Prawo rodzinne i opiekuńcze w Polsce. System świadczeń rodzinnych i postępowania wobec dłużników alimentacyjnych (KRO) WSR-NR-D-PR1
Treści merytoryczne:
Problematyka prawa rodzinnego uwzględnia szczegółową analizę rodzinnych praw niemajątkowych (prawa stanu cywilnego) oraz stosunków prawno-rodzinnych (czyli naturalne stosunki pokrewieństwa) i ustanowione przez prawo, a oparte na treści stosunku małżeństwa, inne instytucje prawne (w tym ustroje majątkowe, władzę rodzicielską, powinowactwo, przysposobienie, alimentację, opiekę nad małoletnimi). Poza zakresem stosunków rodzinno-prawnych, mieści się kuratela, będąca również przedmiotem analizy. Stąd też, przedmiot rozważań obejmuje:
Genezę pojęcia rodziny i jej funkcje. Stosunki rodzinno-prawne. Źródła obowiązującego prawa rodzinnego. Przewodnie zasady polskiego prawa rodzinnego. Zakres praw rodzinnych, ogólna charakterystyka oraz ich ochrona. Zakres kompetencji sądów rodzinnych. Postępowanie przed sadami opiekuńczymi. Dochodzenie praw stanu cywilnego a uprawnienia z tytułu prawa podmiotowego. Akta stanu cywilnego, struktura i zakres. Pojęcie i formy pieczy zastępczej nad dzieckiem (organizacja i zakres). Placówki rodzinne. Wioski dziecięce. Zawarcie małżeństwa i skutki tego zdarzenia (forma, przesłanki, przeszkody). Ustalenie nieistnienia małżeństwa i podstawy unieważnienia małżeństwa. Konwalidacja małżeństwa. Zakres i charakter wzajemnych praw i obowiązków małżonków. Małżeńskie ustroje majątkowe (rodzaje, typy, zakres dopuszczalnych mas majątkowych). Analiza nowych rozwiązań prawnych w zakresie majątków małżeńskich. Problematyka zarządu i odpowiedzialności majątkowej małżonków. Podział majątku, kwestie proceduralne. Charakter separacji faktycznej i sądowej małżonków. Zakres skutków, konsekwencje prawne. Przyczyny ustania małżeństwa. Rozwód i przesłanki jego dopuszczalności. Zakres kognicji sądu w sprawach o rozwód i o separację. Podstawy mediacji. Ustalenie pochodzenia dziecka (charakter czynności, przesłanki, tryb ustalenia). Zależność ojcostwa od macierzyństwa. Funkcje i treść władzy rodzicielskiej (rodzaje, zakres, ustanie i modyfikacja). Stosunki prawne między rodzicami a dziećmi niezależnie od władzy rodzicielskiej (nazwisko i imię dziecka, obowiązki rodziców i dzieci, prawa podmiotowe). Pojęcie i funkcja obowiązku alimentacyjnego (ochrona roszczeń, zakres uprawnionych i zobowiązanych, realizacja obowiązku, regres, egzekucja świadczeń). Pojęcie i organizacja opieki i kurateli (treść, podstawy powołania, zakres kompetencji podmiotów, nadzór sądu, skutki ustania).
Metody oceny: Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnego wyniku z egzaminu w formie pisemnej (test jednokrotnego wyboru). Egzamin obejmuje zarówno pozytywną wiedzę teoretyczną, jak i znajomość zagadnień kazuistycznych.
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Efekty kształcenia
Wiedza:
EK 1 – student zna podstawową terminologię stosowaną w zakresie prawa rodzinnego i opiekuńczego oraz dyscyplin pokrewnych;
EK 2 – student ma uporządkowaną wiedzę odnośnie prawnych podstaw małżeństwa i rodziny;
EK 3 – student posiada elementarną wiedzę o strukturze i funkcjach systemu rodzinno-opiekuńczego; zna instytucje prawne wspierające małżeństwo i rodzinę;
Umiejętności:
EK 4 – student potrafi samodzielnie analizować i wykorzystywać zasady i normy etyczne w działalności na rzecz rodziny; analizuje dylematy etyczno-prawne i ich wpływ na problematykę prawa rodzinnego;
EK 5 – student szuka samodzielnie i wykorzystuje dostępne źródła z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego w celu pomocy małżeństwu i rodzinie; potrafi stosować prawo w zakresie pomocy społecznej i opieki zastępczej;
EK 6 – student potrafi rozwiązywać proste kazusy z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego;
Kompetencje społeczne:
EK 7 – student potrafi przyswoić określony zakres wiedzy z prawa rodzinnego i opiekuńczego oraz ma potrzebę zdobywania wiedzy i dokształcania się;
EK 8 – student dostrzega znaczenie prawa rodzinnego i opiekuńczego dla przyszłych projektów zawodowych;
EK 9 – student angażuje się w przebieg zajęć, konstruuje uwagi krytyczne; ma świadomość i poczucie dużej odpowiedzialności za promocję i pomoc rodzinie jako podstawowej i naturalnej komórce społecznej.
OPIS ECTS:
Przygotowanie do egzaminu: 30
Udział w wykładzie: 30
Liczba ECTS: 2
Kryteria oceniania
Metody oceny: Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnego wyniku z egzaminu w formie ustnej. Egzamin obejmuje zarówno pozytywną wiedzę teoretyczną, jak i znajomość zagadnień kazuistycznych.
Metody realizacji i weryfikacji:
Efekty wiedzy:
Realizacja: metody dydaktyczne – wykład informacyjny, prezentacja multimedialna, indywidualna lektura literatury przedmiotu
Weryfikacja: przygotowanie do kolejnych zajęć oraz aktywny udział w zajęciach
Efekty umiejętności:
Realizacja: metody dydaktyczne – wykład konwersatoryjny
Weryfikacja - obserwacja aktywności studentów
Efekty kompetencji społecznych:
Realizacja: metody dydaktyczne – dyskusja
Weryfikacja – obserwacja pracy i aktywności studentów podczas zajęć, bieżąca informacja zwrotna.
Literatura
Literatura obowiązkowa:
1. Smyczyński T., Prawo rodzinne i opiekuńcze, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2016;
2. Gromek K., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2016;
3. Pietrzykowski K., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2018;
4. Mrozek P., Fundusz alimentacyjny, Warszawa 2017;
5. Gromek K., Prawo rodzinne dla sędziów i pełnomocników, Warszawa 2017.
1.T. Smyczyński, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2009;
2.B. Czech, H. Ciepła, T. Domińczyk, S. Kalus, K. Piasecki, M. Zychowicz, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, wyd. 3, Wydawnictwo Prawnicze Lewis Nexis, Warszawa 2009;
3.J. Ignatowicz, M. Nazar, Prawo rodzinne, Wydawnictwo Prawnicze Lewis Nexis, Warszawa 2005;
4.M. Andrzejewski, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2004;
5.T. Smyczyński, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2003;
6.Z. Krzemiński, Separacja. Komentarz do przepisów, Kraków 2000;
7.M. Dobrowolski, Status prawny rodziny w świetle nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, „Przegląd Sądowy” 1999, nr 4, s. 5-30;
Literatura uzupełniająca:
1. Urbańska-Łukaszewicz A., Wykonywanie prawa własności nieruchomości przez małżonków pozostających w ustawowym ustroju małżeńskim, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2016;
2. Basior I., Czajkowska A., Sorbian D. (red.), Prawo o aktach stanu cywilnego z komentarzem. Przepisy wykonawcze i związkowe oraz wzory dokumentów, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2015;
3. Nitecki S., Wilk A., Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Komentarz, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2016;
4. Bojarski T., Kruk E., Skrętowicz E., Postępowanie w sprawach nieletnich. Komentarz, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2016;
5. Ignaczewski J. (red. naukowa), SKT Władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem. Sądowe Komentarze Tematyczne, Wydawnictwo: C.H. Beck Wydawnictwo Polska, Warszawa 2015; Ignaczewski J. (red. naukowa), SKT Alimenty Sądowe Komentarze Tematyczne, Wydawnictwo: C.H. Beck Wydawnictwo Polska, Warszawa 2014; Ignaczewski J. (red. naukowa), SKT Rozwód i separacja Sądowe Komentarze Tematyczne, Wydawnictwo: C.H. Beck Wydawnictwo Polska, Warszawa 2014;
6. Topolewska M., Wszystko o świadczeniach rodzinnych, Warszawa 2016;
7. Pietrzak H., Małżeństwo w postępowaniu mediacyjnym, w: Instytucja małżeństwa. Wezwanie dla ustawodawcy, Olsztyn 2016, s. 173-184;
8. Pietrzak H., Zakres stosowania surogacji rzeczowej w prawie rodzinnym, w: Finis legis Christus. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Profesorowi Wojciechowi Góralskiemu z okazji siedemdziesiątej rocznicy urodzin, pod red. J. Wroceńskiego, J. Krajczyńskiego, t. 2, Warszawa 2009, s. 1225-1245;
9. Pietrzak H. , Uznanie ojcostwa nowym sposobem ustalenia pochodzenia dziecka, PK 52 (2009) nr 3-4;
10. Pietrzak H., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 września 2009 r., P 46/07 w sprawie zasadności zatrzymania prawa jazdy dłużnikowi alimentacyjnemu, PK 53 (2010) nr 1-2, s. 387-396;
11. Pietrzak H., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 listopada 2013 r., P 33/12 w sprawie ustalenia tożsamości zmarłego dziecka zgodnie z jego pochodzeniem biologicznym, PK 57 (2014) nr 1, s. 157-176;
12. Haak H., Opieka i kuratela – komentarz, Toruń 2004;
13. Stojanowska W., D. Mościcka – Śliwka, Dowód z badań DNA a inne dowody w procesach o ustalenie ojcostwa, Warszawa 2000;
14. Krzemiński Z., Separacja. Komentarz do przepisów, Kraków 2000.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: