Teologia pastoralna WT-DTE-TP
1. Zagadnienia wprowadzające.
2. Historyczny rozwój teologii pastoralnej.
3. Metody teologii pastoralnej.
4. Teologia pastoralna a inne dziedziny naukowe.
5. Istota i zbawcze posłannictwo Kościoła.
6. Urzeczywistnianie się Kościoła w diecezji.
7. Urzeczywistnianie się Kościoła w parafii.
8. Zrzeszenia religijne miejscem urzeczywistniania się Kościoła.
9. Rodzina Kościołem domowym.
10. Dialog w życiu Kościoła.
11. Znaki czasu i ich rozpoznawanie.
12. Teologia laikatu i apostolstwa.
13. Stosunek Kościoła do świata.
14. Duszpasterstwo zwyczajne i nadzwyczajne.
15. Wezwania duszpasterskie dla Kościoła w Polsce.
Dyscyplina naukowa, do której odnoszą się efekty uczenia się
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu zajęć student
w zakresie wiedzy:
EK 1 - ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę dotyczącą istoty teologii pastoralnej, jej różnorodnych ujęć w okresie posoborowym; związanej z jej charakterem interdyscyplinarnym specyfiki; metody; komplementarności z podejmowanymi na poziomie diecezjalnym i parafialnym w ramach duszpasterstwa zwyczajnego i nadzwyczajnego działaniami; charakteryzuje istotę apostolstwa świeckich w działalności zbawczej Kościoła, ze szczególnym uwzględnieniem przestrzeni małżeńsko-rodzinnej, społecznej, gospodarczej i kulturowej (TMA_W07);
EK 2 - zna główne zasady działalności ewangelizacyjnej Kościoła realizowanej w ramach jego funkcji podstawowych i uzupełniających (TMA_W08);
w zakresie umiejętności:
EK 3 - posiada dogłębną umiejętność wyszukiwania, analizowania i wykorzystywania dokumentów Magisterium, do budowania odpowiadającym na ukazanych w świetle badań empirycznych znaków czasu, różnorodnych modeli pastoralnych; umie też wykorzystywać do tworzenia tych modeli osiągnięcia nauk pozateologicznych (TMA_U01);
EK 4 - prawidłowo interpretuje i wyjaśnia uwarunkowania społeczne pracy ewangelizacyjnej Kościoła wskazując na konieczność ich uwzględniania przy budowaniu modeli pastoralnych (TMA_U12);
w zakresie kompetencji społecznych:
EK 5 - ma świadomość własnej, indywidualnej odpowiedzialności za realizację apostolskiej misji Kościoła, będąc kreatywny w poszukiwaniu nowych form jego działalności ewangelizacyjnej (TMA_K07).
Opis ECTS:
Aktywny udział w wykładach: 30 godzin
Praca własna studenta: 10 godzin
Przygotowanie do egzaminu: 30 godzin
Konsultacja z prowadzącym: 5 godzin
Razem 75 godzin = 3 ECTS
Kryteria oceniania
EK nr 1 określany jako "ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę dotyczącą istoty teologii pastoralnej, jej różnorodnych ujęć w okresie posoborowym; jej specyfiki oraz komplementarności z podejmowanymi działaniami duszpasterskimi, jak także istoty apostolstwa świeckich w działalności zbawczej Kościoła, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodnych przestrzeni działań".
Na ocenę
ndst (2) - nie zna podstawowych pojęć z zakresu teologii pastoralnej, duszpasterstwa i ewangelizacji oraz głównego przesłania dokumentów Magisterium dotyczących tej tematyki;
dst (3) - w ograniczonym stopniu potrafi zdefiniować pojęcia z zakresu teologii pastoralnej, duszpasterstwa i ewangelizacji oraz główne idee dokumentów Magisterium odnośnie wspomnianych zagadnień;
db (4) - poprawnie wyjaśnia istotę teologii pastoralnej i ewangelizacji, oraz ukazuje przestrzenie apostolskiego zaangażowania świeckich, odnosząc się do nauczania Magisterium;
bdb (5) - wykazuje się bardzo dużą wiedzą z zakresu specyfiki teologii pastoralnej, istoty i podziału duszpasterstwa oraz przestrzeni ewangelizacyjnych, twórczo interpretując nauczanie Magisterium odnośnie współpracy świeckich i duchownych.
EK nr 2 określany jako "zna także główne zasady działalności duszpasterskiej Kościoła realizowanej w ramach jego funkcji podstawowych i uzupełniających" .
ndst (2) - nie zna podstawowych zasad działalności duszpasterskiej Kościoła oraz głównych przejawów jego funkcji podstawowych i uzupełniających;
dst (3) - w ograniczonym stopniu potrafi przedstawić główne zasady działalności duszpasterskiej Kościoła oraz podstawowe przejawy funkcji podstawowych i uzupełniających;
db (4) - poprawnie przedstawia, nawiązując do wskazań nauczania Magsiterium, podstawowe przejawy funkcji podstawowych i uzupełniających Kościoła oraz jego główne zasady działalności duszpasterskiej;
bdb (5) - wykazuje się bardzo wysokim stopniem znajomości Magisterium Kościoła odnośnie przejawów jego funkcji podstawowych i uzupełniających Kościoła, ich wzajemnej realizacji i potrafi je harmonijne łączyć z głównymi zasadami działalności duszpasterskiej.
EK nr 3 określany jako "potrafi, nawiązując do nauczania Magisterium, wskazań nauk pozateologicznych oraz odczytanych, z wykorzystaniem wyników badań empirycznych, znaków czasu, budować różnorodne modele pastoralne".
ndst (2) - nie potrafi przygotować jakichkolwiek propozycji działań duszpasterskich Kościoła ujętych w prostym modelu pastoralnym;
dst (3) - tworzy prostą, ujętą w modelu pastoralnym, propozycję działań duszpasterskich Kościoła w oparciu o podane kryteria;
db (4) - przygotowuje w miarę pełną propozycję działań duszpasterskich ujętą w ramach modelu pastoralnego uwzględniającego nauczanie Magisterium i nauk pozateologicznych oraz wyniki badań empirycznych;
bdb (5) - przygotowuje kreatywną propozycję działań duszpasterskich ujętą w ramach modelu pastoralnego uwzględniającego nauczanie Magisterium oraz refleksję nauk pozateologicznych i wyniki badań empirycznych, zawierającą także prognozę zachodzących zmian.
EK nr 4 określany jako "prawidłowo interpretuje i wyjaśnia uwarunkowania społeczne pracy ewangelizacyjnej Kościoła wskazując na konieczność ich uwzględniania przy budowaniu modeli pastoralnych" .
ndst (2) - nie potrafi dokonywać samodzielnej obserwacji oraz krytycznej interpretacji procesów społecznych wpływających na uwarunkowania pracy duszpasterskiej;
dst (3) - w ograniczonym stopniu dokonuje analizy uwarunkowań pracy duszpasterskiej;
db (4) - w dosyć dobrym stopniu potrafi zanalizować uwarunkowania pracy ewangelizacyjnej Kościoła, uwzględniając owoce swojej refleksji w budowanych modelach pastoralnych;
bdb (5) - przeprowadza samodzielną analizę wielorakich uwarunkowań pracy ewangelizacyjnej Kościoła, wskazując na ich przyczyny i prognozując dalszy rozwój, odnosząc swoje obserwacje do tworzonych modeli pastoralnych.
EK nr 5 określany jako "świadomość własnej, indywidualnej odpowiedzialności za realizację apostolskiej misji Kościoła"
ndst (2) - nie potrafi podejmować osobistej odpowiedzialności za realizację apostolskiej misji Kościoła;
dst (3) - w ograniczonym stopniu podejmuje osobistą odpowiedzialność za realizację misji apostolskiej Kościoła;
db (4) - w dobrym stopniu podejmuje osobistą odpowiedzialność za realizację misji apostolskiej Kościoła, wykazując się pewną kreatywnością działań;
bdb (5) - z wielkim zaangażowaniem podejmuje odpowiedzialność za realizację misji apostolskiej Kościoła, angażując do swoich działań innych ludzi i proponując nowe metody i formy pracy duszpasterskiej.
Metoda weryfikacji efektów kształcenia: jedno kolokwium śródsemestralne oraz egzamin końcowy.
Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obowiązkowa obecność w prowadzonych zajęciach, zaliczenie śródsemestralnego kolokwium pisemnego ze znajomości wskazanej lektury oraz egzamin ustny obejmujący znajomość lektur i treści wykładu.
Literatura
Literatura podstawowa:
II Sobór Watykański, Konstytucja dogmatyczna o Kościele "Lumen gentium", Watykan 1964.
II Sobór Watykański, Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym "Gaudium et spes", Watykan 1965.
Jan Paweł II, Posynodalna adhortacja apostolska o powołaniu i misji świeckich w Kościele i świecie "Christifideles laici", Watykan 1988.
Franciszek, Adhortacja apostolska o głoszeniu Ewangelii we współczesnym świecie "Evangelii gaudium", Watykan 2003.
Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Synodalność w życiu i misji Kościoła, Watykan 2018.
Kongregacja ds. Duchowieństwa, Instrukcja "Nawrócenie duszpasterskie wspólnoty parafialnej w służbie misji ewangelizacyjnej Kościoła", Watykan 2020.
Komisja Nauki Wiary KEP, Kryteria eklezjalności wspólnot katolickich, Lublin 2022.
CBOS, Lokalna parafia – jej postrzeganie i funkcje, Komunikat z badań nr 5/2022, Warszawa 2022.
CBOS, Zmiany religijności Polaków po pandemii, Komunikat z badań nr 85/2022, Warszawa 2022.
CBOS, O społecznym autorytecie Kościoła, Komunikat z badań nr 87/2022, Warszawa 2022.
CBOS, Polski pejzaż religijny - z bliższego planu, Komunikat z badań nr 91/2022, Warszawa 2022.
CBOS, Dlaczego Polacy odchodzą z Kościoła, Komunikat z badań nr 105/2022, Warszawa 2022.
CBOS, Religijność Polaków w ostatnich dziesięcioleciach, Komunikat z badań nr 50/2024, Warszawa 2024.
Katolicka Agencja Informacyjna, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. R Dmowskiego i I. Paderewskiego, Kościół w Polsce 2023. Raport, Warszawa 2023.
Kamiński R., Przygoda W, Fiałkowski M. (red.), Leksykon teologii pastoralnej, Lublin 2006.
Kamiński R., Parafia. Przemiany w strukturze i funkcjach parafii, Siedlce 2023.
Kamiński R. (red.), Teologia pastoralna fundamentalna, t. 1, Lublin 2000.
Synod 2021-2023, Ku Kościołowi synodalnemu: komunia, uczestnictwo, misja. Synteza krajowa, Warszawa 2022.
Tutak M. J., Wielebski T. (red.), Synodalność wyzwaniem dla Kościoła w Polsce, Warszawa 2023.
Wielebski T., M. J. Tutak, Meandry interdyscyplinarności teologii pastoralnej. Przyczynek do dyskusji, "Teologia Praktyczna" 2016 t. 17, s. 25-46.
Literatura uzupełniająca:
Biela B., Parafia miejscem urzeczywistniania się komunii Kościoła, Katowice 2006.
Blachnicki F., Rekolekcje ewangelizacyjne. Podręcznik, Lublin 2013.
Bourgeios D., Duszpasterstwo Kościoła, Poznań 2001.
Dyk S., Nowa ewangelizacja. Konkretne wezwanie, Gubin 2015.
Fiałkowski M. (red.), Duszpasterstwo w Polsce. 50 lat inspiracji Soboru Watykańskiego II, Lublin 2015.
Kamiński R., Drożdż H. (red.), Duszpasterstwo specjalne, Lublin 1998.
Kamiński R., Działalność zbawcza Kościoła w teorii i praktyce pastoralnej, Lublin 2007.
Kamiński R. (red.), Teologia pastoralna szczegółowa, t. 2, Lublin 2002.
Kowalski Z., Kerygma. Podręcznik ewangelizatora, Marki 2015.
Kurosz J., Teologia pastoralna. Materiały do ćwiczeń, część pierwsza, teologia pastoralna fundamentalna, Poznań 2009.
Kurosz J., Teologia pastoralna. Materiały do ćwiczeń, część druga, teologia pastoralna szczegółowa - wybrane zagadnienia. Teologia laikatu i apostolstwa, Poznań 2012.
Lipiec D. (red.), Duszpasterstwo w świetle nauczania papieża Franciszka, Lublin 2015.
Mierzwiński B., Teologia pastoralna czy teologia praktyczna. Spór o nazwę czy o koncepcję?, "Ateneum Kapłańskie" 2005 nr 576, s. 224-233.
Mikołajec J., Posługa teologów świeckich w Kościele w Polsce, Opole 2000.
Przyczyna W. (red.), Metodologia teologii praktycznej, Kraków 2011.
Ochotny P., Tutak M. J., Wielebski T. (red.), Duszpasterstwo młodzieży w Polsce wobec współczesnych przemian, Warszawa 2018.
Potocki A., O Kościele także socjologicznie, Warszawa 2017.
Śmigiel W., Uczestnictwo wiernych świeckich w budowaniu Kościoła-wspólnoty, Lublin 2010.
Wielebski T., Droga synodalna wyzwaniem dla Kościoła w Polsce, "Ateneum Kapłańskie" 2021 nr 676, s. 533-549.
Wielebski T., Nawrócenie pastoralne i duszpasterstwo misyjne parafii w Polsce, "Teologia i Człowiek", 45 (2019), 1, s. 105-119.
Wielebski T., Parafialne Rady Duszpasterskie w Polsce w służbie budowania communio Kościoła, "Ateneum Kapłańskie" 2015 nr 639, s. 262-284.
White M., Corcoran T., Odbudowana. Historia katolickiej parafii czyli jak przebudzić wiernych, dotrzeć do zagubionych i nadać Kościołowi znaczenie, Gubin 2013.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: