Historia i archeologia Egiptu i Bliskiego Wschodu WS-NH-ACH-HAEBW
Treści merytoryczne:
Bliski Wschód:
Temat 1 - Wstęp
1.Wprowadzenie w podstawowe zagadnienia – geografia i klimat, historia podziału politycznego, historia badań
Temat 2 – Neolityzacja Bliskiego Wschodu - wstęp
1.Na czym polegała rewolucja neolityczna; jakie rośliny i zwierzęta udomowiono; porównanie faz preceramicznych i ceramicznych neolitu; budownictwo neolityczne; ewenement „preceramicznej” osady w Jerycho; dalekosiężna wymiana handlowa; zwyczaje pogrzebowe i kult; ewenement „ceramicznej” osady w Çatal Hüyük;
Temat 3 – Neolit ceramiczny w Mezopotamii
1.Korzenie kultur neolitu ceramicznego, Kultura Hassuna – pochodzenie, charakterystyka, Kultura Samarra – początek irygacji, wynalazek cegły, Kultura Halaf – zasięg, charakterystyka;
Temat 4 – Kultura Ubaid – sumeryjski przedsionek
1.Pojawienie się Sumerów (?); pojawienie się hierarchii osadniczej; pierwsze budowle przeznaczenia publicznego; najstarsze miasto starożytności – Eridu; Kultura Tepe Gawra; chalkolit poza Mezopotamią (Iran, Syria i Palestyna)
Temat 5 – Kultura Uruk – pierwsi królowie 4000 – 2900 p.n.e.
1.Pierwsza fala urbanizacji, pojawienie się miast-państw, pierwsi królowie; Ekspansja kultury Uruk; Okres Dżemdet Nasr – narodziny pisma;
Temat 6 – Okres wczesnodynastyczny – apogeum urbanizacji Sumeru 2900 – 2334 p.n.e.
1.Rywalizacja miast-państw Sumeru; Epos o Gilgameszu; charakterystyka kultury sumeryjskiej - architektura świątynna, sztuka sumeryjska, groby królewskie z Ur;
Temat 7 – Akadowie – pierwsze imperium terytorialne 2340 – 2159 p.n.e.
1.Powstanie imperium Sargona, „semityzacja” Sumeru; charakterystyka kultury akadyjskiej;
Temat 9 – Trzecia dynastia z Ur – renesans sumeryjski 3113 – 2006 p.n.e.
1.Nawrót do sumeryjskich korzeni; renesans języka sumeryjskiego; charakterystyka kultury materialnej; organizacja państwa; zagrożenie ze strony Amorytów
Temat 8 – Amoryci – semiccy najeźdźcy z zachodu 2000 – 1595 p.n.e.
1.Okres Isin-Larsa; Okres Starobabiloński; kontynuacja i zmiany w kulturowe; Okres Staroasyryjski – system osad handlowych karum/wabartum; architektura i sztuka; Amoryci w Syrii i Palestynie
Temat 8 – Kasyci – 1595 – 1157 p.n.e.
1.Architektura i sztuka Mezopotamii okresu kasyckiego;
Temat 8 – Średnia i nowa Asyria 1365 – 612 p.n.e.
1.Zarys dziejów Asyrii; architektura i sztuka; Asyryjczycy na reliefach: wojna, propaganda królewska i kult oraz polowania;
Temat 8 – Neobabilończycy 600 – 539 p.n.e.
1.Zarys dziejów imperium neobabilońskiego; architektura i sztuka; Babilon;
Egipt (z uwagi na specyfikę, tzn. kulturową izolację i znaczną hermetyczność Egiptu zastosowano inny system omawiania tematu - trzy bloki tematyczne)
1. Historia Egiptologii, wielcy badacze Egiptu
2. Architektura Egiptu od okresu predynastycznego do okresu Ptolemejsko-rzymskiego
3. sztuki plastyczne w Starożytnym Egipcie
Metody oceny:
ćwiczenia oceniane na podstawie frekwencji oraz pisemnej pracy (referat); wykład kończy się egzaminem ustnym
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Efekty kształcenia
Wiedza:
K_W03: Ma uporządkowaną podstawową wiedzę ogólną, obejmującą terminologię, teorie i metodologię nauk historycznych i społecznych
K_W11: Ma podstawową wiedzę na temat zjawisk społeczno-kulturowych zachodzących w społecznościach Starożytnego Bliskiego Wschodu, rodzajów więzi społecznej oraz relacji pomiędzy strukturami społecznymi
Umiejętności:
K_U01: Potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informację z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów
K_U04: Umie samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze kierując się wskazówkami opiekuna naukowego
Kompetencje społeczne:
K_K02: Potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role
OPIS ECTS:
Udział w wykładzie: 30 godz.
Przygotowanie do egzaminu: 30 godz.
Suma godzin: 60 godz.
Liczba ECTS: 60 godz./25(30) = 2 ECTS
Literatura
Arnaud, Daniel
1982 Starożytny Bliski Wschód od wprowadzenia pisma do Aleksandra Wielkiego
Bielicki, Marian
1996 Zapomniany Świat Sumerów
Bielińki, Piotr
1985 Starożytny Bliski Wschód. Od początków gospodarki rolniczej do wprowadzenia pisma
Hallo, William
2003 The Context of Scripture
Kozłowski, Janusz K.
2004 Wielka Historia Świata Tom 1. Świat przed rewolucją neolityczną
Roux, Georges
1998 Mezopotamia
Śliwa, Joachim (red.)
2004 Wielka Historia Świata Tom 2. Stary i nowy świat – od „rewolucji” neolitycznej do podbojów Aleksandra Wielkiego.
Śliwa, Joachim
1997 Sztuka i Archeologia Starożytnego Wschodu
Literatura uzupełniająca
Clarke, David
1968 Analytical Archaeology (tłum. polskie)
Diringer, David
1968 Alfabet
Garelli, Paul
1998 Asyriologia
Gawlikowska, Krystyna
1975 Sztuka Mezopotamii, Warszawa
Gawlikowski, Michał; Sztetyłło, Zofia
Zarys cywilizacji świata starożytnego
Johnson, Paul
1995 Cywilizacje Ziemi Świętej
Kapeluś, Magdalena (red.)
2000 Mity Akadyjskie
Kuhrt, Amelie
1995 The Ancient Near East. 3000-320 B.C
Leakey, Richard
1995 Pochodzenie człowieka
Łyczkowska, Krystyna
1998 Babilońska Literatura Mądrości
McCall, Henrietta
2000 Mity Mezopotamii
Michałowski, Piotr
1989 The Lamentation over the Destruction of Sumer and Ur
Pettinato, Giovanni
1981 The Archives of Ebla. An Empire Inscribed in Clay
Popko, Maciej
1992 Huryci
Praca zbiorowa
2000 Mity Akadyjskie (Seria -Antologia Literatury Mezopotamskiej)
Praca zbiorowa
2000 Mity Sumeryjskie (Seria - Antologia Literatury Mezopotamskiej)
Pritchard, James B.
1955 Ancient Near Eastern Texts Relating to the Old Testament
Roaf, Michael
1998 Mezopotamia
Saggs, H.W.F.
1973 Wielkość i upadek Mezopotamii
Walker, C.B.F.
1998 Pismo klinowe
Wolski, Józef
1994 Historia Powszechna - Starożytność
Zabłocka, Julia
1982 Historia Bliskiego Wschodu w Starożytności
Egipt:
Andrzejewski T., Dusze Boga Re, Warszawa 1967
Andrzejewski T., Opowiadania egipskie, Warszawa 1958
Andrzejewski T., Pieśni rozweselające serce, Warszawa 1963
Baines J., Malek J., Wielkie kultury świata — Egipt, Warszawa 1995
Ägypten (Weltatlas der alten kulturen), München 1980 (cf. wersje ang. i franc.)
Lipińska J., Marciniak M., Mitologia starożytnego Egiptu, Warszawa 1980 (oraz kolejne wydania)
Lipińska J., Sztuka egipska, Warszawa 1982 (oraz kolejne wydania)
Lipińska J., Koziński W., Cywilizacja miedzi i kamienia, Warszawa 1975 Michałowski K., Od Edfu do Faras, Warszawa 1974
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: