Archeologia Słowiańszczyzny wczesnośredniowiecznej I. Etap plemienny WS-AR-ASep
Treści merytoryczne:
1.Omówienie tematyki i formy wykładu, prezentacja podstawowego piśmiennictwa i przedstawienie wymagań egzaminacyjnych
2.Etnogeneza Słowian: argumenty lingwistyczne i historyczne
3.Etnogeneza Słowian: argumenty archeologiczne – ciągłości i nieciągłości w pradziejach Europy Środkowej
4.Sytuacja kulturowa w Europie Środkowej u schyłku starożytności
5.Najwcześniejsze informacje pisane o Słowianach
6.Zachodnia Ukraina i Mołdawia – pierwsze centrum krystalizacji kultury słowiańskiej?
7.Wielkopolska i Dolny Śląsk - drugie centrum krystalizacji kultury słowiańskiej?
8.Etnogeneza Słowian: podsumowanie – model wielu centrów i wielu etapów krystalizacji kultury słowiańskiej
9.Model kultury wczesnosłowiańskiej – podstawowe źródła archeologiczne z okresu wczesnosłowiańskiego
10.Wierzenia pogańskie i mitologia wczesnośredniowiecznych Słowian
11.Wczesne osadnictwo słowiańskie nad Dunajem i mechanizmy przenikania osadnictwa słowiańskiego na Bałkany
12.Awarowie w Europie i ich rola w procesie rozprzestrzeniania się osadnictwa słowiańskiego
13.Plemiona „Powieści dorocznej” na Rusi
14.Plemiona Słowian zachodnich
15.Obrządek pogrzebowy Słowian we wczesnym średniowieczu
Grupa przedmiotów ogólnouczenianych
Poziom przedmiotu
Symbol/Symbole kierunkowe efektów uczenia się
Typ przedmiotu
Efekty kształcenia
1. WIEDZA
K_W04: Ma uporządkowaną wiedzę szczegółową z zakresu archeologii Europy wczesnośredniowiecznej
K_W11: Ma podstawową wiedzę na temat zjawisk społeczno-kulturowych zachodzących w społecznościach różnego typu u schyłku starożytności i we wczesnym średniowieczu, rodzajów więzi społecznej w tych okresach oraz relacji pomiędzy strukturami społecznymi
2. UMIEJĘTNOŚCI
K_U01: Potrafi wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informację z wykorzystaniem różnych źródeł i sposobów
K_U02: Posiada umiejętność rozumienia i analizowania zjawisk społeczno-kulturowych zachodzących w przeszłości; potrafi zidentyfikować ich przyczyny i skutki
K_U06: Potrafi rozpoznać różne rodzaje wytworów kultury wczesnego średniowiecza badanych archeologicznie oraz przeprowadzić ich krytyczną analizę i interpretację z zastosowaniem typowych metod, w celu określenia ich znaczeń, oddziaływania społecznego i miejsca w procesie historyczno-kulturowym
K_U07: Posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem poglądów innych autorów, oraz formułowania wniosków dotyczących historii i kultury wczesnego średniowiecza
3. KOMPETENCJE
K_K01: Ma świadomość transdyscyplinarności wiedzy z dziedziny archeologii wczesnego średniowiecza i rozumie potrzebę ciągłego samokształcenia w tym zakresie
OPIS ECTS:
Udział w wykładzie: 30 godz.
Przygotowanie do egzaminu: 30 godz.
Suma godzin: 60 godz.
Liczba ECTS: 60 godz./25(30) = 2 ECTS
Kryteria oceniania
Podstawą zaliczenia będzie pisemny egzamin końcowy.
Drugim elementem oceny będzie regularność uczestnictwa w wykładach. Dopuszcza się nieusprawiedliwioną nieobecność na trzech wykładach w semestrze!
Literatura
Zarys archeologii starożytnej ziem Polski:
P. Kaczanowski i J.K. Kozłowski, Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.). Wielka Historia Polski, t. 1, Kraków 1998.
Historia i kultura wczesnego średniowiecza:
B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza, Warszawa 1973.
D. Matthew, Europa średniowieczna, Warszawa 1996.
R. Collins, Europa wczesnośredniowieczna 300-1000, Warszawa 1996.
L. Leciejewicz, Nowa postać świata. Narodziny średniowiecznej cywilizacji europejskiej, Wrocław 2000.
Biskupi, mnisi i cesarze 610-1054. Historia chrześcijaństwa, t. 4, Warszawa 1999.
Zarysy historii kultury i archeologii Europy wczesnośredniowiecznej:
M. Miśkiewicz, Zarys kultury i archeologii Europy w okresie wczesnego średniowiecza, Warszawa 2002 (UKSW)
M. Miśkiewicz, Wczesnośredniowieczni sąsiedzi Słowian, Warszawa 2005 (UKSW).
Zarys historii Słowian:
J. Skowronek, M. Tanty i T. Wasilewski, Słowianie południowi i zachodni VI-XX wiek, Warszawa 2005.
Zwięzły zarys archeologii Polski wczesnośredniowiecznej:
A. Buko, Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej, Warszawa 2005.
Teksty źródłowe do dziejów Słowiańszczyzny:
G. Labuda, Słowiańszczyzna starożytna i wczesnośredniowieczna. Antologia tekstów źródłowych, Poznań 1999.
U. Lewicka-Rajewska, Arabskie opisanie Słowian. Wrocław 2004.
Źródła lingwistyczne do najdawniejszych dziejów Słowian:
H. Popowska-Taborska, Wczesne dzieje Słowian w świetle ich języka, Wrocław 1991.
Przemiany w Europie w okresie wędrówek ludów:
M. Mączyńska, Wędrówki ludów, Warszawa 1996.
J. Strzelczyk, Wandalowie i ich afrykańskie państwo, Warszawa 1992.
Wandalowie – strażnicy szlaku bursztynowego
J. Strzelczyk, Goci – rzeczywistość i legenda, Warszawa 1984.
H. Wolfram, Historia Gotów, Warszawa 2003.
Dzieje Bizancjum:
R. Browning, Cesarstwo Bizantyńskie, Warszawa 1997.
Ludy koczownicze:
R. Wojna, Wielki świat nomadów między Chinami i Europą, Warszawa 1983.
K. Dąbrowski, T. Nagrodzka-Majchrzyk, E. Tryjarski, Hunowie europejscy, Protobułgarzy, Chazarowie, Pieczyngowie, Wrocław 1975.
W. Szymański, E. Dąbrowska, Awarzy, Węgrzy, Wrocław 1979.
L.A. Tyszkiewicz, Hunowie w Europie, Wrocław 2004.
Początki kultury wczesnosłowiańskiej:
K. Godłowski, Pierwotne siedziby Słowian, Kraków 2000.
M. Parczewski, Najstarsza faza kultury wczesnosłowiańskiej w Polsce, Kraków 1988.
M. Parczewski, Początki kultury wczesnosłowiańskiej w Polsce, Wrocław 1988.
Słowianie w Europie wcześniejszego średniowiecza, red. M. Miśkiewicz, Warszawa 1998.
Z. Kobyliński, Struktury osadnicze na ziemiach polskich u schyłku starożytności i w początkach wczesnego średniowiecza, Wrocław 1988.
Słowiańszczyzna wschodnia:
W. Szymański, Słowiańszczyzna wschodnia, Wrocław 1973.
Słowiańszczyzna zachodnia:
L. Leciejewicz, Słowianie Zachodni, Wrocław 1989.
J. Strzelczyk, Słowianie i Germanie w Niemczech środkowych we wczesnym średniowieczu, Poznań 1976.
Słowiańszczyzna Połabska między Niemcami a Polską, red. J. Strzelczyk, Poznań 1981.
M. Dulinicz, Kształtowanie się Słowiańszczyzny Północno-Zachodniej, Warszawa 2001.
Słowiańszczyna południowa:
Z. Kurnatowska, Słowiańszczyzna południowa, Wrocław 1977.
Kultura materialna wczesnośredniowiecznych Słowian:
W. Hensel, Słowiańszczyzna wczesnośredniowieczna, Warszawa 1987.
K. Moszyński, Kultura ludowa Słowian, t. I. Kultura materialna, Warszawa 1967.
Kształtowanie się narodów Europy Zachodniej:
B. Zientara, Świt narodów europejskich, Warszawa 1985.
Mitologia pogańskich Słowian:
A. Gieysztor, Mitologia Słowian, Warszawa
J. Strzelczyk, Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań 1998.
H. Łowmiański, Religia Słowian i jej upadek, Warszawa 1979.
A. Szyjewski, Religia Słowian, Kraków 2003.
Obrządek pogrzebowy wczesnośredniowiecznych Słowian:
H. Zoll-Adamikowa, Wczesnośredniowieczne cmentarzyska ciałopalne Słowian na terenie Polski, t. 1 – źródła, t. 2 – analiza, Wrocław 1975-1979.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: