Prowadzony w cyklach: 2020/21_Z, 2021/22_Z, 2022/23_Z

Punkty ECTS: 3

Język: polski

Organizowany przez: Wydział Społeczno-Ekonomiczny

Związany z programami studiów:

Socjologia - studia I stopnia stacjonarne

Demografia WSE-SO-D

Wykład obejmuje podstawowe metody analizy demograficznej i ich egzemplifikację w nawiązaniu do współczesnych procesów demograficznych w Polsce i w świecie. Umożliwia zarazem opanowanie procedur konstruowania i interpretacji współczynników demograficznych oraz etapów sporządzania prognozy demograficznej. Realizacja tak skonstruowanego programu zajęć dydaktycznych umożliwia studentom zarówno opanowanie klasycznych metod analizy ruchu naturalnego i wędrówkowego ludności, jak również poznanie przebiegu procesów demograficznych w perspektywie XXI wieku oraz ich implikacji społecznych i ekonomicznych. Nawiązanie do historii myśli demograficznej i wybranych teorii ludności daje podstawę do dyskusji o uwarunkowaniach przemian demograficznych i przesłankach kształtowania polityki demograficznej w skali krajowej i globalnej.

W cyklu 2020/21_Z:

Geneza i rozwój demografii (2 godz.)
Przedmiot demografii. Główni twórcy współczesnej demografii. Działy demografii. Prognozy demograficzne. Międzynarodowe instytucje statystyki demograficznej. Statystyka demograficzna w Polsce. Międzynarodowe Konferencje ludnościowe. I i II Kongres Demograficzny w Polsce.

Struktury demograficzne (2 godz.)
Zalecenia międzynarodowe dla statystyki ludności. Klasyfikacje struktury wieku: biologiczna, ekonomiczna, urbanizacyjna, piramida wieku. Typy struktur wieku: progresywna, stacjonarna, regresywna. Prawo równowagi wieku. Stan cywilny ludności. Rodziny w gospodarstwach domowych. Typy rodzin biologicznych.

Siatka demograficzna (2 godz.)
Elementy siatki demograficznej. Wiek a generacje. Dwojaka klasyfikacja w demografii. Zbiorowości żyjących i zmarłych. Analiza kohortowa i przekrojowa. Prawdopodobieństwo zdarzenia demograficznego. Konstrukcja współczynnika demograficznego.

Standaryzacja współczynników demograficznych (2 godz.)
Agregatowe indeksy dla wielkości stosunkowych: wszechstronny, o stałej strukturze wieku, wpływu zmian strukturalnych. Formuły i równość indeksowa.

Tablica trwania życia (2 godz.)
Konstrukcja tablic trwania życia. Funkcje biometryczne: prawdopodobieństwo zgonu, liczba dożywających, fundusz lat do przeżycia, przeciętne dalsze trwanie życia. Trwanie życia w rozwoju historycznym. Hipotetyczne tablice trwania życia WHO.

Niepełnosprawność (2 godz.):
Definiowanie niepełnosprawności i jej rodzaje. Ujęcie socjologiczne, psychologiczne i medyczne. Niepełnosprawność w liczbach: dane demograficzne, rynek pracy, stan zdrowia, edukacja warunki życia.

Umieralność (2 godz.)
Czynniki umieralności niemowląt. Umieralność mężczyzn i kobietPrzyczyny zgonów: transformacja epidemiologiczna i zdrowotna. Zagrożenie HIV/AIDS. Oczekiwane życie w zdrowiu. Granice życia ludzkiego.

Małżeństwa i rozwody (2 godz.)
Małżeństwo – definicje. Współczynniki małżeństw. Typy rodzin. Natężenie rozwodów. Przyczyny rozwodów. Instytucja separacji.

Zastępowalność pokoleń (2 godz.)
Definicja urodzenia żywego WHO. Współczynniki: urodzeń, płodności, przyrostu naturalnego. Współczynniki zastępowalności pokoleń: dzietności, reprodukcji brutto, reprodukcji netto. Charakter zastępowalności pokoleń: rozszerzona, prosta, zawężona.

Model ludności zastojowej (2 godz.)
Założenia modelu. Liczba ludności. Współczynniki urodzeń i zgonów. Struktura wieku. Właściwości populacji zastojowych.

Model ludności ustabilizowanej (2 godz.)
Założenia modelu. Podstawowe twierdzenia i zależności Lotki: płodność, umieralność, przyrost naturalny. Właściwości populacji ustabilizowanych.

Migracje ludności (2 godz.)
Klasyfikacja migracji ludności. Źródła informacji. Definicje operacyjne migracji. Statystyczne metody pomiaru migracji. Czynniki migracji (E.S.Lee).

Prognozy demograficzne (2 godz.)
Rodzaje prognoz demograficznych. Projekcje demograficzne. Etapy opracowywania prognozy biologicznej i pomigracyjnej metodą czynnikową. Prognozowanie małżeństw i gospodarstw domowych. Prognozy GUS.

Rozwój ludności świata (2 godz.)
Wzrost w ujęciu historycznym. Okresy podwajania się ludności. Rozmieszczenie ludności według kontynentów. Rodność, umieralność i struktury wieku – zróżnicowanie w świecie. Migracje zagraniczne. Prognozy demograficzne ONZ i Banku Światowego

Teoria przejścia demograficznego (2 godz.)
Twórcy koncepcji przejścia demograficznego. Właściwości faz przejścia demograficznego. Ocena zaawansowania przejścia demograficznego w świecie. Koncepcja drugiego przejścia demograficznego – doświadczenia europejskie. Dyskusja na temat teorii przejścia demograficznego.

Polityka demograficzna (2 godz.)
Cele, zasady i instrumenty polityki demograficznej. Podmioty polityki demograficznej. Rekomendacje konferencji ludnościowych ONZ. , Karta Praw Rodziny.

Dyscyplina naukowa, do której odnoszą się efekty uczenia się

nauki socjologiczne

E-Learning

W cyklu 2020/21_Z:

E-Learning (pełny kurs) z podziałem na grupy

W cyklu 2021/22_Z:

E-Learning (pełny kurs)

Grupa przedmiotów ogólnouczenianych

nie dotyczy

Poziom przedmiotu

podstawowy

Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się

SO1_W07, SO1_W09; SO1_U01, SO1_U02, SO1_U08; SO1_K03

Typ przedmiotu

obowiązkowy

Wymagania wstępne

Podstawy statystyki

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2020/21_Z:

Marta Luty-Michalak
Joanna Wróblewska-Skrzek

W cyklu 2021/22_Z:

Marta Luty-Michalak

W cyklu 2022/23_Z:

Marta Luty-Michalak

Efekty kształcenia

Student:
1. zna metody i narzędzia, w tym techniki pozyskiwania danych, pozwalające opisywać struktury i procesy demograficzne;
2. ma wiedzę o podstawowych procesach demograficznych zachodzących we współczesnym świecie, w tym o ich przyczynach, przebiegu, skali i konsekwencjach;
3. potrafi prawidłowo interpretować procesy demograficzne;
4. potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną i pozyskiwać dane do analizowania konkretnych procesów demograficznych;
5. posiada umiejętność rozumienia i analizowania zjawisk i procesów demograficznych;
6. umie uczestniczyć w przygotowaniu projektów analitycznych w zakresie współcześnie obserwowanych procesów demograficznych.

ECTS:
udział w wykładzie: 30 godz.
samodzielna analiza materiałów źródłowych: 15 godz.
przygotowanie do egzaminu: 30 godz.
Konsultacje: 5 godz.
Suma godzin: 80 = około 3 ECTS
(w tym w kontakcie bezpośrednim z Nauczycielem Akademickim: 35 godz. = 1 ECTS)

Kryteria oceniania

Na ocenę bardzo dobrą student zna wszystkie metody i narzędzia, w tym techniki pozyskiwania danych, pozwalające opisywać struktury i procesy demograficzne; ma bogatą wiedzę o podstawowych procesach demograficznych zachodzących we współczesnym świecie, w tym o ich przyczynach, przebiegu, skali i konsekwencjach; potrafi prawidłowo interpretować wszystkie poznane procesy demograficzne; potrafi wykorzystać całą nabytą wiedzę teoretyczną i pozyskiwać bogaty zakres danych do analizowania konkretnych procesów demograficznych; posiada umiejętność rozumienia i analizowania wszystkich zjawisk i procesów demograficznych;
Na ocenę dobrą student zna większość metod i narzędzi, w tym technik pozyskiwania danych, pozwalających opisywać struktury i procesy demograficzne; ma wiedzę o podstawowych procesach demograficznych zachodzących we współczesnym świecie, w tym o ich przyczynach, przebiegu, skali i konsekwencjach; potrafi prawidłowo interpretować większość poznanych procesów demograficznych; potrafi wykorzystać większość nabytej wiedzy teoretycznej i pozyskiwać dane do analizowania konkretnych procesów demograficznych; posiada umiejętność rozumienia i analizowania większości zjawisk i procesów demograficznych;
Na ocenę dostateczną student zna wybrane metody i narzędzia, w tym techniki pozyskiwania danych, pozwalających opisywać struktury i procesy demograficzne; ma podstawową wiedzę o podstawowych procesach demograficznych zachodzących we współczesnym świecie, w tym o ich przyczynach, przebiegu, skali i konsekwencjach; potrafi prawidłowo interpretować niektóre poznane procesy demograficzne; potrafi wykorzystać nabytą wiedzę teoretyczną w podstawowym zakresie i pozyskiwać jedynie niezbędne dane do analizowania konkretnych procesów demograficznych; posiada umiejętność rozumienia i analizowania niektórych zjawisk i procesów demograficznych;

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Uwagi

W cyklu 2020/21_Z:

Brak

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Socjologia - studia I stopnia stacjonarne

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu WSE-SO-D w USOSweb