Teologia religii: Chrystologia nowych ruchów religijnych WT-FW-CWZ16
W dobie globalizacji coraz większa liczba religii istnieje w ścisłym związku ze sobą, wzbogacając się i zdobywając nowe doświadczenia kulturowe. Osoba Jezusa, jako centralna postać największej religii świata, nie może być i nie jest ignorowana przez inne systemy wierzeniowe oraz światopoglądowe, a Jego postać nadal jest przedmiotem kontrowersji i nieporozumień, w tym w środowisku chrześcijańskim.
Adherenci niemal każdej religii na świecie, w tym wyznawcy nowych ruchów religijnych, twierdzą i są święcie przekonani, że prawdziwie czczą Jezusa. Tym niemniej głoszone przez nich poglądy odnośnie do osoby i natury Chrystusa częstokroć stoją w poprzek Magisterium Ecclesiae.
Zajęcia mają za zadanie zapoznać uczestników ćwiczeń z różnorakimi koncepcjami i stanowiskami w dziedzinie chrystologii nowych ruchów religijnych na zasadzie metody komparatystycznej (podejście fenomenologiczne). Rozpatrując różne doktryny, poznamy niektóre wyobrażenia na temat Jezusa, dominujące w nauczaniu wybranych NRR.
Niektóre z wyobrażeń na temat Chrystusa w doktrynach poszczególnych NRR, którymi się zajmiemy na ćwiczeniach:
• Jezus jako Adam
• Jezus jako Archanioł Michał
• Jezus jako prorok, ale nie Bóg
• Jezus jako Bóg, ale mniejszy od Boga Ojca
• Jezus jako doświadczony mistyk
• Jezus jako obrońca wegetarianizmu
• Jezus jako cień powyżej stanu "Clear"
• Jezus jako uzdrowiciel
• Jezus jako brat Szatana
• Jezus jako nauczyciel projekcji astralnej
• Jezus jako Michał z Nebadonu, Rajski Syn-Stwórca Boga
• Jezus jako milicjant z rosyjskiej Syberii
• Jezus jako chińska kobieta
### RAMOWY OBSZAR PROBLEMOWY I ZAKRES TEMATYCZNY ZAJĘĆ ###
Zagadnienia wprowadzające:
a) Typologia teologii. Teologia religii: jej przedmiot, metodologia i miejsce wśród dyscyplin teologicznych
b) Definicja podstawowych pojęć: "chrystologia", "nowe ruchy religijne (NRR)"
1. Herezje chrystologiczne we wczesnym chrześcijaństwie: formułowanie ortodoksji Kościoła. Pierwsze sobory powszechne:
a) Chrystologiczne błędy teocentryczne (doketyzm, gnostycyzm, monarchianizm modalistyczny / sabelianizm, apolinaryzm, monofizytyzm, monoteletyzm)
b) Chrystologiczne błędy antropocentryczne (ebionizm, monarchianizm dynamiczny, arianizm, nestorianizm)
2. Chrystologia nowych ruchów religijnych proweniencji chrześcijańskiej:
a) Kościół Nowego Jeruzalem / Swedenborgianie
b) Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich / Mormoni
c) Towarzystwo Biblijne i Traktatowe Strażnica / Świadkowie Jehowy
d) Ruch Nowej Myśli: Nauka Chrześcijańska; Kościół Jedności / Szkoła Jedności Chrześcijaństwa etc.
e) Kościół Zjednoczeniowy / Ruch pod Wezwaniem Ducha Świętego dla Zjednoczenia Chrześcijaństwa Światowego
f) Ruch Jezusowy: Dzieci Boga / Rodzina Miłości / Wspólnota Niezależnych Chrześcijańskich Zgromadzeń Misyjnych 'Rodzina'
g) Kościół Ostatniego Testamentu / Wspólnota Wissariona
h) Kościół Boga Wszechmogącego / Błyskawica Wschodu
3. Chrystologia nowych ruchów religijnych proweniencji orientalnej:
a) Towarzystwo Wedanty
b) Organizacja Sathya Sai
c) Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Kryszny
d) Wiara Bahá'í
e) Ahmadijja
4. Chrystologia nowych ruchów religijnych proweniencji gnostycznej:
a) Neo-kabała Bnei Baruch
b) Kościół Scjentologiczny
c) Międzynarodowa Społeczność Chrystusa / Kościół Drugiego Adwentu / Dżamilianie
d) Międzynarodowy Ruch Raëliański
e) "Ewangelia życia doskonałego" / "Ewangelia Świętych Dwunastu"
5. Chrystologia ezoteryków i okultystów:
a) Zakon Różokrzyżowców
b) Wolnomularze
с) Antropozofia i teozofia
d) Kościół Procesu Sądu Ostatecznego
6. Chrystologia doby ponowoczesności:
a) Era Wodnika: New Age
b) Eckankar
c) Ruch Rastafari
d) Fundacja Urantii
e) Kontrowersje Drogi Neokatechumenalnej
7. Reakcja duszpasterska Kościoła rzymskokatolickiego wobec problematyki nowej religijności*:
a) "Sekty albo nowe ruchy religijne. Wyzwanie duszpasterskie", raport Stolicy Apostolskiej (1986)
b) "Chrześcijaństwo i religie", dokument Międzynarodowej Komisji Teologicznej (1997)
c) Deklaracja o jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła "Dominus Iesus", dokument Kongregacji Nauki Wiary (2000)
d) Refleksja chrześcijańska na temat New Age "Jezus Chrystus dawcą wody żywej", dokument Papieskiej Rady ds. Kultury i Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego (2003)
* - temat do samodzielnego przygotowania przez studentów
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
## WIEDZA ##
Student/studentka ma znać terminologię naukową dyscypliny, posiadać uporządkowaną oraz pogłębioną wiedzę z zakresu teologii religii (jako części teologii fundamentalnej) oraz historii Kościoła w zakresie rozwoju dogmatów chrystologicznych.
Uczestnicy kursu mają posiadać uporządkowaną wiedzę w zakresie teologii systematycznej, zwłaszcza w dziedzinie teologii fundamentalnej oraz dogmatycznej. Słuchacze mają znać proces i uwarunkowania rozwoju religijno-duchowego osoby, mieć wiedzę na temat Magisterium Kościoła rzymskokatolickiego odnośnie do zjawiska nowej religijności i alternatywnej duchowości.
Na ćwiczeniach magistranci mają posiąść wiedzę o niekonwencjonalnym oraz wariantowym spojrzeniu na osobę Jezusa Chrystusa, o Jego roli w dziejach różnych grup para-chrześcijańskich, jak również obecności wątków proweniencji chrystologicznej we współczesnych wierzeniach i tradycjach pozachrześcijańskich.
Otrzymana wiedza ma uzmysłowić uczestnikom zajęć powiązania teologii z innymi dziedzinami nauk, zwłaszcza z naukami humanistycznymi, co pozwoli na interdyscyplinarne spojrzenie i refleksję. Ponadto nabyta wiedza ma pomóc w rozumieniu zmian, zachodzących w kręgu cywilizacyjnym, będącym pod wpływem religii chrześcijańskiej.
## UMIEJĘTNOŚCI ##
Student/studentka potrafi samodzielnie dokonywać selekcji heurystycznej różnych źródeł (w tym ustnej prezentacji) wraz z umiejętnością wyciągania wniosków w celu łączenia zdobytej wiedzy z różnych obszarów i płaszczyzn teologii.
Słuchacze są w mocy przeprowadzić analizę krytyczną zebranego materiału, jak również umieją merytorycznie uargumentować poglądy, zaczerpnięte z różnych źródeł informacji.
Uczestnicy ćwiczeń mają być w stanie umiejętnie prowadzić dialog międzyreligijny na zasadzie poszanowania myśli i wartości strony przeciwnej, przytaczając główne tezy chrystologiczne omawianych NRR stosownie do ich istotności i prawidłowo posługując się podstawowymi definicjami, terminami i sformułowaniami.
## KOMPETENCJE SPOŁECZNE ##
Student/studentka, dążąc do prawdy i zachowując wrażliwość na odmienność opinii, ma mieć świadomość złożoności zjawiska nowej religijności, rozumieć konieczność potrzeby interdyscyplinarnego spojrzenia na omawianą problematykę.
Uczestnicy mają mieć otwarty umysł wraz z gotowością dokonania zmiany swojej opinii odnośnie do otrzymanych danych i argumentów, w tym uzyskanych w procesie samodzielnego przygotowania się do przedmiotu.
Magistranci mają samodzielnie podejmować proste działania badawcze, pamiętając o istotnym znaczeniu istnienia pluralizmu religijnego dla dziedzictwa Polski, Europy i świata, bowiem "kto zamyka się na odmienność albo — co gorsza — próbuje tę odmienność zniszczyć, odbiera sobie możliwość zgłębienia tajemnicy ludzkiego życia" (Jan Paweł II).
## Europejski System Akumulacji i Transferu Punktów (ECTS) ##
* liczba kontaktowych godzin z prowadzącym - 12
* czas poświęcony na indywidualną naukę - 4
* czas przygotowania się do testu - 6
* czas przygotowania się do testu końcowego - 8
RAZEM: 30 godz. = 1 ECTS
Kryteria oceniania
Studenci, którzy kończą cykl przedmiotu w oparciu o system "ZAL" / "NZAL":
1) w semestrze zimowym: zaliczenie polega na uzyskaniu 60 pkt (ze 100 pkt możliwych do uzyskania) na teście. Obowiązuje wówczas zakres tematyczny przerobiony na dwóch spotkaniach ćwiczeniowych w semestrze zimowym + teza a) i teza b) z tematu nr 7.
2) w semestrze letnim: zaliczenie przedmiotu (test końcowy z całości materiału) będzie polegało na uzyskaniu wystarczającej ilości punktów (65 pkt ze 100 pkt możliwych do uzyskania), na sumę których będą się składały:
- sprawdzian w formie pisemnej na koniec zajęć (60 pkt)
- gratyfikacja samodzielnej pracy studenta (16 pkt)
- merytoryczna aktywność na zajęciach (12 pkt)
- bonifikata frekwencyjna (12 pkt)
UWAGA: test końcowy sprawdzi stopień utrwalenia wiedzy otrzymanej w trakcie zajęć, jak również będzie zawierał część weryfikującą samodzielną pracę studentów. Materiał wykładowy stanowi integralną część zagadnień realizowanych podczas ćwiczeń i zaliczany jest równolegle w trakcie sprawdzianu na koniec roku.
UWAGA: test końcowy NIE ODBYWA się na ostatnich zajęciach w semestrze, lecz tylko w dniu, wspólnie wyznaczonym przez prowadzącego i uczestników zajęć.
Na koniec zajęć w semestrze letnim, ale przed rozpoczęciem sesji egzaminacyjnej, prowadzący wysyła do uczestników ćwiczeń sprawdzian próbny (w formie elektronicznej) w celu zapoznania się z przykładowymi pytaniami i zadaniami, które pojawią się na teście końcowym. Dlatego nieodzownym warunkiem wstępnym jest posiadanie przez uczestników zajęć aktywnego i działającego adresu poczty elektronicznej (E-mail), umieszczonego i wyświetlanego w systemie USOSweb wraz z nazwiskiem każdego studenta/-ki.
UWAGA: Studenci, zanim postanowią zapisać się na ćwiczenia, mają zapoznać się z opisem przedmiotu, umieszczonym przez prowadzącego w systemie USOSweb (p.1 §11, II. Organizacja studiów; p.2a §20, IV Podstawowe prawa i obowiązki studenta, Regulamin studiów w Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Załącznik do Uchwały Nr 38/2017 Senatu UKSW z dn. 27 kwietnia 2017 r.).
Rejestracja na przedmiot jest równoznaczna z przyjęciem zasad ćwiczeń i kryteriów oceniania pracy studentów, wyznaczonych i podanych do wiadomości przez prowadzącego. Studenci, którym nie odpowiada tematyka, metodyka lub kryteria i forma zaliczenia ćwiczeń, nie powinni się rejestrować na ten przedmiot, gdyż po zapisaniu się na zajęcia prowadzący nie uwzględnia reklamacji.
Na zajęcia zapraszam osoby o otwartym umyśle, studentów/studentki, którzy przez poznawanie omawianych zagadnień spoza podstawowego programu studiów chcą się rozwijać i zdobywać wiedzę, a nie tylko czekać na wpis "zal" na koniec semestru.
Literatura
• PODSTAWOWA
1. R. Abanes, Defending the Faith. A Beginner’s Guide to Cults and New Religions. Grand Rapids 1997.
2. E. Barker, Nowe ruchy religijne. Kraków 2012.
3. P. Carden, Christianity, Cults & Religions: Participant Guide. Torrance 2010.
4. Chrześcijaństwo, a sekty i religie: porównanie 20 religii i sekt z biblijnym chrześcijaństwem. Warszawa 2012.
5. G. D. Chryssides, Historical dictionary of new religious movements. Lanham 2012.
6. P. B. Clarke (ed.), Encyclopedia of new religious movements. London, New York 2006.
7. C. M. Cusack, D. Kirby (ed.), Sects, cults and new religions. Vol. 1-4. London, New York 2014.
8. D. Daschke, W. M. Ashcraft (ed.), New religious movements : a documentary reader. New York, London 2005.
9. E. V. Gallagher, W. M. Ashcraft, Introduction to New and Alternative Religions in America: African diaspora traditions and other American innovations. Westport, London 2006.
10. D. Hunt, T. A. McMahon, Zwiedzione chrześcijaństwo. Wrocław 1994.
11. I. Kamiński, Sekty i nowe ruchy religijne w 365 pytaniach i odpowiedziach. Warszawa 2013.
12. B. Kochaniewicz, A. Wojtczak (red.). Jezus Chrystus w świetle teologicznych kontrowersji wczoraj i dziś. „Colloquia Disputationes”, 38 (2017).
13. E. W. Lutzer, Chrystus w dobie tolerancji i epoce „wierzących inaczej”. Warszawa 1998.
14. P. Marchwicki, Nowe ruchy religijne. „Seminare. Poszukiwania naukowe”, 16 (2000), s. 327-351.
15. G. A. Mather, L. A. Nichols, Słownik sekt, nowych ruchów religijnych i okultyzmu. Warszawa 2006.
16. J. Oakes, Sharing Jesus with the Cults. Roundup 2018.
17. R. T. Ptaszek, Religia a alternatywne ruchy religijne, [w:] St. Janeczek (red.), Filozofia religii. Lublin 2012, s. 337-361.
18. A. Romarheim, Various views of Jesus Christ in new religious movements: A typological outline. „Norsk Tidsskrift for Mission”, 4 (1987), s. 91-113.
19. J. A. Saliba, The Christian Church and the New Religious Movements: Towards Theological Understanding. „Theological Studies”, vol. 43, 3 (1982), s. 468-485.
20. L. Sarr, The Divinity of Jesus Christ Revisited in the Third Millennium: Evidence of His Deity. Bloomington 2012.
21. P. Szuppe, Polskojęzyczna bibliografia dotycząca sekt i nowych ruchów religijnych (2005-2016). Lublin 2017.
22. H. Waldenfels, Chrystus a religie. Kraków 2004.
23. H. Waldenfels, Chrystus a religie świata. „Rocznik Filozoficzny Ignatianum”, XXI/1 (2015), s. 66-86.
• ZAGADNIENIA WPROWADZAJĄCE
1. I. Bokwa, Filozoficzno-kulturowe tło pluralistycznej teologii religii. „Studia Theologica Varsaviensia”, 44/1 (2006), s. 115-137.
2. G. Dziewulski (red.), Teologia religii: chrześcijański punkt widzenia. Łódź, Kraków 2007 [wybrane zagadnienia]:
~ Ł. Kamykowski, Teologia religii: pojęcie – natura – przedmiot, s. 21-33.
~ I. S. Ledwoń, Pluralistyczna teologia religii, s. 35-54.
~ T. Dola, Krytyka pluralistycznej teologii religii, s. 63-76.
~ J. Perszon, Jedyność i powszechność zbawcza Jezusa Chrystusa w kontekście religii pozachrześcijańskich, s. 115-137.
~ H. Seweryniak, Teologia religii a teologia fundamentalna: refleksja metodologiczno-pedagogiczna, s. 183-201.
~ K. Kaucha, Teologia religii a filozofia religii: kilka uwag i propozycji, s. 313-325.
3. K. Kałuża, Czy teologia komparatywna zastąpi teologię religii? „Studia Oecumenica”, 16 (2016), s. 319-358.
4. Z. Kubacki, Wprowadzenie do teologii religii. Warszawa 2018.
5. A. Michałek, De facto czy de iure? Od teologii religii do teologii pluralizmu religijnego. „Nurt SVD”, 1 (2010), s. 75-94.
6. D. Rogacz, W stronę radykalnego pluralizmu religijnego. Kraków 2016.
• Temat 1: CHRYSTOLOGIA CHRZEŚCIJAŃSKA
1. P. Artemiuk (red.), Historia – wiara – nauka: źródła poznania Jezusa Chrystusa. Płock, Lublin 2018.
2. J. Bujak, „On jest obrazem Boga niewidzialnego” (Kol 1,15): wprowadzenie do chrystologii. Szczecin 2011.
3. M. L. Cook, Odpowiedzi na 101 pytań o Jezusa. Kraków 2002.
4. J. Królikowski, Syn Boży i nasz Zbawiciel: Studia chrystologiczne. Kraków 2014.
5. J. Kulisz, A. Mostowska-Baliszewska, Spór o Jezusa Chrystusa w ciągu dziejów. Warszawa 1998.
6. G. O’Collins, Chrystologia: Jezus Chrystus w ujęciu biblijnym, historycznym i systematycznym. Kraków 2008.
7. Objawienie Jezusa jako „Syna Ojca” i jako pośrednika panowania Boga, [w:] G. L. Müller, Dogmatyka katolicka. Kraków 2015, s. 279-377.
8. E. Ozorowski, Dzieje chrystologii. „Studia Teologiczne”, 1 (1983), s. 25-62.
9. H. Pietras, Herezje. Kraków 2019, s. 27-94.
10. K. Schatz, Sobory powszechne: punkty zwrotne w historii Kościoła. Kraków 2001.
11. H. Seweryniak, Tajemnica Jezusa. Warszawa 2001.
12. M. Skierkowski, Uczłowieczony Bóg. Chrystologia fundamentalna. Płock 2013.
13. M. Starowieyski, Sobory niepodzielonego Kościoła. Kraków 2016.
14. P. M. Szewczyk, Jezus. Biografia nieautoryzowana. Kraków 2018.
15. T. W. Tilley, Three Impasses in Christology. „CTSA Proceedings”, 64 (2009), s. 71-85.
• Temat 2: CHRYSTOLOGIA NRR PROWENIENCJI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ
1. B. Andrzejewski, Emanuel Swedenborg: między empirią a mistycyzmem. Poznań 1992.
2. T. Korecki, Spirytualizm - okultyzm - kabała - alchemia - masoneria - Swedenborg: przyczynków kilka, [w:] J. Górec-Rosiński (red.), Nowe Jeruzalem: mistyka, herezja, nawiedzenia. Bydgoszcz 1995, s. 70-79.
3. T. Korecki, Wprowadzenie do Swedenborga, [w:] tamże, s. 48-60.
4. S. Toksvig, Emanuel Swedenborg: uczony i mistyk. Kraków 2002.
5. A. Sarwa, Zaświaty i rzeczywistość duchowa w nauce Emanuela Swedenborga, [w:] A. Sarwa, Porwanie Kościoła. Zaświaty w wierzeniach Kościołów tradycji protestanckiej. Sandomierz 2006, s. 100-120.
6. E. Swedenborg, Dziennik snów 1743-1744. Poznań 1996.
7. E. Swedenborg, Nowe Jeruzalem i jego niebiańska nauka, [w:] J. Górec-Rosiński (red.), Nowe Jeruzalem: mistyka, herezja, nawiedzenia. Bydgoszcz 1995, s. 61-69.
8. P. Beskow, Anioł ze złotymi płytami, [w:] P. Beskow, Osobliwe opowieści o Jezusie: analiza nowych apokryfów. Kraków 2005, s. 61-79.
9. W. Jakubowski, Doktryna, kult i organizacja Kościoła mormonów. „Studia z prawa wyznaniowego”, 8 (2005), s. 317-344.
10. Jezus Chrystus, nasz wybrany przywódca i Zbawiciel, [w:] Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, Zasady ewangelii. Salt Lake City 2009, s. 13-17.
11. T. Kerns, Who Is This Jesus? An Examination of the Christology of the Latter-day Saints. „The Southern Baptist Journal of Theology”, vol. 16, 2 (2012), s. 72-83.
12. R. L. Millet, A Different Jesus?: The Christ of the Latter-day Saints. Grand Rapids 2005.
13. R. L. Millet, Joseph Smith’s Christology: After Two Hundred Years. „BYU Studies Quarterly”, vol. 44, 4 (2005), s. 231-250.
14. J. G. Turner, The Mormon Jesus: a biography. Cambridge 2016.
15. J. Walsh, Are Jesus and Satan Brothers? A Short Exploration in Mormon Christology. „International Journal of Mormon Studies”, 3 (2010), s. 128-138.
16. A. Wójtowicz, Bóg mormonów. Kraków 2003.
17. Żyjący Chrystus: Świadectwo Apostołów. Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, 1 stycznia 2000. „Liahona”, t. 20, 2 (2017), przednia okładka.
18. https://www.mormon.org/pol/jezus-chrystus
19. E. Bagiński, Co katolik powinien wiedzieć o Świadkach Jehowy. Kraków 2011.
20. W. Bednarski, W obronie wiary: Pismo Święte a nauka Świadków Jehowy, innych sekt i wyznań niekatolickich. Gdańsk 1997.
21. R. H. Countess, Błędy doktryny Świadków Jehowy: analiza krytyczna Chrześcijańskich Pism Greckich w Przekładzie Nowego Świata. Warszawa 1998.
22. Z. Danielewicz, W oczekiwaniu na paruzję: nauka Adwentystów Dnia Siódmego i Świadków Jehowy. Lublin 1999.
23. Z. Domagała, Czy nauka świadków Jehowy jest zgodna z Biblią. Lublin 2018.
24. T. Połgensek, O jakim Królestwie nauczał Jezus? Gdynia 2003.
25. Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Jezus – droga, prawda i życie. New York 2017.
26. D. Abbott, S. Gottschalk, The Christian Science tradition, [w:] Religious traditions & healthcare decisions: religious beliefs and their application in health care: a reference guide. Park Ridge, Chicago 2002, s. 1-16.
27. M. Baker Eddy, Nauka i zdrowie: z kluczem do Pisma Świętego. Boston 1997.
28. M. Godlewski, Znaczenie pism Mary Baker Eddy dla wyznawców ruchu Chrześcijańskiej Nauki (Christian Science). „Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW”, 3 (2017), s. 31-54.
29. Pytania i odpowiedzi na temat Chrześcijańskiej Nauki. Boston 1978.
30. J. Rapport, Corresponding to the rational world: scientific rationales and language in Christian Science and the Unity School of Christianity. „Nova Religio”, vol. 14, 4 (2011), s. 11-29.
31. A. B. Voorhees, Mary Baker Eddy, the woman question, and Christian salvation: finding a consistent connection by broadening the boundaries of feminist scholarship. „Journal of Feminist Studies in Religion”, vol. 28, 2 (2012), s. 5-25.
32. D. L. Weddle, The Christian Science Textbook: An Analysis of the Religious Authority of Science and Health by Mary Baker Eddy. „The Harvard Theological Review”, vol. 84, 3 (1991), s. 273-297.
33. https://www.christianscience.com/pl
34. S. Ajemian, The Children of God Cult, aka The Family. Pasadena 2005.
35. W. S. Bainbridge, The Endtime Family: Children of God. New York 2002.
36. J. Buhring, K. Jones, C. Jones, Córki Dzieci Boga. Warszawa 2016.
37. L. Eskridge, God’s Forever Family: The Jesus People Movement in America. New York 2013.
38. M. Gajewski, Społeczne, kulturowe i historyczne konteksty patologicznych i destrukcyjnych idei Davida Berga praktykowanych w grupie Dzieci Boga (The Family International), [w:] J. Perszon, A. Lisiecka-Bednarczyk, I. Kamiński (red.), Manipulacja, sekty i alternatywne formy religijności - w kierunku profilaktyki społecznej. Tom VIII Kontrowersyjne zjawiska i grupy. Toruń-Wrocław 2015, s. 73-84.
39. K. Jankowski, Hipisi. W poszukiwaniu Ziemi Obiecanej. Warszawa 2003.
40. S. A. Kent, Brainwashing and re-indoctrination programs in the Children of God/The Family. „Cultic Studies Journal”, vol. 17 (2000), s. 56-78.
41. S. A. Kent, Lustful prophet: A Psychosexual Historical Study of the Children of God’s Leader, David Berg. „Cultic Studies Journal”, vol. 11, 2 (1994), s. 135-188.
42. D. Lattin, Jesus Freaks: A True Story of Murder and Madness on the Evangelical Edge. New York 2008.
43. J. R. Lewis, J. Gordon Melton (red.), Sex, slander, and Salvation: Investigating The Family/Children of God. Stanford 1994.
44. S. Nerkowska, Działalność i doktryna religijna Dawida Brandt Berga jako wyraz duchowych dążeń pokolenia hipisów. Lublin 2010. [praca licencjacka, KUL]
45. M. Paga, Wspólnota Niezależnych Chrześcijańskich Zgromadzeń Misyjnych „Rodzina”, „Lignum vitae”, 5 (2004), s. 407-477.
46. M. Paga, Wspólnota Niezależnych Chrześcijańskich Zgromadzeń Misyjnych „Rodzina”: studium ekumeniczne, [w:] S. C. Napiórkowski (red.), Duch Swięty - Kościół - Człowiek. T. 3, Kościoły, wspólnoty i ruchy religijne, ekumenizm. Lublin 2015, s. 242-246.
47. D. Riches, The charismatic family: the Family of Love and the British middle class. „Journal of the Royal Anthropological Institute”, 16 (2010), s. 778-796.
48. N. Tormey, N. Ghouri, Urodzona w sekcie Dzieci Boga. Warszawa 2015.
49. D. E. van Zandt, Living in the Children of God. Princeton 1991.
50. K. Veymont, P. Moskalewicz, Buszujący w Bogu. 1994 [film dokumentalny TVP1].
51. M. Williams, Heaven’s Harlots: My Fifteen Years in a Sex Cult. New York 1998.
52. https://childrenofgod.com/
53. https://www.davidberg.org/
54. https://thefamilyeurope.org/pl/
55. J. Morawiecki, Łuskanie światła: reportaże rosyjskie. Warszawa 2010.
56. J. Morawiecki, Syberyjska sekta wissarionowców jako fenomen społeczno-religijny. Warszawa 2010.
57. A. Posacki, Sekta Wissariona – „Kościół Ostatniego Testamentu” a sekta „Białego Bractwa”. Współczesna apokaliptyka, gnoza i synkretyzm religijny w Rosji, [w:] I. Kamiński, I. Perszon, J. Kulwicka-Kamińska (red.), Alternatywne światy zagubienia. Religie, ideologie, kulty i New Age, t.5. Toruń 2015, s. 35-47.
58. R. Soszyn, Sekta, czyli sposób na życie. „Rzeczpospolita”, 4 października 2013, s. A11.
59. Wissarion, Ostatnia nadzieja: apel do współczesnej ludzkości. Gdańsk 2003.
60. E. Dunn, Lightning from the East: Heterodoxy and Christianity in Contemporary China. Leiden, Boston 2015.
61. E. Dunn, Reincarnated Religion? The Eschatology of the Church of Almighty God in Comparative Perspective. „Studies in World Christianity”, vol. 22, 3 (2016), s. 216-233.
62. H. Folk, Protestant Continuities in The Church of Almighty God. „The Journal of CESNUR”, vol. 2, 1 (2018), s. 58-77.
63. Kościół Boga Wszechmogącego, Wypowiedzi Chrystusa Dni Ostatecznych. [b.r.m.w.]
64. P.-L. Zoccatelli, A Dynamic Religion in China: The Church of Almighty God. [Paper presented at the conference Dynamic Asia: Shaping the Future, University of Latvia, April 13-14, 2018].
65. https://pl.godfootsteps.org/
66. M. Libiszowska-Żółtkowska, Kościół Zjednoczeniowy – Sun Myung Moon i jego polscy wyznawcy, [w:] T. Doktor (red.), Ruchy pogranicza religii i nauki jako zjawisko socjopsychologiczne, t. 5. Warszawa 1996, s. 78-116.
67. M. Libiszowska-Żółtkowska, Kościół Zjednoczeniowy w Polsce – jednostkowe wybory, zbiorowy ostracyzm. „Przegląd Religioznawczy”, 4 (2000), s. 39-58.
68. Sun Myung Moon, Jako miłujący pokój obywatel świata. Gdańsk 2011.
69. Sun Myung Moon, Przedstawienie Boskiej Zasady. Warszawa 2016.
70. W. Nowacki, M. Grzyb, Sekta Moona wyzwaniem dla Kościoła Katolickiego. „Studia Teologiczne: Białystok, Drohiczyn, Łomża”, 29 (2011), s. 179-202.
71. R. M. Price, Was Jesus the Son of the Priest Zacharias? „Journal of Unification Studies”, 5 (2003), s. 1-16.
72. A. Wilson, Significance of Reverend Sun Myung Moon for Christianity. „Journal of Unification Studies”, 15 (2014), s. 1-25.
73. http://www.smmoon.pl/
74. B. MacLaurin, Ślub u Moona [film dokumentalny, 2012]. https://www.youtube.com/watch?v=5T0a--WQ8xc
• Temat 3: CHRYSTOLOGIA NRR PROWENIENCJI ORIENTALNEJ
1. Swami Akhilananda, Hindu View of Christ. Boston 1949.
2. K. P. Aleaz, An Indian Jesus from Advaita Vedānta. „Indian Journal of Theology”, vol. 38, 2 (1996), s. 29-42; vol. 39, 2 (1997), s. 16-26.
3. A. Barua, Christian Visions of Vedānta: The Spiritual Exercises of Bede Griffiths and Henri Le Saux. „Journal of Ecumenical Studies”, vol. 51, 4 (2016), s. 524-551.
4. A. Jeremiah, Inculturation: A Subaltern Critique of K.P. Aleaz’ “Indian Christian Vedanta”. „Asia Theological Journal”, vol. 21, 2 (2007), s. 398-411.
5. Swami Mukhyananda, Sri Ramakrishna – Jesus Christ Come Again. „Vedanta”, 381 (2015), s. 6-13.
6. B. K. Nayak, The Christology of Brahmabandhab Upadhyay in the Light of the Advaitic Framework. „Asia Journal of Theology”, vol. 22, 1 (2008), s. 107-125.
7. B. A. M. Paradkar, Hindu Interpretation of Christ from Vivekananda to Radhakrishnan. „Indian Journal of Theology”, 18 (1969), s. 65-80.
8. R. Pattni, A Hindu’s Jesus. „Reform Magazine”, October 2016, s. 28-29.
9. Vedanta and Christianity. „American Vedantist”, vol. 10, 2 (2004), s. 2-35.
10. http://www.vedantauk.com/
11. Bóg jest [Materiały z prekonferencji „Doskonałość Sai” Kraków, marzec 2010]. Trzebież 2010.
12. M. Gajewski, Sathya Sai Baba, mistyk, guru i boski awatar. Słów kilka o jego duchowej spuściźnie, [w:] J. Perszon, A. Lisiecka-Bednarczyk, I. Kamiński (red.), Manipulacja, sekty i alternatywne formy religijności - w kierunku profilaktyki społecznej. Tom VIII Kontrowersyjne zjawiska i grupy. Toruń-Wrocław 2015, s. 85-95.
13. T. Jareonsettasin, Educare Sathya Sai. Wedy XXI wieku. Bóg i pięć żywiołów. Wrocław 2004.
14. Sathya Sai Baba, Cover Story. Be a Good Christian… A True Christian… A Better Christian. „Heart 2 Heart”, vol. 4, 4 (2006), s. 19-54.
15. M. J. Spur, Sathya Sai Baba as Avatar. “His Story” and the History of an Idea [A thesis at the University of Canterbury]. Christchurch 2007.
16. Śri Śrímad A. C. Bhaktivedanta Swami Prabhupáda, Krsna źródło przyjemności. bmw 1992.
17. J. Cichocki, Hare Kryszna a chrześcijaństwo. Płock, Toruń 2008.
18. J. J. Cichocki, W aspekcie rozróżniania duchów – chrześcijańska ocena Hare Kriszna. „Studia Płockie”, 26 (1998), s. 75-90.
19. B. Grabowska, Kryszna: z dziejów literatury indyjskiej. Warszawa 2008.
20. R. M. Gupta, “He is our master”: Jesus in the Thought of Swami Prabhupada. „Journal of Hindu-Christian Studies”, 23 (2010), s. 15-19.
21. K. Klostermaier, Świadomość Krsny, świadomość Chrystusa oraz współczesna świadomość religijna. Wrocław 2009.
22. K. J. Largen, Baby Krishna, Infant Christ: A Comparative Theology of Salvation. New York 2011.
23. K. J. Largen, God at Play: Seeing God Through the Lens of the Young Krishna. „Dialog: A Journal of Theology”, vol. 50, 3 (2011), s. 253-261.
24. K. Rose, Czy Międzynarodowe Towarzystwo Świadomości Krsny ma cokolwiek do zaoferowania chrześcijaństwu teologicznie. Wrocław 2009.
25. D. P. Sheridan, Stations Keeping: Christ and Krishna as Embodied. „Cross Currents”, 38 (1988), s. 325-339.
26. J. M. Spencer, Christ and Krishna: The Visions of Arjuna and the Brother of Jared. „Journal of Book of Mormon Studies”, 23 (2014), s. 56-80.
27. Bahá’u’lláh, Kitáb-i-Íqán (Księga Pewności). Warszawa 1998.
28. F. J. Beckwith, Bahá’í ‐ Christian Dialogue: Some Key Issues Considered. Statement DB-035.
29. A. Berry, The Bahá’í Faith and Its Relationship to Islam, Christianity, and Judaism: a Briefhistory. „International Social Science Review”, vol. 79, 3-4 (2004), s. 137-151.
30. M. Curtotti, The Divine Logos and Redemption: A Comparison of Baha’i and Early Christian Perspectives. „Journal of Ecumenic Studies”, vol. 30, 2 (1993), s. 227-244.
31. J. E. Esslemont, Bahá’u’lláh i Nowa Era: wprowadzenie do wiary bahá’í. Poniatowice 1992.
32. S. Fazel, Baha’i Approaches to Christianity and Islam: Further Thoughts on Developing an Inter-Religious Dialogue. „Baha’i Studies Review”, 14 (2008), s. 41-53.
33. R. Stockman, Jesus Christ in the Bahá’í Writings. „Bahá’í Studies Review”, vol. 2, 1 (1992), s. 33-41.
34. L. Żuk-Łapińska, Religia Bahá’i. Kraków 1993.
35. H. M. J. D. Shams, Where did Jesus Die? Qadian 2017.
36. M. Tahir Ahmad, Jesus versus Finality, [w:] Revelation, Rationality, Knowledge and Truth. Tilford 1998, s. 691-714.
37. J. K. Walker, What the Quran Really Teaches about Jesus: Prophet of Allah or Savior of the World? Eugene 2018.
38. https://www.alislam.org/
• Temat do samodzielnego przygotowania przez studentów: REAKCJA DUSZPASTERSKA KOŚCIOŁA RZYMSKOKATOLICKIEGO WOBEC PROBLEMATYKI NOWEJ RELIGIJNOŚCI
a) "Sekty albo nowe ruchy religijne. Wyzwanie duszpasterskie", raport Stolicy Apostolskiej (1986):
~ F. Arinze, Sekty i nowe ruchy religijne jako problem duszpasterski. „L’Osservatore Romano”, 7 (1991), s. 12-16.
~ I. Kamiński, Sekty i nowe ruchy religijne w oficjalnych dokumentach. Klasyfikacja, analizy, komentarz i teksty źródłowe (raporty, rezolucje, zalecenia, uchwały, rozporządzenia). Toruń 2011.
~ I. Kamiński, Sekty szansą dla Kościoła? „Teologia i Człowiek” , 15 (2010), s. 109-139.
~ K. Różański, Dwudziestolecie watykańskiego dokumentu „Sekty albo nowe ruchy religijne. Wyzwanie duszpasterskie”. „Studia Pelplińskie”, 38 (2007), s. 319-328.
~ E. Sakowicz, Sekty albo nowe ruchy religijne. Wyzwanie duszpasterskie: watykański dokument poświęcony zagadnieniu sekt, nowych ruchów religijnych i kultów. „Nomos: kwartalnik religioznawczy”, 39/40 (2002), s. 79-90.
~ Sekty albo nowe ruchy religijne. Wyzwanie duszpasterskie, Raport Watykański (1986). „L’Osservatore Romano”, 5 (1986), s. 3-6 LUB https://religie.wiara.pl/doc/471830.Sekty-albo-nowe-ruchy-religijne-Wyzwanie-duszpasterskie
b) "Chrześcijaństwo i religie", dokument Międzynarodowej Komisji Teologicznej (1997):
~ Z. Kubacki, Kościół, religie i zbawienie. O jedyności i powszechności zbawczej Kościoła oraz zbawczej roli religii niechrześcijańskich. Kraków 2016, s. 258-262.
~ L. F. Ladaria, Chrześcijaństwo i religie. Prezentacja dokumentu Międzynarodowej Komisji Teologicznej, http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/cti_documents/rc_cti_20120308_ladaria_pl.html
~ I. Ledwoń, K. Pek (red.), Chrześcijaństwo a religie: dokument Międzynarodowej Komisji Teologicznej: tekst, komentarze, studia. Lublin, Warszawa 1999.
~ Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Chrześcijaństwo i religie, [w:] J. Królikowski (red.), Od wiary do teologii: dokumenty Międzynarodowej Komisji Teologicznej 1969-1996. Kraków 2000, s. 393-434 LUB http://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/cti_documents/rc_cti_1997_cristianesimo-religioni_pl.html
c) Deklaracja o jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła "Dominus Iesus", dokument Kongregacji Nauki Wiary (2000):
~ J. Koclęga, Jezus Chrystus jako punkt odniesienia dla eschatologicznego pielgrzymowania Kościoła w Deklaracji Dominus Iesus o jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła. „Veritati et Caritati”, 2 (2014), s. 27-52.
~ Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja Dominus Iesus: tekst i komentarze. Poznań 2000 (2006) lub Wrocław 2000 LUB http://www.slawomirkaminski.pl/archiwum/images/post/dominus%20iesus.pdf
~ Z. Kubacki, Granice chrześcijańskiej chrystologii w świetle deklaracji „Dominus Iesus”. „Sympozjum”, 5/1 (2001), s. 57-79.
d) Refleksja chrześcijańska na temat New Age „Jezus Chrystus dawcą wody żywej”, dokument Papieskiej Rady ds. Kultury i Papieskiej Rady ds. Dialogu Międzyreligijnego (2003):
~ B. Ferdek, Duchowość jako interioryzacja dogmatu. „Studia Gnesnensia”, XXXI (2017), s. 19-31.
~ Papieska Rada ds. Kultury, Papieska Rada ds. Dialogu Międzyreligijnego, Jezus Chrystus dawcą wody żywej. Refleksja chrześcijańska na temat New Age. Poznań 2003 lub Kraków 2003.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: