei, pr. zb. pod red. St. Głowy i I. Biedy, Poznań 1989;
1.1. Wyznanie wiary Michała Paleologa, BF VIII, 106;
1.2. Sobór Florencki, Dekret dla Greków, BF VIII, 112;
1.3. Sobór Trydencki, Dekret o czyśćcu, BF VIII, 117.
2. Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań: Pallottinum 1994; punkty 988- 1065.
3. Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań: Pallottinum 1968, Konstytucja Lumen gentium r. VII, Konstytucja Gaudium et spes p. 39.
4. Kongregacja Nauki Wiary, List do biskupów o niektórych zagadnieniach dotyczących eschatologii, 17 maja 1979 r.
Inne
1. Bokwa Ignacy, Eschatologia znaczy pełnia, Sandomierz 2003.
2. Norwid Cyprian, wiersze - Bliscy, Śmierć
3. Ratzinger Joseph, Opera omnia, red. K. Góźdź, M. Górecka, t. X: Zmartwychwstanie i życie wieczne. Studia o eschatologii i teologii nadziei, tł. J. Kobienia, Lublin 2014, s. 598.
4. Ratzinger Joseph Eschatologia – śmierć i życie wieczne, Poznań 1984.
5. Stasiak Sławomir, Eschatologia w listach pasterskich, Legnica, 1999.
6. Tatarkiewicz Władysław, O szczęściu,Warszawa 2004.
Czyściec
1. Bot Jean – Marc, Czyściec. Brama do pełni życia (Le temps du Purgatoire. La porte au seuil de diamant), przeł. Marie Cofta, Poznań 2011, ss. 159.
2. Santorski Andrzej, Nasze ostateczne przeznaczenie. Traktat eschatologiczny, (Św. Katarzyna z Genui, "Traktat o czyśćcu"), Warszawa 2003.
3. Skwierczyński Antoni, Miłość oczyszczająca. Współczesna interpretacja katolickiej nauki o czyśćcu, Warszawa 1992.
W. Hryniewicz, Nadzieja zbawienia dla wszystkich, Lublin 1989
J. Finkenzeller, Eschatologia, Kraków 2000
J. Buxakowski, Wieczność i człowiek. Eschatologia, Pelplin 2001
L. Balter, Eschatologia końca XX wieku, Siedlce 2001
Cz. Rychlicki, Wiara, nadzieja, miłość wobec wieczności:
z zagadnień współczesnej eschatologii, Płock 2001
Ch. Schönborn OP, Przebóstwienie, życie i śmierć, przeł. W. Szymona OP, W drodze, Poznań 2001
J. Salij OP, Śmierć, zmartwychwstanie, życie wieczne,
W drodze, Poznań 2001, Kairos Kraków 2001
Cz-S. Bartnik, Myśl eschatologiczna, Lublin 2002
B. Sesboüé, Zmartwychwstanie i życie: krótki traktat o rzeczach ostatecznych, przeł. M. Żerańska,W drodze, Poznań 2002
J. Decyk, Eschata w Oficjum za zmarłych Liturgii godzin, UKSW, Warszawa 2003
P. Góralczyk SAC, Sens życia, sens śmierci: w pełni osobowe spotkanie z Chrystusem, Apostolicum, Ząbki 2003
H. SZMULEWICZ, Po tamtej stronie życia. Zarys eschatologii, Tarnów 2003
Alice K. Turner, Historia piekła, Gdańsk 2004
M. Bierdiajew, Zarys metafizyki eschatologicznej: twórczość i uprzedmiotowienie, Antyk, Kęty 2004
R. Guardini, O rzeczach ostatecznych: chrześcijańska nauka
o śmierci, oczyszczeniu po śmierci, zmartwychwstaniu,sądzie i wieczności; przekł. T. Grodecki, WAM, Kraków 2004
Z.J. Kijas, Odpowiedzi na 101 pytań o rzeczy ostateczne,WAM, Kraków 2004
A. Sarwa, Syn zatracenia : zaświaty w wierzeniach Kościołów tradycji katolickiej, Sandomierz 2006
Z. Danielewicz, Traktat o rzeczywistości ostatecznej, Dogmatyka, t. VI, podręczniki Więzi, Warszawa 2007
J. Naumowicz, Cztery przyjścia Pana W drodze, Poznań 2007
Hans Urs von Balthasar, Eschatologia w naszych czasach,przekł. W. Szymona WAM, Kraków 2008
W. Hryniewicz, Abym nie utracił nikogo...: w kręgu eschatologii nadziei, Verbinum, Warszawa 2008.
Szczerba W. "A Bóg będzie wszystkim we wszystkim...". Apokatastaza Grzegorza z Nyssy. Tło, źródła, kształt koncepcji, WAM, Kraków 2008
Charytologia:
Literatura podstawowa
- W. Granat, Dogmatyka katolicka, t. V: O łasce Bożej udzielonej przez Chrystusa Odkupiciela, Lublin 1959;
- C. Baumgartner, Łaska Chrystusowa, w: Tajemnica Chrystusa, red. B. Bejze, Poznań-Warszawa-Lublin 1969, s. 311-566;
- R. Guardini, Świat i osoba: próby ujęcia chrześcijańskiej nauki o człowieku, Znak, Kraków 1969;
- Augustyn św., Łaska, wiara, przeznaczenie, przeł. i oprac. W. Eborowicz, Księarnia św. Wojciecha, Poznań; Warszawa; Lublin 1971;
- Z. Kijas, Łaska, w: Dogmatyka, t. IV, red. E. Adamiak, A. Czaja, J. Majewski, wyd. Więź, Warszawa 2007, s. 463-514;
- A. Zuberbier, Relacja natura-nadprzyrodzoność, Warszawa 1973;
- R. Kostecki, Tajemnica życia nadprzyrodzonego: zagadnienie łaski uświęcającej, PAX, Warszawa 1975;
- H. de Lubac, O naturze i łasce, Kraków 1986;
- A. Santorski, Dar łaski, Warszawa 2011;
- A. Santorski, Tajemnica łaski, Warszawa 1988;
- Wspólna deklaracji na temat nauki o usprawiedliwieniu Kościoła katolickiego i Światowej Federacji Luterańskiej, 28 października 1999 r;
- Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, Łaska I-II, q 109 - 114.
Literatura uzupełniająca
- R. Guardini, Wolność, łaska, los. Rozważania o sensie istnienia, Kraków 1995;
- D. Oko, Łaska i wolność. Łaska w Biblii, nauczaniu Kościoła i teologii współczesnej, Kraków 1997;
- S. C. Napiórkowski, Usprawiedliwienie grzesznika, Kraków 1998;
- G. Kraus, Nauka o łasce - zbawienie jako łaska, Kraków 1999;
- Ph. Yancey, Zaskoczeni łaską, Wyd. Credo, Katowice 2003;
- W. Wołyniec, Personalistyczna interpretacja łaski na przykładzie teologii Macieja Józefa Scheebena i niemieckiej charytologii XIX wieku, PWT, Wrocław 2003;
- G. Greshake, Wprowadzenie do nauki o łasce, Wyd. WAM, Kraków 2005;
- B. Wójcik, Charyzmat i łaska w życiu, dziele i pismach bł. Zygmunta Szczęsnego Felińskiego, UW-M, Olsztyn 2008;
- M. Kowalczyk, Błogosławiona Matka Teresa z Kalkuty: Święta od nocy ciemnej, Communio 29 (2009), nr 4
- M. Kowalczyk, Słowo Boże jako przejaw refleksji nad wiarą Kościoła, w: Apostolat Słowa Bożego, red. M. Kowalczyk, wyd. UKSW, Warszawa 2010, s. 116-134.
- Kongregacja Nauki Wiary, List "Iuvenescit Ecclesia", 15. 05. 2016.
- Kongregacja Nauki Wiary, List "Placuit Deo", 22.02.2018.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: