Struktury społeczne WS-SO-SS.
1. Zagadnienia wstępne (przedmiot mikrostruktur, makrostruktur, metody badawcze, definicje).
2. Teoria funkcjonalno – strukturalna, koncepcja konfliktowa, interakcyjna, strukturalistyczna, ujęcie holistyczne
3. Historia badań małych struktur społecznych. Twórcy teorii mikrostruktur (F. Tönnies, E. Durkheim, G. Simmel, Ch. Cooley, Z. Freud, F. Znaniecki). Klasyczne teorie i studia empiryczne małych struktur społecznych (Jakob L. Moreno, Kurt Lewin, George`a Homans).
4. Morfologia grupy społecznej (czynniki generujące strukturę grupową, komponenty grupy społecznej: zbiór osób, wartości ogólnogrupowe, więź społeczna, wewnętrzna organizacja grupy; zasada odrębności, dynamika grupy wg Theodore M. Millsa); wewnętrzna organizacja grupy – rola i pozycja jednostki w grupie, konflikt ról, spójność grupy, atrakcyjność interpersonalna – T.M. Newcomb, struktura przywództwa – F. Fiedler, konformizm w małej grupie – koncepcje: Rokeacha, Bassa, Walkera i Heynsa).
5. Komunikacja (zagadnienia ogólne z teorii komunikacji, funkcja komunikacji i łączności w małych strukturach, wzory komunikacji w grupach zadaniowych na podstawie eksperymentu Alexa Bavelasa).
6. Proces socjalizacji w małych strukturach (socjalizacja a wychowywanie, socjalizacja a stereotypy społeczne).
7. Typologia małych struktur społecznych ze względu na następujące kryteria: ilość osób, cel, zadania, stopień trudności wejścia, dynamikę (typologia F. Tönniesa i Ch. Cooleya, funkcje grupy pierwotnej i wtórnej, G. Simmel - diady i triady, grupy formalne i nieformalne, grupy małe i duże; grupy wspólnotowe, celowe, inkluzywne, ekskluzywne, odniesienia, quasi grupy, grupy rówieśnicze, sąsiedzkie, schizmatyczne; kręgi społeczne, klika jako specyficzna grupa spójna, kręgi koleżeńskie i towarzyskie; grupy subkulturowe).
8. Zbiorowości tymczasowe (publiczność skupiona i rozproszona, zbiegowisko, tłum).
9. Czynniki wyróżniające wielkie zbiorowości społeczne, struktura społeczna socjologia wielkich struktur społecznych jako subdyscyplina szczegółowa socjologii ogólnej).
10. Społeczeństwo (ujęcie historyczne, typologia społeczeństw, ewolucja społeczeństw, przeobrażenia makrostrukturalne w Polsce, czynniki przemian, dynamika zmian segmentacyjnych).
11. Klasy społeczne – kapitalistyczne i niekapitalistyczne teorie klas (ujęcie marksistowskie, weberowskie, W. L. Warnera, współczesna analiza klas - integracyjna i analityczna). Middle class w strukturze społecznej. Koncepcja „śmierci klas”; Underclass – wykluczenie społeczne.
12. Warstwy społeczne (definicje, ujęcie M. Webera, W.L. Warnera, struktura warstwowa w USA).
13. Socjologiczne portrety klasy:
14. średniej.
15. robotniczej (definicje, sytuacja robotników w perspektywie historycznej, koncepcja brytyjska i francuska pojęcia robotnika, współczesne tezy o klasie robotniczej, typologia robotników Davida Lockwooda).
16. chłopskiej. Czy już klasa producentów rolnych? Socjologiczny portret klasy chłopskiej (sytuacja rolników w perspektywie historycznej, modernizacja a przemiany klasy chłopskiej, sytuacja rolników we współczesnej Polsce, mentalność polskich rolników w dobie transformacji ekonomicznej).
E-Learning
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student posiada podstawową wiedzę o różnych rodzajach struktur społecznych, o ich wzajemnych powiązaniach oraz posiada wiedzę na temat struktur wewnątrz grupowych i ich relacjach. Zna także rolę człowieka w konstytuowaniu struktur społecznych i uwarunkowania jego funkcjonowania w kontekście struktur wewnątrzgrupowych. Student potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę do analizowania struktur społecznych oraz procesów, które są z nimi związane.
Udział w zajęciach 30h
Przygotowanie do zaliczenia 30h
Konsultacje 10h
3 ECTS
Kryteria oceniania
Wykład problemowy.
Kryteria oceniania - egzamin z materiału przedstawionego przez wykładowcę na wykładzie. Zaliczenie ćwiczeń jest warunkiem przystąpienia do egzaminu.
Obecność na wykładzie - obowiązkowa
Literatura
1. J. Szmatka, Małe struktury społeczne, Warszawa 1989; PWN.
2. J. Szmatka (red), Elementy mikrosocjologii. Część II (wybór tekstów), Kraków 1992, skrypt UJ.
3. J. Turowski, Małe struktury społeczne, Lublin 1993.
4. P. Rybicki, Struktura społecznego świata, Warszawa 1979, PWN.
5. P. Rybicki, Społeczeństwo miejskie, Warszawa 1972; PWN, Grupy społeczne.
6. S. Mika, Psychologia społeczna, Warszawa 1981; PWN, Grupy jako system jednostek pozostających ze sobą w interakcji.
7. J. Turowski, Wielkie struktury społeczne, Lublin 1994.
8. D. Markowski, Wielkie struktury społeczne, Lublin 1999
9. Jolanta Polakowska-Kujawa, Socjologia ogólna (red), Warszawa 1999, art. J. Gardawski, J. Gładys-Jakobik, H. Podedworna, Podstawowe segmenty struktury społecznej w Polsce, s. 179-213; art. D. Izdebska, Konflikt społeczny, s. 214-234.
10. Z. Zagórski, Społeczeństwo transformacyjne. Klasy i warstwy Polski postkomunistycznej, Wrocław 1997.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: