Metodologia nauk społecznych WSE-SO-MNSpoł
Treści merytoryczne:
I. Wprowadzenie w zajęcia.
II. Czym jest metodologia nauk społecznych, a czym nie jest.
III. Idea nauki. Socjologia jako nauka. Kryteria demarkacji wiedzy.
IV. Język nauki. Funkcje języka, budowa definicji i typologia definicji.
V. Rozwój nauki: paradygmaty w naukach społecznych, falsyfikacjonizm, anarchizm metodologiczny, teoria programowa i teorie szczegółowe.
VI. Rozwój nauki: analiza i interpretacja.
VII. Struktura procesu badawczego: instrumentarium, techniki, schematy badawcze, logika postępowania w nauce.
VIII. Badania społeczne: kontekst i proces społeczny. Kontaminacje i efekty.
IX. Kognitywistyka w metodologii nauk społecznych: schematy poznawcze i etiologie dysfunkcji poznawczej.
X. Definiowanie pojęć, dobór wskaźników w badaniach, rodzaje twierdzeń oraz ich uzasadnianie. Rola teorii w badaniach społecznych.
XI. Wyjaśnianie i przewidywanie w naukach społecznych. Holizm i indywidualizm.
XII. O naturze nauk społecznych.
XIII. Metodologia badań jakościowych.
XIV. Nauki społeczne wobec wartości.
XV. Zakończenie i podsumowanie zajęć.
Dyscyplina naukowa, do której odnoszą się efekty uczenia się
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
Celem kursu jest zapoznanie studentów z siatką pojęciową metodologii nauk społecznych, pozyskiwanie wiedzy na temat przeprowadzania analizy aparatu pojęciowego socjologii, wiedzieć jak ich praca ma spełniać kryteria poprawności naukowej, poznawać ograniczenia instrumentarium badawczego socjologa, szkolić się w krytyce naukowej, poznawać cechy dystynktywne języka nauki oraz zalety i ograniczenia socjolektu zawodowego, wreszcie studiować elementy strukturalne i konstrukcje teorii socjologicznej oraz kodyfikacje norm poprawnego postępowania w nauce.
Umiejętności:
Studenci po kursie powinni nabyć zdolności dyscyplinowania swojej pracy naukowej i ewaluować czynności naukowe, posługiwać się naukowymi schematami interpretatywnymi w wyjaśnianiu zjawisk społecznych, dostrzegać osobliwości nauk społecznych, konceptualizować problemy badawcze, budować struktury wnioskowania i rozumienia, eksplikować metody i warunki stosowalności metody naukowej, budować definicje i typologie.
Kompetencje społeczne:
Po kursie studenci powinni umieć samodzielnie stawiać pytania i znajdować na nie krytyczne odpowiedzi, dostrzegać metodologiczne problemy i potrafić je rozwiązać przy współpracy zespołowej.
Ponadto podczas kursu mają aktywnie uczestniczyć w dyskusji seminaryjnej oraz pracy socjologa.
Praca w zespołach, budowanie relacji z innymi kursantami jest ważną kompetencją społeczną, która także pozwala na wcielanie w praktykę nie tylko wiedzy metodologicznej ale także dostrzegać na co dzień ważności obowiązywania etycznych zasad niezbędnych w realizacji badań z obszaru nauk społecznych.
E-learning będzie pomocny w przekazywaniu wiadomości, notatek i dyskusji poza godzinami zajęć.
Udział w ćwiczeniach 30 godzin.
Przygotowanie do testów 20 godzin.
Samodzielna analiza materiałów źródłowych 20 godzin.
Konsultacje 5 godzin.
Suma 75 godzin.
SUMA GODZIN: 75 = ok. 3 ECTS
Kryteria oceniania
Formuła Kursu zakłada współpracę intelektualną i doskonalenie warsztatu społecznych kompetencji. Oczytanie i formułowanie tez na podstawie treści zawartych w ważnych tekstach z obszaru polecanych nauk społecznych, przede wszystkim socjologii, owe kompetencje pogłębiają. Kurs, ze względu na pandemię i zarządzenie Rektora UKSW odbywa się online na Teamsach, natomiast zadawane ćwiczenia do zaliczenia realizowane są za pośrednictwem systemu Moodle.
Warunki zaliczenia przedmiotu:
a) Wyniki trzech pisemnych kolokwiów z treści zadanych tekstów obowiązkowych (10 pkt. x 3 = 30 pkt.).
c) Obecność na zajęciach, która jest weryfikowana przez sprawdzaną listę obecności w czasie ćwiczeń.
- Nieobecności: dopuszczalna jedna, druga wymaga opracowania i przedstawienia prowadzącemu zajęcia eseju. Trzecia nieobecność eliminuje z zajęć.
Zaliczenie przewidziane jest od 15 punktów.
50%-55% - ocena dostateczna.
60%-65% - ocena dostateczna plus.
70%-75% - ocena dobra.
80%-85% - ocena dobra plus.
90%-100% - ocena bardzo dobra.
Literatura
Literatura podstawowa:
Dunbar R., Co to takiego nauka?, [w:] tenże, Kłopoty z nauką, Wydawnictwo MARABUT i Oficyna Naukowa „Volumen”, Gdańsk – Warszawa 1996.
Nagel E., Nauka a zdrowy rozsądek, [w:] tenże, Struktura nauki, PWN, Warszawa 1970.
Nachmias C. i D., Podejście naukowe, [w:] tenże, Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk i S-ka, Poznań 2001.
Dunbar R., [w:] tenże, Kłopoty z nauką, Wydawnictwo MARABUT i Oficyna Naukowa „Volumen”, Gdańsk – Warszawa 1996, s. 23-31 oraz 31-49.
Chalmers A., Zależność obserwacji od teorii, [w:] tenże, Czym jest to, co zwiemy nauką, Wydawnictwo „Siedmiogród”, Wrocław 1993, s. 45-61.
Kuhn T. S., Postscriptum, [w:] tenże, Struktura rewolucji naukowych, „Aletheia”, Warszawa 2001.
Durkheim E., Samobójstwo, [w:] Sułek A. (red.), Logika analizy socjologicznej, Warszawa 1979.
Hempel C. G., Filozofia nauk przyrodniczych, Warszawa 2001, rozdz. 2-4, s. 11-69; 71-99.
Żarnecka-Biały E., Poprawianie języka naturalnego (rozdz. 9); Konteksty pragmatyczne (rozdz. 11), [w:] tenże, Mała logika, Kraków 1994.
Ajdukiewicz K., Wieloznaczność wyrażeń i wadliwość znaczeń (rozdz. IV); Definicja (rozdz. V), [w:] tenże, Logika pragmatyczna, PWN, Warszawa 1965.
Turner J. H., Konstruowanie teorii socjologicznej, [w:] tenże, Struktura teorii socjologicznej, PWN, Warszawa 1985.
Merton R. K., O znaczeniu teorii socjologicznej dla badań społecznych, [w:] tenże, Teoria socjologiczna i struktura społeczna, PWN, Warszawa 1982.
Oppenheim A. N., Planowanie sondaży analitycznych oraz Planowanie sondaży opisowych, w: tenże, Kwestionariusze, wywiady, pomiary postaw, Poznań 2004, s. 31-60.
Literatura uzupełniająca:
Babbie E., Konceptualizacja, operacjonalizacja i pomiar, w: tenże, Podstawy badań społecznych, Warszawa 2008, s . 141-171.
Koseła K., Sułek A., hasło: Badania wzdłuż czasu, w: Encyklopedia Socjologii. Suplement, Warszawa 2004, s. 37-45.
Sułek A., Jak działa kwestionariusz? Forma pytania jako źródło zmienności odpowiedzi ankietowych, w: tenże, Sondaż polski, Warszawa 2001, s. 143-173.
Kemeny J., Wyjaśnianie naukowe, [w:] tenże, Nauka w oczach filozofa, PWN, Warszawa 1967, s . 161-177.
Krasnodębski Z., Czy rozumienie jest empatią?, [w:] tenże, Rozumienie ludzkiego zachowania, PIW, Warszawa 1986, s. 42-71.
Browning C. R., Przedmowa; Zwykli ludzie, [w:] tenże, Zwykli ludzie. 101 policyjny batalion rezerwy i „ostateczne rozwiązanie” w Polsce, Wydawnictwo „Bellona”, Warszawa 2000, s. 9-15; 171-201.
Harris M., Matka krowa, [w:] tenże, Krowy, świnie, wojny i czarownice, PIW, Warszawa 1985, s. 15-38.
Nowak S., Praktyczne zastosowania socjologii, [w:] tenże, Metodologia badań społecznych, PWN, Warszawa 2006, s. 448-478.
Lutyńska K., „Wpływ” i „efekt” ankieterski. Ich źródła, w: Malikowski, M., Niezgoda M. (red.), Badania empiryczne w socjologii, Tyczyn 1997, s. 200-226.
Nowak S., Rodzaje twierdzeń, w: tenże, Metodologia badań społecznych, Warszawa 1985, s. 197-210.
Silverman D., Interpretacja danych jakościowych, Warszawa 2007, s. 39-49 oraz 239-276.
Nachmias C. D., Problemy etyczne w naukach społecznych, [w:] tenże, Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk i S-ka, Poznań 2001, s 88-111.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: