Komputerowa analiza danych jakościowych - poziom podstawowy WSE-SO-KADJpp
Analiza danych jakościowych zajmuje szczególne miejsce we współczesnych naukach społecznych. Pozwala zbliżyć się do świata społecznego „od środka” – śledzić to, jak ludzie mówią o własnych doświadczeniach, jak porządkują biografie, jak opisują instytucje, władzę i relacje z innymi. W odróżnieniu od analiz ilościowych, które operują na zagregowanych wskaźnikach, analiza jakościowa koncentruje się na gęstym opisie doświadczenia – na znaczeniach, ambiwalencjach, sprzecznościach, tym, co kruche i łatwo znikające w tabelach statystycznych. Taka analiza jest z natury czasochłonna i iteracyjna. W idealnych warunkach badacz wielokrotnie wraca do materiału, porównuje fragmenty, zmienia kategorie, przeformułowuje pytania, pisze kolejne notatki. Przy dostatku czasu analiza jakościowa pozwala naprawdę „zanurzyć się” w materiale, tak aby widzieć nie tylko pojedyncze wypowiedzi, lecz także ich szerszy kontekst, powtarzające się wzory oraz to, co zostaje wypowiedziane półgłosem lub tylko zasugerowane. W realnych warunkach badań – ograniczonego czasu, rozbudowanych projektów, licznych dokumentów i wymogów sprawozdawczości – pomocne jest komputerowe wspomaganie analizy danych jakościowych (CAQDA). Oprogramowanie nie zastępuje wrażliwości badacza ani jego kompetencji interpretacyjnych, ale porządkuje materiał, wspiera organizację pracy, dokumentuje decyzje analityczne i zwiększa przejrzystość procesu.
Kurs na poziomie podstawowym jest wprowadzeniem do tak rozumianej analizy jakościowej, osadzonej w środowisku Atlas.ti. Pokazuje, jak przejść od „surowych” transkrypcji, dokumentów, materiałów wizualnych lub nagrań audio/wideo do uporządkowanej struktury projektu, która umożliwia stopniowe zagłębianie się w dane. W pierwszej części kursu uczestnicy poznają miejsce badań jakościowych w naukach społecznych oraz ich relację z badaniami ilościowymi. Omawiana jest komplementarność obu podejść, różnice w typach stawianych pytań oraz wniosków, do jakich można dochodzić na podstawie danych liczbowych i narracyjnych. Na tym tle przedstawiany jest rozwój oprogramowania CAQDA – od prostych narzędzi wspierających ręczne kodowanie tekstu po współczesne, wielomodalne „workbench”, pozwalające pracować równolegle z tekstem, obrazem, dźwiękiem i wideo. Wprowadzana jest zasada VISE (Visualization – Integration – Serendipity – Exploration) jako rama dobrej praktyki pracy z danymi w środowisku cyfrowym, podkreślająca znaczenie wizualizacji, integracji różnych perspektyw, otwartości na nieoczekiwane odkrycia oraz eksploracyjnego charakteru analizy. Uczestnicy zapoznają się także z podstawowymi pojęciami Atlas.ti – takimi jak projekt, dokument, cytat (quotation), kod, nota (memo), komentarz, grupa i sieć (network) – oraz z typowym przebiegiem pracy w tym środowisku – od utworzenia projektu, poprzez import materiału, po pierwsze próby jego uporządkowania. Kolejne moduły poświęcone są organizacji projektu i pracy z danymi. Studenci uczą się przygotowywać materiał do analizy, co obejmuje przemyślane nazewnictwo plików, porządkowanie struktury folderów oraz oznaczanie przypadków w sposób ułatwiający późniejsze filtrowanie i porównania. Następnie wprowadzane są różne typy danych, które można analizować w Atlas.ti: teksty, pliki PDF, obrazy, nagrania audio i wideo. Omawia się zasady zarządzania dokumentami, tworzenia kopii zapasowych, a także podstawowe kwestie bezpieczeństwa i ochrony danych, zwłaszcza w przypadku materiału wrażliwego. Szczególny nacisk kładziony jest na rozróżnienie między poziomem danych (data level work), czyli bezpośrednią pracą na dokumentach i cytatach, a poziomem konceptualnym (conceptual level work), który obejmuje operowanie kodami, kategoriami i sieciami. Studenci uczą się płynnie przechodzić między tymi dwoma poziomami, traktując je jako wzajemnie się dopełniające.
Centralną częścią kursu jest praca na poziomie cytatów i kodowania. Uczestnicy uczą się wyodrębniać cytaty (quotations) jako podstawowe jednostki analizy, decydować o ich granicach oraz sensownym zakresie kontekstu. Ćwiczą komentowanie cytatów, nadawanie im nazw oraz dbanie o przejrzystość i konsekwencję w sposobie ich opisywania. Wprowadzane jest kodowanie otwarte, które pozwala rozbijać materiał na mniejsze jednostki znaczeniowe i przypisywać im robocze etykiety, oraz kodowanie in vivo, wykorzystujące sformułowania zaczerpnięte bezpośrednio z wypowiedzi badanych. Na tej podstawie powstaje pierwsza lista kodów, która następnie podlega wstępnemu porządkowaniu w kierunku bardziej spójnego systemu kodów. Równolegle uczestnicy poznają memos jako „przestrzeń myślenia na głos” – miejsce, w którym zapisują intuicje, pytania, wątpliwości i pierwsze pomysły teoretyczne pojawiające się w trakcie pracy z materiałem. Na poziomie podstawowym studenci poznają również narzędzia eksploracji danych dostępne w Atlas.ti. Ćwiczą korzystanie z chmur i list słów jako sposobu wstępnego rozeznania w słownictwie i dominujących pojęciach pojawiających się w projekcie. Uczą się wykorzystywać proste wyszukiwanie tekstowe oraz formułować elementarne zapytania w Query Tool, na przykład takie, które pozwalają odnaleźć fragmenty zawierające dany kod lub sprawdzić współwystępowanie dwóch kodów w tych samych cytatach. Wprowadzane są pierwsze widoki sieciowe (networks), które umożliwiają wizualne śledzenie powiązań między kodami, cytatami i dokumentami. Studenci uczą się także generować proste raporty – zestawienia cytatów przypisanych do wybranych kodów czy raporty dokumentów – wykorzystywane następnie do prezentacji i dyskusji wyników w zespole badawczym.
Celem poziomu podstawowego jest wszechstronne przygotowanie studentów do prowadzenia podstawowej analizy danych jakościowych w Atlas.ti, rozumianej jako złożony proces wymagający czasu, wielokrotnych powrotów do materiału i refleksyjności. Analiza ta korzysta z narzędzi komputerowych, ale nie sprowadza się do ich obsługi – narzędzia CAQDA mają wspierać namysł badawczy, a nie go zastępować. Kluczowe jest więc takie kształcenie, które łączy decyzje techniczne (jak kodować materiał, jak porządkować system kodów, jak generować raporty) z decyzjami teoretyczno-metodologicznymi, dotyczącymi sensu prowadzonych analiz, formułowanych pytań badawczych i sposobu interpretacji uzyskanych wyników. Istotnym obszarem kształcenia jest rozumienie roli badań jakościowych w naukach społecznych. Studenci uczą się dostrzegać, że dane jakościowe stanowią pełnoprawne źródło wiedzy, a nie jedynie ilustrację wyników ilościowych. Zwraca się uwagę na sytuacje, w których analiza jakościowa pozwala uchwycić niuanse, sprzeczności, ambiwalencje oraz obszary milczenia niewidoczne w danych ilościowych – na przykład doświadczenia przemocy, stany zawieszenia, nieoczywiste strategie radzenia sobie czy trudne do zwerbalizowania relacje z instytucjami. Równolegle rozwijane są podstawy obsługi Atlas.ti. Studenci zdobywają umiejętność założenia i uporządkowania projektu, dodawania i organizowania dokumentów, świadomej pracy z interfejsem, Project Explorer i podstawowymi menedżerami (Document, Code, Memo, Network Manager). Uczą się rozumieć różnicę między