Stratyfikacja społeczna WS-SO-SSV
1. Zagadnienia wstępne (definicje, stratyfikacja społeczna jako odrębny nurt badawczy, stratyfikacja w tradycji anglosaskiej i w tradycji amerykańskiej).
2. Istota, czynniki i skutki uwarstwienia społecznego (wybrani klasycy: Arystoteles – Najlepszym państwem jest to, które się opiera na średnim stanie; N. Machiavelli – Ustrój państwa a równość i nierówności obywateli; J.J. Rousseau – O pochodzeniu i podstawach nierówności między ludźmi; A. de Tocqueville – Arystokracja angielska).
3. Analiza konfliktowej i ewolucyjnej teorii stratyfikacji społecznej (K. Marks, M. Weber, G. Lenski).
4. Analiza funkcjonalnej teorii stratyfikacji społecznej (K. Davis i W. Moore).
5. Stratyfikacja a nierówności społeczne (koncepcje Egona Bergel`a i Bernarda Barber`a, badania terenowe, indeks stratyfikacyjny W.L. Warnera).
6. Bogactwo, władza, prestiż, wykształcenie jako przykład dóbr generujących nierówności społeczne (ich charakter instrumentalny i stopniowalny).
7. Merytokracja jako propozycja społeczeństwa równych szans (M. Young, D. Bell, A. Gouldner, koncepcja społeczeństwa merytokratycznego wg A. Giddensa,).
8. Nierówność w posiadaniu dóbr (przykład USA – nierówności majątkowe, w dochodach, prestiż zawodów).
9. Stratyfikacja etniczna (rasa i narodowość, uprzedzenia i dyskryminacja, dynamika stratyfikacji etnicznej, dyskryminacja w Ameryce).
10. Stratyfikacja płci (dynamika stratyfikacji płci, paradoks „zadowolonego niewolnika”).
11. Legitymizacja nierówności społecznych (czynniki legitymizacji, systemy wartości i ideologia, typy legitymizacji, badania empiryczne).
12. Ruchliwość społeczna (podstawowe pojęcia, propozycja Pitirima Sorokina, ruchliwość indywidualna i ruchliwość zbiorowa, ruchliwość horyzontalna i ruchliwość wertykalna, analizy struktury ruchliwości).
13. Funkcje ruchliwości społecznej (wpływ ruchliwości na strukturę społeczną, stabilność polityczną, efektywność ekonomiczną, funkcjonowanie jednostek).
14. Stratyfikacja a władza i postęp społeczny (warstwy społeczne a rodzaje władzy, wojna i nierówności społeczne).
15. Struktura społeczno-zawodowa a uwarstwienie społeczne (klasyfikacje, skale zawodów, prestiż zawodu).
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student posiada pogłębioną wiedze na temat stratyfikacyjnego układu struktur społecznych, zna czynniki, które go generują oraz mają znaczenie dla jego charakteru. Opisuje struktury społeczne w ich aspekcie stratyfikacyjnym, wskazując na ich dynamikę. Ponadto wyjaśnia zróżnicowanie społeczne uwzględniając perspektywę humanistyczną (człowieka jak podmiot kultury i życia zbiorowego). Student potrafi analizować układ stratyfikacyjny struktur społecznych, korzystając z teorii socjologicznych i dorobku empirycznego socjologii. Potrafi posługiwać się stosowną terminologią do opisu zróżnicowania społecznego.
Udział w zajęciach 30h
Przygotowanie do zaliczenia 30h
Konsultacje 10h
3 ECTS
Kryteria oceniania
Obecność na wykładach
Znajomość treści wykładu
Znajomość treści zadanych lektur
Literatura
LITERATURA PODSTAWOWA
Uwarstwienie a rozwój społeczny. Wybór pism, oprac. Jan Ostaszewski, Szkoła Nauk Politycznych i Społecznych, Londyn 1964.
M. Pohoski, Ruchliwość społeczna a nierówności społeczne, Kultura i społeczeństwo nr 27/1986.
Jonatan. H. Turner, Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, Wydawnictwo Zysk i S-ka 1994.
H. Domański, Na progu konwergencji. Stratyfikacja społeczna w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, Warszawa 1996.
A. Giddens, Stanowienie społeczeństwa, Poznań 2003.
H. Domański, Struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar 2004.
Pitirim A. Sorokin, Ruchliwość społeczna, Warszawa 2009.
Nierówności społeczne we współczesnym świecie, oprac. zbior. Pod red. Agnieszki Wołk i Anny Potasińskiej, Warszawa 2015.
LEKTURY OBOWIĄZKOWE
K. Davis, W. Moore, O niektórych zasadach uwarstwienia, [w] Elementy teorii socjologicznych – materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej, red. W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki, Warszawa 1975, s. 464-476.
M. Tumin, O niektórych zasadach uwarstwienia: analiza krytyczna, [w] Elementy teorii socjologicznych – materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej, red. W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki, Warszawa 1975, s. 477-487.
P. Sorokin, Ruchliwość społeczna, cz. IV: Podstawowe przyczyny stratyfikacji społecznej i ruchliwości pionowej, Warszawa 2009, Wyd. Instytut Filozofii i Socjologii PAN, s. 323-364.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: