Prawo naturalne - historia i zagadnienia ogólne WP-MON-PN

Treści merytoryczne:
1. Wprowadzenie: prawo jako sztuka, zadania prawnika, funkcje prawa, cnota sprawiedliwości.
2. Sprawiedliwość i to, co sprawiedliwe: analiza formuły sprawiedliwości: oddać każdemu, co mu się należy; czym jest to, co sprawiedliwe, stosunek sprawiedliwości i podstawowa klasyfikacja stosunków sprawiedliwości, podstawa prawa, słuszność i to, co słuszne .
3. Prawo naturalne: rodzaje prawa, istnienie prawa naturalnego, znaczenie natury ludzkiej i natury rzeczy, klasyfikacja praw naturalnych: pierwotne i wtórne, podstawowe i pochodne, tytuły i miary prawa naturalnego, wpływ natury rzeczy i kontekstu historycznego na prawo naturalne, abstrakcyjność i konkretność praw naturalnych, zależność między tym, co sprawiedliwe z natury a tym, co sprawiedliwe na podstawie prawa pozytywnego.
4. Podmioty prawa: kim jest osoba, czy każdy człowiek jest osobą, pojęcie osoby w sensie prawnym, stosunki prawne i ich elementy, naturalne i mieszane stosunki prawne. Normy prawna naturalnego: norma prawna i jej relacja do tego, co sprawiedliwe, norma prawna i naturalna reguła prawna.
5. Ustawa naturalna: zjawisko sądów deontycznych, cele człowieka i podstawa ustawy naturalnej, treść, obowiązywanie i przestrzeganie reguł prawa naturalnego, reguły prawa naturalnego a wolność człowieka, relacja do ustaw pozytywnych, klasyfikacja naturalnych reguł prawnych.
6. Prawo naturalne a prawo pozytywne; zależność między naturalnymi i pozytywnymi regułami prawnymi, cechy systemu prawnego, zasada jedności prawa naturalnego i prawa pozytywnego, pozytywizacja i formalizacja prawa naturalnego, prawo naturalne a przymus, zasady wykładni prawa naturalnego.
7. Grecko-rzymskie początki refleksji nad prawem naturalnym: od mitu do filozofii u Platona i Arystotelesa; stoicy, Cyceron, Seneka; prawo naturalne u rzymskich prawników.
8. Prawo naturalne w myśli wczesnochrześcijańskiej: Nowy Testament i św. Paweł, Ojcowie Kościoła, św. Augustyn z Hippony oraz wczesnośredniowiecznej: znaczenie kodyfikacji Justyniańskiej, św. Izydor z Sevilli, odrodzenie karolińskie, Ireneriusz, Gracjan, glosatorzy i komentatorzy; prawo naturalne w myśli teologów: Uniwersytet Paryski, franciszkanie i dominikanie; filozofia islamska i żydowska.
9. Prawo naturalne u św. Tomasza z Akwinu: ogólna charakterystyka, podstawy metafizyczne i epistemologiczne, lex aeterna, lex naturalis, treść prawa naturalnego, możliwość poznania prawa naturalnego, powszechność i niezmienność, relacja prawa ludzkiego i prawa naturalnego.
10. Od scholastyki ku renesansowi: woluntaryzm, Dunks Szkot, Wilhelm Ockham i nominaliści, myśl protestancka, późna scholastyka hiszpańska.
11. Nowożytne prawo naturalne: cechy charakterystyczne, Hugo Grotius, Tomasz Hobbes, Baruch Spinoza, Samuel Pufendorf, Christian Wolff, kontynuatorzy i krytycy.
12. Prawo natury Immanuela Kanta: cechy charakterystyczne, idealizm transcendentny, filozofia moralna, rozróżnienie miedzy moralnością i prawem, metafizyka prawa, prawo natury.
13. Prawo natury w uśpieniu XIX wieku i przebudzenie prawa naturalnego; neotomizm i Jacque Maritain, szkoły prawa natury o zmiennej treści, Gustaw Radbruch i jego recepcja.
14. Nowa teoria prawa naturalnego, John Finnis: ogólna charakterystyka, dobra podstawowe, obiektywność i oczywistość dóbr podstawowych, podstawowe wymogi rozumności praktycznej, uprawnienia i obowiązki, uzasadnienie władzy, wymogi rządów prawa.
15. Zasada sprawiedliwości, zasada ochrony godności człowieka, zasada dobra wspólnego – charakterystyka w perspektywie prawnonaturalnej.

Metody oceny: Aktywność na zajęciach oraz egzamin ustny.