1. Zajęcia organizacyjne
– Omówienie programu, zasad zaliczenia, test wiedzy wstępnej.
WIELKA BRYTANIA
2. Konstytucja niepisana i monarchia parlamentarna
– Cechy konstytucji zwyczajowej, rola monarchy.
– Case: kryzys abdykacyjny Edwarda VIII (1936), rola króla Karola III dziś.
– Ćwiczenie: oś historyczna – od Magna Carta do reformy Izby Lordów.
Lektura obowiązkowa: Wielka Brytania, /w:/ Ustroje państw współczesnych, red. Gdulewicz Ewa, Wydawnictwo: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
3. Parlament i wybory w systemie większościowym
– Izba Gmin i Izba Lordów, rząd tworzony przez zwycięską partię.
– Case: wybory 2019 – zwycięstwo Partii Konserwatywnej; konsekwencje systemu JOW.
– Ćwiczenie: analiza wyników ostatnich przed Brexitem wyborów do Parlamentu Europejskiego.
Lektury obowiązkowe: Andrzej Antoszewski, Ryszard Herbut, Demokracje zachodnioeuropejskie.Vernon Bogdanor, Brexit i jego konsekwencje https://przegladpolityczny.pl/brexit-i-jego-konsekwencje/
STANY ZJEDNOCZONE (USA)
4. Konstytucja federalna i zasada checks & balances
– Władza wykonawcza, ustawodawcza, sądownicza.
– Case: impeachment Donalda Trumpa (2019/2021).
– Ćwiczenie: gra symulacyjna – prezydent wetuje ustawę → procedura w Kongresie.
Lektura obowiązkowa: Paweł Laidler – artykuł: Impeachment w USA – procedura, tradycja i przypadek Donalda Trumpa – „Przegląd Sejmowy” (2020).
Lektura obowiązkowa: USA /w:/ Ustroje państw współczesnych, red. Gdulewicz Ewa, Wydawnictwo: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2019 i inne.
5. System wyborczy i rola Sądu Najwyższego
– Wybory prezydenckie (Kolegium Elektorów), dwuizbowy Kongres.
– Case: wybory 2020 i spory o liczenie głosów; wyrok Roe v. Wade.
– Ćwiczenie: liczenie głosów w Kolegium Elektorów.
Lektura obowiązkowa: M. Turek, Kolegium elektorów a strategia w amerykańskich wyborach prezydenckich,https://www.academia.edu/download/56087418/Turek._2016._Kolegium_Elektorow_a_strategia_w_amerykanskich_wyborach_prezydenckich.pdf
Te inne wybory, czyli Amerykanie wybierają Kongres https://www.youtube.com/watch?v=I4vvk0myB2M
REPUBLIKA FEDERALNA NIEMIEC (RFN)
6. Konstytucja RFN i federalizm landów
– Ustrój po 1949 r., rola Bundesratu i kanclerza.
– Ćwiczenie: mapa Niemiec – kto za co odpowiada: landy vs. rząd federalny.
Lektura obowiązkowa: RFN, /w:/ Ustroje państw współczesnych, red. Gdulewicz Ewa, Wydawnictwo: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
7. Partie, kanclerz i polityka europejska
– Rola kanclerza, prezydent ceremonialny.
– Case: era Angeli Merkel (2005–2021) – kompromisy koalicyjne.
– Ćwiczenie: analiza grafu koalicji i głosowań w Bundestagu.
Lektura obowiązkowa:
Agnieszka Nitschke, System Partyjny Niemiec https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/e63b3576-f40b-4210-a281-e258563c4528/content
Klaus Ziemer, Wejście AfD do Bundestagu – cezurą w powojennej historiiNiemiec https://www.studiapolitologiczne.pl/pdf-115552-44857?filename=Tendencje.pdf#page=27
8. Kolokwium I
– Test z materiału z zajęć 1–7.
FRANCJA
9. V Republika i system semiprezydencki
– Konstytucja 1958 r.; dualizm egzekutywy.
– Case: kohabitacja 1997–2002 (Chirac–Jospin).
– Ćwiczenie: schemat władzy – prezydent vs. premier.
10. Partie i ruchy społeczne
– Ewolucja systemu partyjnego (od gaullistów do Renaissance); ruchy protestu.
– Case: protesty „żółtych kamizelek” 2018–2019.
– Ćwiczenie: dyskusja: jak ruchy społeczne wpływają na politykę rządu.
WŁOCHY
11. Konstytucja i niestabilność rządów
– Republika parlamentarna od 1946 r.; częste zmiany premierów.
– Case: kryzys rządowy 2021 – upadek rządu Contego, rząd Draghiego.
– Ćwiczenie: oś czasu – zmiany rządów 1946–2024.
12. Partie, prezydent i regionalizm
– Rola prezydenta jako arbitra kryzysów; partie populistyczne, Liga Północna.
– Case: referendum 2016 r. dot. reformy konstytucji i rosnąca rola regionów.
– Ćwiczenie: mapa Włoch – regiony o największej autonomii.
HOLANDIA
13. System wyborczy proporcjonalny i negocjacje koalicyjne
– Niski próg wyborczy → wielopartyjność.
– Case: rekordowe negocjacje koalicyjne 2017 r. – 225 dni.
– Ćwiczenie: symulacja tworzenia koalicji w izbie 150 miejsc.
SZWAJCARIA
14. Demokracja bezpośrednia i federalizm
– Federalizm szwajcarski, Rada Federalna – kolegialna egzekutywa.
– Referenda obowiązkowe i fakultatywne, inicjatywa ludowa.
– System partyjny i „magiczna formuła” (Magic Formula) – konsocjacyjny podział władzy.
– Dyskusja: wpływ referendów na stabilność polityczną.
15. Kolokwium II (końcowe)
– Materiał z zajęć 9–14 oraz pytania syntetyczne z całości kursu.