Prowadzony w cyklach: 2023/24_Z, 2024/25_Z, 2025/26_Z

Punkty ECTS: 1

Język: polski

Organizowany przez: Wydział Studiów Nad Rodziną

Sztuka komunikacji WSR-NR-1-SKx

Komunikowanie jest jednym z najstarszych procesów społecznych w historii człowieka, od jego zmagań z otaczającym światem, z sobą samym i z drugimi. Trwa ono nieustannie we wszystkich znanych nam kręgach cywilizacyjnych, tych żywych oraz tych, które odeszły w zapomnienie.
Etymologicznie komunikacja pochodzi z czasownikowej formy communio w znaczeniu: umocnić, wzmocnić, obwarować. Inną możliwością jest pochodzenie od rzeczownikowej formy communio, używanej w sensie wspólnoty, poczucia jedności, łączności, oraz spokrewnionych określeń: communis, czyli wspólny, powszechny, publiczny. Stąd natomiast wywodzi się communico co oznacza czynić wspólnym, mieć w czymś udział, współdziałać oraz communicatio i communitas, czyli wzajemna wymiana czegoś, w tym również rozmowa, dalej wzajemne udzielanie się, uwspólnotowienie, wspólnota, obcowanie, także udział w życiu Kościoła.
Komunikowanie w szerokim rozumieniu odnosi się do całej przyrody ożywionej i w tym ujęciu jest procesem transmisji wszelkich informacji biologicznych. W węższym znaczeniu komunikowanie ogranicza się do zjawisk porozumiewania się ludzi. Komunikowanie społeczne jest najszerszym procesem komunikowania, w którym mieszczą się wszystkie inne procesy związane z porozumiewaniem się jednostek ludzkich. Komunikacja jest przedmiotem badań wielu dyscyplin naukowych zwłaszcza psychologii i socjologii, a także znajduje się w obszarze zainteresowań teologii.

W cyklu 2023/24_Z:

Zajęcie te mają charakter warsztatowy. Z uwagi na małą liczbę godzin kurs jest intensywny i wymaga od słuchaczy pełnego uczestnictwa i uwagi.

Na warsztaty składać się będą następujące bloki tematyczne:

1. Wprowadzenie do autoprezentacji - czym jest autoprezentacja, co stoi na przeszkodzie dobrej autoprezentacji, etc.

2. Budowanie poczucia własnej wartości - wzmocnienie poczucia własnej wartości, odkrycie naszych traum, zranień jest drogą do wzmocnienia wartości siebie, uzyskania pełniejszego obrazu samego siebie, swoich mocnych i słabych stron.

3. Komunikacja - znaczenie komunikacji, jej modele, techniki skutecznego słuchania, komunikacja werbalna i niewerbalna, etc.

4. Techniki i taktyki autoprezentacji - jak się skutecznie prezentować, jak sobie radzić ze stresem, potknięciami, trudnymi pytaniami, etc.

5. Zajęcia praktyczne - ćwiczymy autoprezentację.

W cyklu 2024/25_Z:

Zajęcie te mają charakter warsztatowy. Z uwagi na małą liczbę godzin kurs jest intensywny i wymaga od słuchaczy pełnego uczestnictwa i uwagi.

Na warsztaty składać się będą następujące bloki tematyczne:

1. Wprowadzenie do autoprezentacji - czym jest autoprezentacja, co stoi na przeszkodzie dobrej autoprezentacji, etc.

3. Komunikacja - znaczenie komunikacji, jej modele, techniki skutecznego słuchania, komunikacja werbalna i niewerbalna, etc.

4. Techniki i taktyki autoprezentacji - jak się skutecznie prezentować, jak sobie radzić ze stresem, potknięciami, trudnymi pytaniami, etc.

5. Zajęcia praktyczne - ćwiczymy autoprezentację.

W cyklu 2025/26_Z:

Komunikacja dotyczy procesu przekazywania i odbierania treści (wiadomości) dotyczących relacji człowieka z drugim człowiekiem i ze światem, a także tworzenia relacji interpersonalnych i współdziałania w społeczeństwie. W komunikacji interpersonalnej człowiek uczestniczy jako indywidualna, niepowtarzalna osoba wraz ze swoim osobistym i życiowym powołaniem, które mają wpływ na sposób komunikowania się z otoczeniem, zwłaszcza na naturę i metody komunikowania się z innymi ludźmi w społeczności ludzkiej.
Polskie słowo: komunikacja etymologicznie wywodzi się z języka łacińskiego od czasownika: communicare (przekazywać, porozumiewać się), co oznacza: bycie w relacji, w związku z, uczestniczenie w. Istotą komunikacji jest kontaktowanie się człowieka z innymi ludźmi i ze światem. Dzięki komunikacji tworzy się sieć związków społecznych, ale komunikowanie jest też przejawem kultury, która w wąskim rozumieniu polega właśnie na komunikacji. Wyrazem kultury jest język, o którym Ferdinand de Saussere twierdził, że jest zbiorem norm społecznych umożliwiających porozumiewanie się. Komunikacja dotyczy więc bezpośrednio najpierw człowieka, ale dotyczy również społeczeństwa i kultury.
Komunikowanie pełni różne funkcje. Może to być przekaz informacji, pomoc w zrozumieniu siebie i innych, pomoc w poznawaniu świata fizycznego i kultury, sposób oddziaływanie na innych, tworzenie więzi wspólnotowych lub społecznych, interakcja i koordynacja działań, gromadzenie i przekaz doświadczenia oraz tradycji społeczno-kulturowej. Komunikowanie przebiega na różnych poziomach i zakresach – od komunikowania między jednostkami poprzez komunikowanie grupowe aż do komunikacji globalnej. Różne są też środki, sposoby i metody komunikowania oraz jego natężenie i efektywność.
W definiowaniu pojęcia komunikacji uwzględnić również należy łacińskie słowo: communio. które oznacza wspólność, albo w szerszym znaczeniu społeczność. Komunikowanie oznaczałoby zatem tworzenie relacji interpersonalnych i wchodzenie we wspólnotę, albo w społeczeństwo. W pojęciu komunii ujawnia się również pewien dynamizm, który oddają takie słowa, jak: transmisja, przekaz. Można zatem uznać, że komunikacja to wchodzenie w interakcje interpersonalne, aby przekazywać komunikaty, które umożliwią nawiązywanie bliskich więzi wspólnotowych lub szerzej rozumianych relacji społecznych.
Komunikacja oznacza przekazywanie informacji w sposób werbalny, albo niewerbalny. Komunikowanie może więc nie tylko informować, czyli oznaczać dzielenie się własnymi poglądami, ale także może wyrażać stany emocjonalno-uczuciowe, motywować lub demotywować (pochwała, krytyka). Komunikacja ma za cel informowanie, dlatego nie może zastępować działalności edukacyjnej, dydaktycznej, pedagogicznej, społecznej, kulturalnej czy religijnej. Komunikacja osiąga swój cel, gdy następuje skuteczny przekaz informacji od nadawcy do odbiorcy. Z tej racji podstawowym warunkiem komunikacji jest przekazywanie informacji w sposób zrozumiały dla obu stron. W dużej mierze decyduje o tym wybór odpowiedniego nośnika informacji (komunikat werbalny, niewerbalny). W procesie komunikowania należy również unikać zniekształceń przez czynniki zewnętrzne (szum komunikacyjny). Komunikacja jest skuteczna, gdy informacja zostanie odebrana przez adresata.
Komunikacja ma charakter dynamiczny i zawsze jest to proces wymiany, na który składa się 7 zasadniczych elementów: 1) nadawca informacji, 2) kodowanie – przekształcenie informacji w symboliczną postać, 3) informacja – zakodowana wiadomość, 4) kanał – środek przekazu (komunikacja werbalna lub niewerbalna) 5) dekodowanie – zrozumienie treści informacji, 6) odbiorca – adresat informacji, 7) sprzężenie zwrotne – komunikat zwrotny o zrozumieniu informacji odebranej.
W teorii i praktyce komunikacji istnieją również modele komunikacji religijnej, stosowane w naukach teologicznych. W procesie komunikacji z punktu widzenia teologii należy uwzględniać czynnik boski. Modele komunikacji stosowane w naukach teologicznych oparte są na analogiach i posiadają charakter otwarty, a jednocześnie dotyczą jedynie poszczególnych aspektów komunikacji religijnej.

E-Learning

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych

nie dotyczy

Opis nakładu pracy studenta w ECTS

W cyklu 2023/24_Z:

NRL_W11 NRL_U08 NRL_K04

W cyklu 2024/25_Z:

NRL_W11 NRL_U08 NRL_K04

W cyklu 2025/26_Z:

Liczba ECTS: 1 udział w ćwiczeniach: 15 godz. przygotowanie zadań zaliczeniowych: 15 godz. Nakład pracy studenta w godz.: 30

Poziom przedmiotu

podstawowy

Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się

NRL_W06 NRL_W07 NRL_U08 NRL_U10 NRL_K02 NRL_K03

Typ przedmiotu

obowiązkowy

Wymagania wstępne

Komunikowanie pełni różne funkcje. Może to być przekaz informacji, pomoc w zrozumieniu siebie i innych, pomoc w poznawaniu świata fizycznego i kultury, sposób oddziaływanie na innych, tworzenie więzi wspólnotowych lub społecznych, interakcja i koordynacja działań, gromadzenie i przekaz doświadczenia oraz tradycji społeczno-kulturowej. Komunikowanie przebiega na różnych poziomach i zakresach – od komunikowania między jednostkami poprzez komunikowanie grupowe aż do komunikacji globalnej. Różne są też środki, sposoby i metody komunikowania oraz jego natężenie i efektywność. Z racji obszerności znaczenia komunikowania potrzebna jest wiedza podstawowa z zakresu antropologii, filozofii, teologii, socjologii, psychologii, mediów.

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2023/24_Z:

Zdzisław Struzik

W cyklu 2024/25_Z:

Zdzisław Struzik

W cyklu 2025/26_Z:

Jan Przybyłowski

Efekty kształcenia

NRL_W06 zna i rozumie w stopniu zaawansowanym prawidłowości rozwoju osobistego,
psychicznego, seksualnego, biologicznego i zdrowotnego człowieka oraz
sformułowane na tej podstawie metody wspierania tego rozwoju
NRL_W07 zna i rozumie w stopniu zaawansowanym zagadnienia z zakresu nauk o rodzinie, nauk społecznych, humanistycznych i teologicznych obejmujących problemy społeczno-pedagogiczne życia rodzinnego oraz drogi rozwiązań zorientowane na zastosowania praktyczne
NRL_U08 planować i organizować pracę zespołową, przyjmować różne role i współdziałać z innymi przy realizacji działań wsparcia życia rodzinnego i ról rodzicielskich, skutecznie komunikować się z różnymi podmiotami działań wsparcia podmiotów życia rodzinnego
NRL_U10 brać udział w debatach, przedstawiając i oceniając różne opinie i stanowiska oraz dyskutować o nich, w tym wykorzystywać różne podejścia teoretyczne i wiedzę multidyscyplinarną na temat zjawisk społecznych przy obserwowaniu, analizowaniu i omawianiu sytuacji i procesów społecznych związanych z życiem rodzinnym, wychowaniem i wsparciem
NRL_K02 jest w stopniu zaawansowanym gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy, poszukiwania, pogłębiania i aktualizowania własnej wiedzy z zakresu nauk o rodzinie, zasięgania opinii ekspertów w przypadku konieczności rozszerzonego poznania rzeczywistości życia rodzinnego koniecznego dla rozwiązywania problemów rodzinnych
NRL_K03 jest w stopniu zaawansowanym gotów do inicjowania działań na rzecz interesu publicznego, dobra człowieka i rodziny oraz twórczego myślenia i działania w sposób przedsiębiorczy

Kryteria oceniania

Podstawą uznania nakładu pracy studenta jest najpierw udział w zajęciach i aktywne włączanie się w dyskusję na tematy omawiane na zajęciach. Pod uwagę brane są również osobiste zainteresowania studenta przedstawianą problematyką w czasie zajęć w wybranej przez studenta formie (przygotowany materiał pisemny, prezentacja, głos w dyskusji). Student ma prawo prosić też o osobiste konsultacje z wykładowcą i proponować alternatywne do stawianych wymagań sposoby wykazania znajomości tematu zajęć. W ocenie będzie również uwzględniana praca własna studenta i czas poświęcony na przygotowanie do zajęć, czytanie literatury, zwłaszcza osiągnięcia w realizowaniu praktyk, projektów i autorskich pomysłów związanych z tematyką wykładu. Do oceny końcowej zaliczane będzie także samokształcenie i wyniki osobistej kwerendy naukowej studenta na temat wykładu. Obowiązkowym zadaniem studenta będzie przygotowanie eseju na temat wybrany z listy zaproponowanej przez wykładowcę, jednak z możliwością przygotowania eseju na zaproponowany przez studenta, oryginalny temat mieszczący się w tematyce wykładu.

Literatura

Baran S., Davis D., Teorie komunikowania masowego, Kraków 2007.
Bergston B., Komunikacja wizualna, Warszawa 2009.
Bralczyk J., Język na sprzedaż, Warszawa- Bydgoszcz 2000.
Bralczyk J., Wasilewski M., Język w mediach. Medialność języka, w: Dziennikarstwo i świat mediów, Z. Bauer (Red.), E. Chudziński (Red.), Kraków 2010.
Bras N., Teologia komunikacji. Wytyczne do dialogu, „Communio” (6) 1995, s.7-14.
Bras N., Teologia komunikacji, „Communio” (6) 1995, s. 7-14.
Dobek – Ostrowska B., Komunikowanie polityczne i publiczne, Warszawa 2011.
Dobek- Ostrowska B., Wiszniowski R., Teoria komunikowania publicznego i politycznego, Wrocław 2001.
Dziewiecki M., Komunikacja pastoralna, Kraków 2005.
Griffin E., Podstawy komunikacji społecznej, Gdańsk 2003.
Lepa M., Pedagogika mass mediów, Łódź 2003.
Lewek A., Podstawy edukacji medialnej i dziennikarstwa, Warszawa 2003.
Majka- Rostek D., Komunikacja społeczna a wyzwania współczesności, Warszawa 2010.
McQuail D., Teoria komunikowania masowego, Warszawa 2007.
Pankiewicz R., Sztuka rozmawiania z Bogiem. Modlitwa a teoria komunikacji, Kraków 2009.
Rose G., Interpretacja materiałów wizualnych, Warszawa 2010.

W cyklu 2023/24_Z:

1. Beck G., Podręcznik manipulacji. Zakazana retoryka, wyd. Wydawnictwo HELION, Gliwice 2005.

2. Detz J., Sztuka komunikacji. Nie co mówić, ale jak mówić, przekład Bartosik J., wyd. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2002.

3. Gialdini R., Wywieranie wpływu na ludzi. Teoria i praktyka, wyd. GWP, Sopot 2016.

4. Leary M. Wywieranie wrażenia. Strategia autoprezentacji, wyd. GWP, Sopot 2017.

5. Murdoch A., Prezentacje i wystąpienia w public relations, wyd. POLTEXT, Warszawa 2000.

6. Spillane M., Zaprezentuj siebie, Podręcznik dla nowoczesnego mężczyzny, wyd. MUZA SA, Warszawa 2003.

7. Spillane M., Zaprezentuj siebie, Podręcznik dla nowoczesnej kobiety, wyd. MUZA SA, Warszawa 1996.

8. Struzik Z., Metodyka Pracy Naukowej, wyd. Instytut Papieża Jana Pawła II, Warszawa 2020. (wybrane rozdziały dotyczące Prezentacji).

Bibliografia uzupełniająca

9. Goleman D., Inteligencja emocjonalna, wyd. Media Rodzina, Poznań 2012.

10. Haidt J., Prawy umysł, wyd. smak słowa, Sopot 2021.