Wstęp do historii sztuki WT-CTR-WHS

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z formami wyrazu artystycznego w sztukach plastycznych i architekturze w przekroju historycznym. Student otrzyma możliwość poznania i waloryzowania dzieł sztuki i architektury z punktu widzenia turystyki religijno-kulturowej.
Łącząc zjawiska z zakresu turystyki, historii sztuki, historii liturgii, teologii, historii idei i duchowości omawiane będą podstawowe problemy związane ze sztuką, jej formami i sposobami ekspresji.

Kurs obejmuje następujące węzłowe zagadnienia historii sztuki:
1. Zrozumienie czym jest sztuka i architektura, czym jest dzieło sztuki i jakie są metody ich wartościowania?
2. Zapoznanie się z chronologią sztuki począwszy od artefaktów epoki paleolitu po dzieła XX wieku.
3. Odkrycie znaczenia tzw. rewolucji neolitycznej dla dziejów cywilizacji ludzkiej (przejście z koczowniczego do osiadłego sposobu życia); architektoniczne ślady tejże rewolucji (Goebekli Tepe i inne).
4. Zapoznanie się ze spuścizną architektoniczną i artystyczną cywilizacji ukształtowanych na terenie Mezopotamii, Anatolii i Bliskiego Wschodu.
5. Zapoznanie się ze spuścizną architektoniczną i artystyczną Starożytnego Egiptu; percepcja religijno-ideowego znaczenia kanonu sztuki egipskiej.
6. Zapoznanie się z osiągnięciami cywilizacji starożytnej Grecji; percepcja estetycznego znaczenia greckiego kanonu piękna.
7. Wprowadzenie do zagadnienia architektury klasycznej - greckie porządki architektoniczne.
8. Zapoznanie się z osiągnięciami cywilizacji starożytnego Rzymu; osiągnięcia architektoniczne i cywilizacyjne; geneza bazylik.
9. Wprowadzenie w podstawowe zagadnienia sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej; architektura i sztuka Rawenny.
10. Załamanie się świata antycznego i jego próby odrodzenia; sztuka karolińska i romańska.
11. Cywilizacja miejska Europy Zachodniej - szuka gotycka - czasy monumentalnych katedr.
12. Odrodzenie sztuki antycznej Grecji i Rzymu - sztuka renesansowa i manierystyczna w Italii.
13. Wielkie osiągnięcia architektoniczne i artystyczne epoki nowożytnej - sztuka barokowa i rokokowa.
14. Zapoznanie się z wiodącymi stylami i nurtami w architekturze i sztuce XIX i XX wieku.

W cyklu 2023/24_L:

Celem zajęć jest zapoznanie studentów z formami wyrazu artystycznego w sztukach plastycznych i architekturze w przekroju historycznym. Student otrzyma możliwość poznania i waloryzowania dzieł sztuki i architektury z punktu widzenia turystyki.
Łącząc zjawiska z zakresu turystyki, historii sztuki, historii liturgii, teologii, historii idei i duchowości prezentowane będą podstawowe problemy związane ze sztuką chrześcijańską, jej formami i sposobami ekspresji.

Zakres tematyczny:
1. Czym jest sztuka i architektura, czym jest dzieło sztuki?
2. Chronologia sztuki. Sztuka pradziejowa
3. Starożytny Egipt i Mezopotamia
4. Starożytna Grecja – kanony piękna, porządki architektoniczne
5. Starożytny Rzym - osiągnięcia architektoniczne i cywilizacyjne
6. Sztuka wczesnochrześcijańska i bizantyńska
7. Sztuka romańska
8. Szuka gotycka
9. Sztuka renesansowa i manierystyczna
10. Sztuka barokowa i rokokowa
11. Sztuka klasycystyczna i romantyczna. Style i nurty XIX wieku
12. Impresjonizm i postimpresjonizm
13. Awangardy początku XX wieku
14. Sztuka XX i XXI wieku
15. Podsumowanie zajęć

W cyklu 2024/25_L:

Kurs obejmuje następujące węzłowe zagadnienia historii sztuki:
1. Zrozumienie czym jest sztuka i architektura, czym jest dzieło sztuki i jakie są metody ich wartościowania?
2. Znaczenie i ewaluacja sztuki, Lista Świtowego dziedzictwa UNESCO. 3. Zapoznanie się z chronologią sztuki począwszy od artefaktów epoki paleolitu po dzieła XX wieku. Odkrycie znaczenia tzw. rewolucji neolitycznej dla dziejów cywilizacji ludzkiej (przejście z koczowniczego do osiadłego sposobu życia); architektoniczne ślady tejże rewolucji (Goebekli Tepe i inne).
4. Zapoznanie się ze spuścizną architektoniczną i artystyczną cywilizacji ukształtowanych na terenie Mezopotamii, Anatolii i Bliskiego Wschodu.
5. Zapoznanie się ze spuścizną architektoniczną i artystyczną Starożytnego Egiptu; percepcja religijno-ideowego znaczenia kanonu sztuki egipskiej.
6. Zapoznanie się z osiągnięciami cywilizacji starożytnej Grecji; percepcja estetycznego znaczenia greckiego kanonu piękna.
7. Wprowadzenie do zagadnienia architektury klasycznej - greckie porządki architektoniczne.
8. Zapoznanie się z osiągnięciami cywilizacji starożytnego Rzymu; osiągnięcia architektoniczne i cywilizacyjne; geneza bazylik.
9. Wprowadzenie w podstawowe zagadnienia sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej; architektura i sztuka Rawenny.
10. Załamanie się świata antycznego i jego próby odrodzenia; sztuka karolińska i romańska.
11. Cywilizacja miejska Europy Zachodniej - szuka gotycka - czasy monumentalnych katedr.
12. Odrodzenie sztuki antycznej Grecji i Rzymu - sztuka renesansowa i manierystyczna w Italii.
13. Wielkie osiągnięcia architektoniczne i artystyczne epoki nowożytnej - sztuka barokowa i rokokowa.
14. Zapoznanie się z wiodącymi stylami i nurtami w architekturze i sztuce XIX i XX wieku.

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych

nie dotyczy

Opis nakładu pracy studenta w ECTS

W cyklu 2023/24_L:

Nakład pracy studenta: 90 godz. = 3 ECTS udział w wykładzie 30 godz. = 1 ECTS przygotowanie do wykładu 30 godz. = 1 ECTS przygotowanie do kolokwium 20 godz. = 2/3 ECTS lektura własna 10 godz. = 1/3 ECTS

W cyklu 2024/25_L:

Udział w wykładach - 30 godz. = 1 ECTS Przygotowanie do zaliczeń - 15 godz. = 1/2 ECTS Zadania na platformie MS Teams - 15 godz. = 1/2 ECTS Przygotowanie projektu wycieczek - 30 godz. = 1 ECTS Razem: 90 godz. = 3 ECTS

Poziom przedmiotu

podstawowy

Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się

CTR_W13 CTR_W15 CTR_U02 CTR_U06

Typ przedmiotu

obowiązkowy

Wymagania wstępne

Zainteresowanie turystyką kulturową, w szczególności dziedzictwa kulturowego i muzealną

Koordynatorzy przedmiotu

Norbert Mojżyn

Efekty kształcenia

1. WIEDZA (CTR_W13, CTR_W15)
Student zna metodologię oraz podstawowe wiadomości dotyczące historii sztuki. Rozpoznaje najważniejsze cechy stylów artystycznych, najważniejsze obiekty architektury malarstwa i rzeźby w przestrzeni kulturowej powszechnej i polskiej oraz wykorzystuje tę wiedzę w praktyce turystycznej. Poprawnie chronologicznie umiejscawia artefakty i ich twórców, operuje danymi odnoszącymi się sylwetek artystów, ich dzieł, omawia tło społeczno-polityczne, ideowe i religijne.

2. UMIEJĘTNOŚCI (CTR_U02, CTR_U06)
Student potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować integrować informacje pochodzące z różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy. Na tej podstawie potrafi twórczo stosować wiedzę z zakresu historii, kultury i myśli różnych regionów świata w organizacji i obsłudze ruchu turystycznego i pielgrzymkowego, dostrzegać i eksponować najważniejsze zagadnienia historyczno-artystyczne na użytek turystyki. Potrafi poprawnie intepretować wybrane obiekty, poprzez umiejscowienie ich w odpowiednim kontekście historycznym, kulturowo-społecznym, artystycznym. Potrafi dokonać samodzielnej analizy obiektu w oparciu o zdobytą wiedzę podczas zajęć.
Student rozumie potrzebę aktywnego uczestniczenia w kulturze współczesnej, poprzez poznanie jej historii i złożonych kontekstów artystycznych i dlatego potrafi twórczo wykorzystywać wiedzę z zakresu historii sztuki w bieżącym funkcjonowaniu turystyki religijnej.

Kryteria oceniania

1. WIEDZA
BDB - Student bardzo dobrze zna metodologię oraz podstawowe wiadomości dotyczące historii sztuki. Bardzo dobrze rozpoznaje najważniejsze cechy stylów artystycznych, najważniejsze obiekty architektury malarstwa i rzeźby w przestrzeni kulturowej powszechnej i polskiej oraz wykorzystuje tę wiedzę w praktyce turystycznej. Celnie chronologicznie umiejscawia artefakty i ich twórców, doskonale przytacza najważniejsze dane dotyczące sylwetek artystów, ich dzieł, omawia tło społeczno-polityczne, ideowe i religijne.

DB - Student dobrze zna metodologię oraz podstawowe wiadomości dotyczące historii sztuki. Dobrze rozpoznaje najważniejsze cechy stylów artystycznych, najważniejsze obiekty architektury malarstwa i rzeźby w przestrzeni kulturowej powszechnej i polskiej oraz wykorzystuje tę wiedzę w praktyce turystycznej. Prawidłowo chronologicznie umiejscawia artefakty i ich twórców, prawidłowo przytacza najważniejsze dane dotyczące sylwetek artystów, ich dzieł, omawia tło społeczno-polityczne, ideowe i religijne.

DST - Student słabo zna metodologię oraz podstawowe wiadomości dotyczące historii sztuki. Z trudnością rozpoznaje najważniejsze cechy stylów artystycznych, najważniejsze obiekty architektury malarstwa i rzeźby w przestrzeni kulturowej powszechnej i polskiej oraz słabo wykorzystuje tę wiedzę w praktyce turystycznej. Słabo chronologicznie umiejscawia artefakty i ich twórców, nie lepiej przytacza najważniejsze dane dotyczące sylwetek artystów, ich dzieł, z trudnością omawia tło społeczno-polityczne, ideowe i religijne.

2. UMIEJĘTNOSCI
BDB - Student całkowicie swobodnie i celnie potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować integrować informacje pochodzące z różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy. Potrafi celnie i twórczo stosować wiedzę z zakresu historii, kultury i myśli różnych regionów świata w organizacji i obsłudze ruchu turystycznego i pielgrzymkowego, celnie dostrzegać i eksponować najważniejsze zagadnienia historyczno-artystyczne na użytek turystyki. Potrafi całkowicie poprawnie intepretować wybrane dzieła sztuki, poprzez umiejscowienie ich w odpowiednim kontekście historycznym, kulturowo-społecznym, artystycznym. Potrafi dokonać w pełni samodzielnej analizy obiektu w oparciu o zdobytą wiedzę podczas zajęć.
Student bardzo dobrze rozumie potrzebę aktywnego uczestniczenia w kulturze współczesnej, poprzez poznanie jej historii i złożonych kontekstów artystycznych i dlatego potrafi swobodnie i twórczo wykorzystywać wiedzę z zakresu historii sztuki w bieżącym funkcjonowaniu turystyki religijnej.

DB - Student dość swobodnie i poprawnie potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować integrować informacje pochodzące z różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy. Potrafi właściwie choć z ograniczeniami stosować wiedzę z zakresu historii, kultury i myśli różnych regionów świata w organizacji i obsłudze ruchu turystycznego i pielgrzymkowego, dostrzegać i eksponować najważniejsze zagadnienia historyczno-artystyczne na użytek turystyki. Potrafi dość poprawnie intepretować wybrane dzieła sztuki, poprzez umiejscowienie ich w odpowiednim kontekście historycznym, kulturowo-społecznym, artystycznym. Z pewnymi trudnościami potrafi dokonać samodzielnej analizy obiektu w oparciu o zdobytą wiedzę podczas zajęć.
Student dobrze rozumie potrzebę aktywnego uczestniczenia w kulturze współczesnej, poprzez poznanie jej historii i złożonych kontekstów artystycznych i dlatego potrafi dość swobodnie wykorzystywać wiedzę z zakresu historii sztuki w bieżącym funkcjonowaniu turystyki religijnej.

DST - Student mało swobodnie i nie dość poprawnie potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować integrować informacje pochodzące z różnych źródeł oraz formułować na tej podstawie krytyczne sądy. Z ograniczeniami potrafi stosować wiedzę z zakresu historii, kultury i myśli różnych regionów świata w organizacji i obsłudze ruchu turystycznego i pielgrzymkowego, dostrzegać i eksponować najważniejsze zagadnienia historyczno-artystyczne na użytek turystyki. Słabo potrafi intepretować wybrane dzieła sztuki, poprzez umiejscowienie ich w odpowiednim kontekście historycznym, kulturowo-społecznym, artystycznym. Z dużymi trudnościami dokonuje samodzielnej analizy obiektu w oparciu o zdobytą wiedzę podczas zajęć.
Student nie do końca rozumie potrzebę aktywnego uczestniczenia w kulturze współczesnej, poprzez poznanie jej historii i złożonych kontekstów artystycznych; z ograniczeniami i trudnościami wykorzystuje wiedzę z zakresu historii sztuki w bieżącym funkcjonowaniu turystyki religijnej.

Promowana jest pełna frekwencja. Dozwolone są trzy nieobecności nieusprawiedliwione. Każda usprawiedliwiona nieobecność musi zostać odrobiona po konsultacji z prowadzącym.
Na ocenę ostateczną składają się:
1) uzyskanie pozytywnej oceny z prac pisemnych z historii sztuki na platformie MSTeams.
2) wykonanie 2 projektów: a) programu zwiedzania ze szczególnym uwzględnieniem obiektów architektury - turystyka dziedzictwa kulturowego, b) programu zwiedzania muzeów i galerii - turystyka muzealna. Zaprezentowanie ich na zajęciach oraz umieszczenie w MSTeams.
3) zaliczenie wskazanych lektur.

Nakład pracy studenta: 90 godz. = 3 ECTS
udział w wykładzie 30 godz. = 1 ECTS
przygotowanie do wykładu 30 godz. = 1 ECTS
przygotowanie do kolokwium 20 godz. = 2/3 ECTS
przygotowanie się do zajęć 10 godz. = 1/3 ECTS

Literatura

Literatura podstawowa:
1) J. Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto, PWN, Warszawa 2013 (i inne wydania)
2) Skrypt do Historii Sztuki dostępny dla uczestników kursu na platformie MS Teams
3) Ilustrowane wykłady on line na platformie MS Teams

Literatura uzupełniająca:
A. Mikos von Rohrscheidt, Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy, KulTour.pl, Poznań 2016, s. 234-271 [on line]

Ł. Gaweł, Szlaki dziedzictwa kulturowego. Teoria i praktyka zarządzania, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011
J. Hajduk, Ł. Piekarska-Duraj, P. Idziak, S. Wacięga, Lokalne muzeum w globalnym świecie. Poradnik praktyczny, MIK, Kraków 2014
G. Ashworth, Planowanie dziedzictwa, MCK, Kraków 2015
G. Ashworth, J. Tunbridge, The Tourist-Historic City. Retrospect and Prospect of Managing the Heritage City, Routledge, London–New York 2000
A. Calurasan, Interpreting and Presenting Places of Cultural Significance: A Heritage Interpretation and Presentation Guidelines, Escuela Taller de Filipinas Foundation, Inc., Manila City 2017
E. Christou, Heritage and Cultural Tourism: a Marketing-Focused Approach, [w:] M. Sigala, D. Leslie (red.), International Cultural Tourism. Management, Implications and Cases, Butterworth-Heinemann, Oxford 2005, s. 4-15
J.H. Falk, L.D. Dierking, Learning from museums: Visitor experiences and the making of meaning, Altamira Press, Walnut Creek 2000
J. Gao, S. Lin, Ch. Zhang., Authenticity, involvement, and nostalgia: Understanding visitor satisfaction with an adaptive reuse heritage site in urban China, "Journal of Destination Marketing & Management" 2020,, t. 15., s. 1-10
A. Hems, M. Blockley (red.), Heritage interpretation: theory and practice, Routledge, Abingdon 2006
S. Jones, Sharing our Stories. Guidelines for Heritage Interpretation, The National Trust of Australia, Canberra–Sydney 2007
K. Kowalski, O istocie dziedzictwa europejskiego – rozważania, MCK, Kraków 2013
A. Marciniak, M. Pawleta, K. Kajda (red.), Dziedzictwo we współczesnym świecie, Universitas, Kraków 2018
A. Mikos von Rohrscheidt, Współczesne przewodnictwo miejskie. Metodyka i organizacja interpretacji dziedzictwa, Proksenia / KulTour.pl, Kraków–Poznań 2014
A. Mikos von Rohrscheidt, Historia w turystyce kulturowej, WN PWN, Warszawa 2018
A. Mikos von Rohrscheidt, Interpretacja dziedzictwa w turystyce kulturowej. Konteksty, podmioty, zarządzanie, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2021
M. Nowacki, DZIEDZICTWO I TURYSTYKA:
RELACJE I EWOLUCJA KONCEPCJI, w: KULTURA I TURYSTYKA – WSPÓLNE KORZENIE, s. 35–49 [on line]
M. Nowacki, Interpretacja dziedzictwa w pracy przewodnika i pilota wycieczek, [w:] Z. Kruczek (red.), Pilotaż i przewodnictwo – nowe wyzwania, Proksenia, Kraków, 2005 s. 67-79
K. Zarzycka, Rozgryźć dziedzictwo. Podręcznik dobrych praktyk upowszechniania dziedzictwa i edukacji o dziedzictwie kulturowym, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa 2016
D. Ziarkowski, Turystyka i sztuka – wzajemne relacje z perspektywy semiotycznej, "Turystyka Kulturowa" 2012 nr 5, s. 22-37 [on line]

Sztuka świata, t. 1-11, ARKADY, Warszawa 1999
J. Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto, WN PWN, Warszawa 2013
E. Jastrzębowska, Sztuka wczesnochrześcijańska, WAM, Kraków 2008

W cyklu 2023/24_L:

Literatura podstawowa:
A. Mikos von Rohrscheidt, Turystyka kulturowa. Fenomen, potencjał, perspektywy, KulTour.pl, Poznań 2016, s. 234-271 [on line]

Nagrane wykłady:
1) M. Stępień: Porządki architektoniczne. Plany świątyń greckich - od początku do 30 minuty (bez Akropolu)
https://www.youtube.com/watch?v=gwDjpDrYtpk

2) M. Stępień: Akropol w Atenach i jego budowle; architektura grecka i hellnistyczna - od 30 minuty do końca.
https://www.youtube.com/watch?v=gwDjpDrYtpk

3) M. Stępień: Starożytny Rzym i jego budowle
https://www.youtube.com/watch?v=cTwpIh7tghQ&t=331s

Literatura uzupełniająca:
Ł. Gaweł, Szlaki dziedzictwa kulturowego. Teoria i praktyka zarządzania, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011
J. Hajduk, Ł. Piekarska-Duraj, P. Idziak, S. Wacięga, Lokalne muzeum w globalnym świecie. Poradnik praktyczny, MIK, Kraków 2014
G. Ashworth, Planowanie dziedzictwa, MCK, Kraków 2015
G. Ashworth, J. Tunbridge, The Tourist-Historic City. Retrospect and Prospect of Managing the Heritage City, Routledge, London–New York 2000
A. Calurasan, Interpreting and Presenting Places of Cultural Significance: A Heritage Interpretation and Presentation Guidelines, Escuela Taller de Filipinas Foundation, Inc., Manila City 2017
E. Christou, Heritage and Cultural Tourism: a Marketing-Focused Approach, [w:] M. Sigala, D. Leslie (red.), International Cultural Tourism. Management, Implications and Cases, Butterworth-Heinemann, Oxford 2005, s. 4-15
J.H. Falk, L.D. Dierking, Learning from museums: Visitor experiences and the making of meaning, Altamira Press, Walnut Creek 2000
J. Gao, S. Lin, Ch. Zhang., Authenticity, involvement, and nostalgia: Understanding visitor satisfaction with an adaptive reuse heritage site in urban China, "Journal of Destination Marketing & Management" 2020,, t. 15., s. 1-10
A. Hems, M. Blockley (red.), Heritage interpretation: theory and practice, Routledge, Abingdon 2006
S. Jones, Sharing our Stories. Guidelines for Heritage Interpretation, The National Trust of Australia, Canberra–Sydney 2007
K. Kowalski, O istocie dziedzictwa europejskiego – rozważania, MCK, Kraków 2013
A. Marciniak, M. Pawleta, K. Kajda (red.), Dziedzictwo we współczesnym świecie, Universitas, Kraków 2018
A. Mikos von Rohrscheidt, Współczesne przewodnictwo miejskie. Metodyka i organizacja interpretacji dziedzictwa, Proksenia / KulTour.pl, Kraków–Poznań 2014
A. Mikos von Rohrscheidt, Historia w turystyce kulturowej, WN PWN, Warszawa 2018
A. Mikos von Rohrscheidt, Interpretacja dziedzictwa w turystyce kulturowej. Konteksty, podmioty, zarządzanie, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2021
M. Nowacki, DZIEDZICTWO I TURYSTYKA:
RELACJE I EWOLUCJA KONCEPCJI, w: KULTURA I TURYSTYKA – WSPÓLNE KORZENIE, s. 35–49 [on line]
M. Nowacki, Interpretacja dziedzictwa w pracy przewodnika i pilota wycieczek, [w:] Z. Kruczek (red.), Pilotaż i przewodnictwo – nowe wyzwania, Proksenia, Kraków, 2005 s. 67-79
K. Zarzycka, Rozgryźć dziedzictwo. Podręcznik dobrych praktyk upowszechniania dziedzictwa i edukacji o dziedzictwie kulturowym, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa 2016
D. Ziarkowski, Turystyka i sztuka – wzajemne relacje z perspektywy semiotycznej, "Turystyka Kulturowa" 2012 nr 5, s. 22-37 [on line]

Sztuka świata, t. 1-11, ARKADY, Warszawa 1999
J. Białostocki, Sztuka cenniejsza niż złoto, WN PWN, Warszawa 2013
E. Jastrzębowska, Sztuka wczesnochrześcijańska, WAM, Kraków 2008

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu WT-CTR-WHS w USOSweb