poziomem danych a poziomem konceptualnym i dostrzegać, że efektywna analiza wymaga ciągłego przechodzenia między tymi dwoma poziomami. Ważnym elementem kursu jest rozwój kompetencji kodowania. Studenci ćwiczą tworzenie cytatów (quotations), ich komentowanie i nazywanie w sposób ułatwiający późniejszą analizę, a także stosowanie kodowania otwartego i kodów in vivo, które pozwalają zachować bliskość języka badanych. Uczą się budować wstępną listę kodów, unikać nadmiernej fragmentaryzacji materiału oraz wprowadzać pierwsze porządki do systemu kodów poprzez wstępne grupowanie i wyodrębnianie szerszych kategorii. Równocześnie rozwijana jest umiejętność dokumentowania procesu analizy – studenci regularnie tworzą memos jako zapis własnej ścieżki analitycznej, uczą się rozróżniać krótkie komentarze i bardziej rozbudowane notatki oraz rozumieją znaczenie śladu analitycznego dla rzetelności badań jakościowych i możliwości rekonstrukcji podjętych decyzji. Kurs obejmuje również wprowadzenie do wstępnej eksploracji i wizualizacji danych. Studenci poznają chmury i listy słów jako narzędzia pierwszego rozeznania w materiale, uczą się formułować i realizować proste zapytania w Query Tool oraz tworzyć pierwsze widoki sieciowe i raporty służące dyskusji wyników i ich prezentacji. Całość odbywa się przy silnym nacisku na rozwój refleksyjnej i etycznej postawy badawczej. Podkreślane jest, że korzystanie z oprogramowania CAQDA nie zwalnia z odpowiedzialności metodologicznej i etycznej; przeciwnie – wymaga świadomego stosowania zasad ochrony danych, anonimizacji i archiwizacji. Studenci uczą się krytycznie oceniać, kiedy narzędzie komputerowe rzeczywiście pomaga im „wgłębić się” w materiał, a kiedy grozi spłaszczeniem analizy do serii operacji technicznych, oderwanych od pytań badawczych i kontekstu społecznego. Po ukończeniu kursu student powinien być w stanie samodzielnie przygotować dane do analizy, zbudować projekt w Atlas.ti, zakodować i opisać materiał, wykorzystać podstawowe narzędzia eksploracji oraz wygenerować pierwsze raporty i wizualizacje. Rezultaty te mają stanowić fundament dla dalszego, pogłębionego namysłu teoretycznego i metodologicznego oraz dla rozwijania bardziej zaawansowanych kompetencji badawczych w obszarze jakościowej analizy danych.
Dyscyplina naukowa, do której odnoszą się efekty uczenia się
E-Learning
W cyklu 2023/24_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2021/22_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2020/21_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2022/23_Z: E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy | W cyklu 2024/25_Z: E-Learning (pełny kurs) | W cyklu 2025/26_Z: E-Learning |
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Opis nakładu pracy studenta w ECTS
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Ocena 2 (ndst)
Weryfikacja wskazuje, że student nie posiada podstawowej wiedzy o specyfice i znaczeniu socjologii w systemie nauk społecznych, jej powiązaniach z naukami pokrewnymi oraz jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej. Nie rozumie też, w jakim zakresie analiza danych jakościowych – w tym badania wspomagane komputerowo (CAQDA) – może stanowić jedynie uzupełnienie socjologicznych sposobów poznawania i interpretowania zjawisk społecznych.
Ocena 3 (dst)
Weryfikacja wskazuje, że student posiada niepełną podstawową wiedzę o specyfice i znaczeniu socjologii w systemie nauk społecznych, jej powiązaniach z naukami pokrewnymi oraz jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej. W ograniczonym stopniu rozumie pomocniczą rolę analizy danych jakościowych oraz badań wspomaganych komputerowo (CAQDA), nie potrafiąc w pełni powiązać ich z szerszym aparatem teoretycznym i metodologicznym socjologii.
Ocena 3,5 (dst+)
Weryfikacja wskazuje, że student posiada podstawową wiedzę o specyfice i znaczeniu socjologii w systemie nauk społecznych, zna jej podstawowe powiązania z naukami pokrewnymi oraz rozumie główne rysy jej specyfiki przedmiotowej i metodologicznej. Orientuje się także w tym, że analiza danych jakościowych – w tym w środowisku CAQDA – stanowi uzupełniające narzędzie pracy badawczej, służące pogłębianiu interpretacji zjawisk społecznych, a nie samodzielny paradygmat.
Ocena 4 (db)
Weryfikacja wskazuje, że student posiada usystematyzowaną wiedzę o specyfice i znaczeniu socjologii w systemie nauk społecznych, rozumie jej relacje z naukami pokrewnymi oraz w uporządkowany sposób zna główne założenia przedmiotowe i metodologiczne socjologii. Rozumie także miejsce analizy danych jakościowych w tym szerszym kontekście: potrafi wskazać, że badania jakościowe – w tym wspomagane komputerowo – stanowią ważne, lecz uzupełniające narzędzie pogłębiania wglądu w procesy i zjawiska społeczne.
Ocena 4,5 (db+)
Weryfikacja wskazuje, że student niemal w pełni opanował wiedzę o specyfice i znaczeniu socjologii w systemie nauk społecznych, dobrze rozumie jej powiązania z naukami pokrewnymi oraz specyfikę przedmiotową i metodologiczną. Dostrzega zarazem, w jaki sposób analiza danych jakościowych – w tym CAQDA – może w sposób uzupełniający wspierać klasyczne procedury socjologiczne, pomagając w interpretacji zjawisk i relacji społecznych, przy zachowaniu nadrzędnej roli ram teoretycznych i metodologicznych socjologii.
Ocena 5 (bdb)
Weryfikacja wskazuje, że student w pełni opanował wiedzę o specyfice i znaczeniu socjologii w systemie nauk społecznych, jasno rozumie jej relacje z naukami pokrewnymi oraz w pełni zna i potrafi omówić jej specyfikę przedmiotową i metodologiczną. Umie jednocześnie precyzyjnie wskazać, że analiza danych jakościowych – w tym wykorzystanie narzędzi CAQDA, takich jak Atlas.ti – pełni funkcję uzupełniającą: stanowi jedno z narzędzi pogłębiania rozumienia zjawisk społecznych, osadzone w szerszym, socjologicznym zapleczu teoretyczno-metodologicznym.
Umiejętności
Ocena 2 (ndst)
Weryfikacja wskazuje, że student nie potrafi prawidłowo interpretować i wyjaśniać zjawisk społecznych ani wzajemnych relacji między nimi. Nie umie wykorzystać wiedzy teoretycznej do opisu i analizy przyczyn oraz przebiegu procesów i zjawisk społecznych, nie potrafi formułować własnych opinii ani krytycznie dobierać danych i metod analizy. Nie potrafi także wykorzystać – nawet w charakterze pomocniczym – podstawowych procedur analizy danych jakościowych (także z użyciem oprogramowania) do weryfikowania prostych hipotez czy pogłębiania interpretacji.
Ocena 3 (dst)
Weryfikacja wskazuje, że student w niepełnym stopniu potrafi interpretować i wyjaśniać zjawiska społeczne oraz relacje między nimi, ma trudności z wykorzystaniem wiedzy teoretycznej do opisu i wyjaśniania procesów społecznych oraz tylko częściowo umie formułować własne opinie i dobierać dane oraz metody analiz. W ograniczony sposób potrafi posłużyć się analizą danych jakościowych jako narzędziem uzupełniającym: zna wybrane procedury, lecz ma trudność z ich świadomym powiązaniem z pytaniami badawczymi i weryfikacją prostych hipotez.
Ocena 3,5 (dst+)
Weryfikacja wskazuje, że student w stopniu podstawowym potrafi prawidłowo interpretować i wyjaśniać zjawiska społeczne oraz relacje między nimi, wykorzystując do tego wiedzę teoretyczną z zakresu socjologii. W stopniu podstawowym potrafi formułować własne opinie, dobierać krytycznie dane i metody analiz oraz analizować przyczyny i przebieg procesów społecznych, stawiając proste hipotezy i podejmując próby ich weryfikacji. Potrafi także w podstawowy sposób wykorzystać analizę danych jakościowych jako narzędzie pomocnicze – na przykład poprzez wstępne kodowanie materiału czy proste użycie Atlas.ti – aby lepiej zobaczyć i opisać wybrane aspekty badanych zjawisk.
Ocena 4 (db)
Weryfikacja wskazuje, że student w umiarkowanym stopniu potrafi prawidłowo interpretować i wyjaśniać zjawiska społeczne oraz wzajemne relacje między nimi, sprawnie wykorzystuje wiedzę teoretyczną do opisu i analizy przyczyn oraz przebiegu procesów społecznych. W umiarkowanym stopniu potrafi formułować własne opinie, dobierać krytycznie dane i metody analiz oraz stawiać proste hipotezy badawcze i je weryfikować. Umie również w sposób sensowny włączyć analizę danych jakościowych jako element wspierający – potrafi zastosować podstawowe procedury (w tym podstawowy workflow w Atlas.ti) w taki sposób, aby uzupełniały one interpretacje oparte na szerszych ramach teoretycznych.
Ocena 4,5 (db+)
Weryfikacja wskazuje, że student niemal w pełni potrafi prawidłowo interpretować i wyjaśniać zjawiska społeczne oraz relacje pomiędzy nimi, efektywnie wykorzystuje wiedzę teoretyczną przy analizie przyczyn i przebiegu procesów społecznych oraz niemal w pełni potrafi formułować własne opinie, krytycznie dobierać dane i metody analiz, a także stawiać i weryfikować proste hipotezy badawcze. W niemal pełnym zakresie potrafi także wykorzystywać analizę danych jakościowych – w tym proste procedury CAQDA – jako uzupełniające narzędzie pogłębiania interpretacji, świadomie łącząc czynności techniczne z pytaniami badawczymi i wnioskami socjologicznymi.
Ocena 5 (bdb)
Weryfikacja wskazuje, że student w pełni potrafi interpretować i wyjaśniać zjawiska społeczne oraz wzajemne relacje między nimi, w sposób samodzielny i trafny wykorzystuje wiedzę teoretyczną do opisu i analizowania przyczyn i przebiegu procesów społecznych. W pełni potrafi formułować własne, dobrze uzasadnione opinie, krytycznie dobierać dane i metody analiz, a także stawiać proste hipotezy badawcze i je weryfikować. Analizę danych jakościowych – w tym podstawowe procedury realizowane w środowisku takim jak Atlas.ti – potrafi zastosować jako spójne, pomocnicze narzędzie: umie użyć jej tam, gdzie może ona pogłębić interpretację, nie tracąc z pola widzenia nadrzędnych założeń teoretycznych i metodologicznych socjologii.
Kompetencje społeczne
Ocena 2 (ndst)
Weryfikacja wskazuje, że student nie umie uczestniczyć w przygotowaniu projektów społecznych i nie potrafi przewidywać wielokierunkowych skutków społecznych swojej działalności. Nie wykazuje także odpowiedzialności w pracy z danymi, w tym z danymi jakościowymi, ani świadomości, że wyniki analiz – również jakościowych – mogą wpływać na decyzje podejmowane w praktyce społecznej.
Ocena 3 (dst)
Weryfikacja wskazuje, że student bardzo słabo umie uczestniczyć w przygotowaniu projektów społecznych i ma znaczne trudności z przewidywaniem wielokierunkowych skutków społecznych swojej działalności. W niewielkim stopniu rozumie odpowiedzialność związaną z interpretacją i prezentacją wyników badań, w tym analiz jakościowych, które traktuje raczej jako czynność techniczną niż element procesu wpływającego na otoczenie społeczne.
Ocena 3,5 (dst+)
Weryfikacja wskazuje, że student słabo, ale zauważalnie zaczyna umieć uczestniczyć w przygotowaniu projektów społecznych i wstępnie przewidywać skutki społeczne własnych działań. Rozumie w minimalnym, lecz dostrzegalnym stopniu, że sposób gromadzenia, analizowania i prezentowania danych – także jakościowych – wiąże się z odpowiedzialnością wobec badanych i otoczenia społecznego, oraz że narzędzia CAQDA są jedynie pomocniczym elementem w szerszej praktyce badawczej.
Ocena 4 (db)
Weryfikacja wskazuje, że student dobrze umie uczestniczyć w przygotowaniu projektów społecznych i potrafi przewidywać wielokierunkowe skutki społeczne swojej działalności. W sposób odpowiedzialny odnosi się do procesu badawczego, respektuje zasady ochrony danych i rzetelności interpretacji, także wtedy, gdy korzysta z analiz jakościowych i narzędzi CAQDA. Potrafi traktować wyniki takich analiz jako jedno z kilku źródeł wiedzy, które trzeba krytycznie zestawiać z innymi danymi i szerszym kontekstem.
Ocena 4,5 (db+)
Weryfikacja wskazuje, że student niemal w pełni umie odpowiedzialnie uczestniczyć w przygotowaniu projektów społecznych, przewidując wielokierunkowe skutki społeczne swoich działań. Jest wrażliwy na etyczne i metodologiczne konsekwencje sposobu gromadzenia i analizy danych – w tym danych jakościowych – i potrafi niemal w pełni świadomie korzystać z wyników takich analiz jako pomocniczego narzędzia wspierającego decyzje, przy zachowaniu krytycznego dystansu wobec używanych technik i oprogramowania.
Ocena 5 (bdb)
Weryfikacja wskazuje, że student w pełni potrafi uczestniczyć w przygotowaniu projektów społecznych i przewidywać wielokierunkowe skutki społeczne swojej działalności, także w perspektywie długofalowej. Świadomie i odpowiedzialnie posługuje się wynikami badań – zarówno ilościowych, jak i jakościowych – traktując analizy jakościowe (także te wspomagane komputerowo) jako jedno z narzędzi informowania decyzji społecznych. W pełni rozumie, że narzędzia CAQDA są dodatkiem do, a nie substytutem, refleksji socjologicznej, i potrafi jasno komunikować ograniczenia oraz możliwości takich analiz w kontekście projektów społecznych.
Kryteria oceniania
Metody oceny:
1. Obecność na zajęciach. Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia przedmiotu jest regularna obecność na zajęciach. Dopuszczalne są 2 (słownie: dwie) nieobecności na zajęciach dla studiów stacjonarnych, niezależnie od powodu absencji. Większa liczba nieobecności może zostać uwzględniona wyłącznie w przypadku długoterminowego zwolnienia lekarskiego lub rekonwalescencji szpitalnej, po uzgodnieniu z prowadzącym formy nadrobienia treści zajęć. Obecność traktowana jest jako minimalny warunek uczestnictwa w procesie dydaktycznym – bez spełnienia tego warunku student nie jest dopuszczany do zaliczenia pozostałych elementów.
2. Badanie fokusowe. Wprowadzony zostaje obowiązkowy komponent praktyczny w postaci mini-badania fokusowego realizowanego przez studentów. Studenci w małych grupach planują, przeprowadzają i nagrywają krótką dyskusję fokusową na wybrany temat z obszaru nauk społecznych (w porozumieniu z prowadzącym). Następnie dokonują transkrypcji lub odsłuchania fragmentu nagrania i przygotowują go do analizy (formatowanie, anonimizacja, zapis pliku). Transkrypcja jest importowana do Atlas.ti, a studenci wykonują podstawowe czynności analityczne: tworzenie projektu, dodanie dokumentu, wyodrębnienie cytatów, nadawanie kodów, napisanie kilku memos i wygenerowanie prostego raportu.
Ocenie podlega:
a) jakość przygotowania i przeprowadzenia badania (zwięzły, ale sensowny scenariusz, poprawna realizacja spotkania, bazowa refleksja nad przebiegiem dyskusji),
b) poprawność i przejrzystość transkrypcji (świadomość, że zapis jest interpretacją, zaznaczanie momentów niejasnych),
c) umiejętność zastosowania podstawowych funkcji Atlas.ti (cytaty, kody, memos, prosty raport),
d) krótki komentarz refleksyjny (w formie memo lub notatki towarzyszącej), odnoszący się do trudności związanych z analizą języka mówionego.
e) Choć ćwiczenie realizowane jest zespołowo, ocena ma charakter indywidualny i uwzględnia rzeczywisty wkład studenta w poszczególne etapy pracy.
3. Projekt badawczy (analiza danych jakościowych). Głównym elementem zaliczenia jest indywidualny lub w dwuosobowych grupach projekt polegający na przeprowadzeniu analizy danych jakościowych z wykorzystaniem Atlas.ti oraz narzędzi omówionych na zajęciach.
Projekt obejmuje:
a) samodzielne założenie i uporządkowanie projektu w Atlas.ti,
b) import materiału (wywiady, fragmenty transkrypcji, dokumenty, dane z badania fokusowego lub inne dane jakościowe),
c) przygotowanie podstawowego systemu kodów (kodowanie otwarte, kilka kategorii nadrzędnych),
d) wykorzystanie memos do dokumentowania decyzji analitycznych,
e) zastosowanie przynajmniej jednego narzędzia eksploracyjnego (np. chmura słów, proste zapytanie w Query Tool) oraz wygenerowanie raportu (np. zestawienie cytatów dla wybranych kodów).
Dla studentów przygotowujących prace magisterskie z wykorzystaniem badań jakościowych dopuszcza się przekazanie fragmentu analizy materiału empirycznego wykorzystywanego w pracy dyplomowej, pod warunkiem, że spełnia on powyższe wymagania formalne i merytoryczne.
W ocenie projektu uwzględnia się:
a) zgodność z wymaganiami metodologicznymi (logika doboru materiału, sensowność kodów, przejrzystość systemu),
b) poprawność i świadome wykorzystanie funkcji Atlas.ti (nie tylko formalne „odhaczenie” narzędzi, lecz sensowne ich użycie),
c) spójność między materiałem, kodowaniem i wnioskami,
d) jasność i przejrzystość przygotowanego raportu (lub krótkiego opisu projektu).
Kryteria oceniania:
Dla praktycznych form sprawdzania wiedzy i umiejętności przyjmuje się następujące progi:
Ocena bardzo dobry (5,0) – od 90% do 100%
Ocena dobry plus (4,5) – od 80% do 90%
Ocena dobry (4,0) – od 70% do 80%
Ocena dostateczny plus (3,5) – od 65% do 70%
Ocena dostateczny (3,0) – od 60% do 65%
Ocena niedostateczny (2,0) – poniżej 60%
Wagi dla oceny końcowej
1. Obecność na zajęciach – 10%
2. Badanie fokusowe (ćwiczenie zaliczeniowe) – 20%
3. Projekt badawczy (analiza w Atlas.ti) – 70%
Warunkiem uzyskania oceny pozytywnej z przedmiotu jest:
a) spełnienie kryterium obecności,
b) oddanie i zaliczenie badania fokusowego,
c) uzyskanie co najmniej oceny dostatecznej (≥60%) z projektu badawczego.
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy.
Literatura
Literatura obowiązkowa:
1. Charmaz K., Teoria ugruntowana, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.
2. Denzin N.K., Lincoln Y.S. (red.), Metody badań jakościowych, Tom 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
3. Denzin N.K., Lincoln Y.S. (red.), Metody badań jakościowych, Tom 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
4. Friese S., CAQDAS and grounded theory analysis, MMG Working Paper 16/07, 2016.
5. Friese S., Qualitative data analysis with Atlas.ti, Third Edition. Wydawnictwo Sage, London 2019.
6. Jemielniak D. (red.), Badania jakościowe. Metody i narzędzia, Tom 2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
7. Jemielniak D. (red.), Badania jakościowe. Podejścia i teorie, Tom 1, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
8. Maison D., Jakościowe metody badań marketingowych. Jak zrozumieć konsumenta, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
9. Maison D., Noga-Bogomilski A. (red.), Badania marketingowe. Od teorii do praktyki, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
10. Maison D., Zogniskowane wywiady grupowe. Jakościowa metoda badań marketingowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
11. Rose G., interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.
12. Silverman D., Interpretacja danych jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
13. Silverman D., Prowadzenie badań jakościowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
14. Sztompka P., Bogunia-Borowska M. (red.), Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej, Wydawnictwo Znak, Kraków 2012.
Literatura uzupełniająca:
15. Palska H., Badacz społeczny wobec tekstu. Niektóre problemy analizy jakościowej w socjologii i teorii literatury (w:) Domański H., Lutyńska K., Rostocki W. (red.), Spojrzenie na metodę. Studia z metodologii badań socjologicznych, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 1999.
16. Wodak R., Krzyżanowski M. (red.), Jakościowa analiza dyskursu, Oficyna Wydawnictwo Łośgraf, Warszawa 2011.
17. Bohnsack R., Dyskusja grupowa - teoria i praktyka rekonstrukcji kolektywnych wzorów orientacji (w:) S. Krzychała (red.), Społeczne przestrzenie doświadczania. Metoda interpretacji dokumentarnej, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Wrocław 2004.
18. Bohnsack R., Metoda dokumentarna - od koniunktywnego zrozumienia do socjogenetycznej interpretacji (w:) S. Krzychała (red.), Społeczne przestrzenie doświadczania. Metoda interpretacji dokumentarnej, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Wrocław 2004.
19. Krzychała S., Dokumentarna interpretacja tekstu - od samobieżnego toku dyskusji do refleksywnej interpretacji dyskursu (w:) S. Krzychała (red.), Społeczne przestrzenie doświadczania. Metoda interpretacji dokumentarnej, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Wrocław 2004.
20. Majewska-Tworek A., Zaśko-Zielińska M., Funkcjonalny opis transkrypcji jako wstępnego etapu analizy danych mówionych (w:) Oblicza komunikacji. Fascinatio studiorum linguarum, Nr 12(2020).
21. Mayntz R., Holm K., Hübner P., Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1985.
22. Nentwig-Gesemann I., Tworzenie typologii - w stronę wielowymiarowej rekonstrukcji przestrzeni doświadczenia (w:) S. Krzychała (red.), Społeczne przestrzenie doświadczania. Metoda interpretacji dokumentarnej, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Wrocław 2004.
23. Nohl A-M., Analiza komparatywna - w stronę̨ fundamentalnej zasady interpretacji dokumentarnej (w:) S. Krzychała (red.), Społeczne przestrzenie doświadczania. Metoda interpretacji dokumentarnej, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej Edukacji TWP Towarzystwa Wiedzy Powszechnej, Wrocław 2004.
Więcej informacji
Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: